Η Συρία
αλλάζει τον χάρτη της Μέσης Ανατολής
Ιουλίου 15, 2013
Του Μιχάλη Ψύλου
Εκτός του Ασαντ και της αντιπολίτευσης συγκρούονται και οι σουνίτες με
τους σιίτες, ανατρέποντας ριζικά τις ισορροπίες στην πλούσια σε πετρέλαιο
περιοχή
Στο μικρό χωριό Αμπού Μουσάλα
νότια του Καΐρου, τέσσερις σιίτες Αιγύπτιοι λιντσαρίστηκαν τον περασμένο μήνα
από εκατοντάδες σουνίτες χωρικούς που κραύγαζαν «Ο Θεός είναι μεγάλος, οι
σιίτες είναι άπιστοι». Στο μικρό αυτό χωριό ζουν όλες κι όλες 20 οικογένειες
σιιτών. Η κοινότητα των σιιτων άλλωστε αριθμεί λιγότερο από το 1% του
αιγυπτιακού πληθυσμού, η συντριπτική πλειονότητα του οποίου είναι σουνίτες.
Οπως γράφει η Γαλλίδα
δημοσιογράφος και συνεργάτιδα της «Liberation», Μπαχάρ Μακόι, «την ίδια ώρα,
στη Σιδώνα του Λιβάνου, ένας τοπικός σουνίτης ιμάμης δήλωνε ότι “οι σιίτες
είναι χειρότεροι από τους Εβραίους. Οι Εβραίοι έχουν τουλάχιστον ένα ιερό
βιβλίο, ενώ οι σιίτες δεν γνωρίζουμε ποια είναι η θρησκεία τους. Στη Συρία,
σκοτώνουν σουνίτες αδελφούς μας και καταστρέφουν τα τζαμιά μας. Είναι έτοιμοι
να σκοτώσουν τους σουνίτες στον Κόλπο. Είναι άπιστοι, δεν είναι μουσουλμάνοι,
δεν είναι αλήθεια ότι το Κοράνι είναι το ιερό βιβλίο τους. Είναι ψεύτες. Λένε
ένα πράγμα και κάνουν άλλο”».
Παλιές οι διαφορές
Η εχθρότητα μεταξύ σιιτών και
σουνιτών δεν είναι φυσικά νέο φαινόμενο, αλλά σήμερα ο θρησκευτικός αυτός
πόλεμος τεχνηέντως αναζωπυρώνεται με αφορμή τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία από
κάποιους που πιστεύουν στο διαίρει και βασίλευε. Οι σιίτες του Ιράν και της
Χεζμπολάχ στηρίζουν το συριακό καθεστώς και πολεμούν στο πλευρό του Ασαντ.
Από την άλλη πλευρά, σουνίτες
από τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, την Τουρκία και διάφορες ομάδες τζιχαντιστών
που συνδέονται με την Αλ Κάιντα, ενισχύουν τους Σύρους αντάρτες, που στη
συντριπτική τους πλειονότητα είναι σουνίτες, όπως και το μεγαλύτερο μέρος του
πληθυσμού της Συρίας.
Στη Συρία, όμως, δεν έχουμε να
κάνουμε μόνο με έναν εμφύλιο ή έναν θρησκευτικό πόλεμο. Στη Συρία διαμορφώνεται
ο μελλοντικός χάρτης της Μέσης Ανατολής. Απόπειρα κατάληψης της Συρίας από τις
ΗΠΑ, το Ισραήλ και αραβικές χώρες που συμπαρατάσσονται με τη Δύση με πολεμικά
μέσα και στρατιωτική εισβολή, θα προκαλούσε πιθανότατα μείζονα ανάφλεξη ένοπλων
συγκρούσεων στον Λίβανο, στην Παλαιστίνη, στο Ιράκ και στις πετρελαιοφόρους
περιοχές της βορειοανατολικής Σαουδικής Αραβίας, ενδεχομένως και στο Μπαχρέιν,
με πρωταγωνιστικό ρόλο του Ιράν. Κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται να κατέληγε και σε
πόλεμο των ΗΠΑ και των συμμάχων τους εναντίον του Ιράν, το οποίο όμως είναι μια
χώρα που είναι αδύνατον να καταληφθεί και να υποδουλωθεί από ξένα στρατεύματα.
Τα δύο στρατόπεδα
Η λιβανική σιιτική οργάνωση
Χεζμπολάχ είναι σταθερός σύμμαχος του καθεστώτος της Δαμασκού που εξαρτάται για
τον εφοδιασμό με όπλα από το Ιράν. Ο Αιγύπτιος σουνίτης ιμάμης Γιουσούφ αλ
Κουραντάουι δεν διστάζει μάλιστα να χαρακτηρίζει τη Χεζμπολάχ -το «Κόμμα του
Θεού» στα αραβικά- ως Χεζμπ αλ Σαϊτάν – το «Κόμμα του Σατανά».
«Οι ηγέτες του κόμματος του
Σατανά ήρθαν να πολεμήσουν τους σουνίτες στη Συρία» υποστηρίζει ο Αιγύπτιος
ιμάμης. «Τώρα ξέρουμε τι θέλουν οι Ιρανοί. Να συνεχίσουν να δολοφονούν
σουνίτες. Δεν μπορούν όμως 100 εκατομμύρια σιίτες σε όλο τον κόσμο να τα βάλουν
με 1,7 δισεκατομμύρια σουνίτες».
Ο Σύρος πρόεδρος, αν και
Αλεβίτης ο ίδιος, ενθάρρυνε την ανάπτυξη της σιιτικής αίρεσης, αν και οι Σύροι
σιίτες είναι πολύ λίγοι στη Συρία. Οι Αλεβίτες θεωρούνται από θρησκευτικής
άποψης πολύ πιο κοντά στους σιίτες, αντιπροσωπεύουν το 10%-12% του πληθυσμού
της Συρίας και κυριαρχούν όμως στον κρατικό μηχανισμό.
Το Ιράν, από την πλευρά του,
προσπαθεί να διατηρήσει την ηγεμονία του περιοχή, ιδιαίτερα μετά την
αποδυνάμωση του Ιράκ. Αν ο Μπασάρ αλ Ασαντ ανατραπεί, το Ιράν δεν θα έχει πλέον
εύκολη πρόσβαση στη Χεζμπολάχ και η Τεχεράνη δεν θα μπορεί να ασκεί πίεση στο
Ισραήλ. Ταυτόχρονα, η Τεχεράνη βλέπει ότι η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και το
Κατάρ εκμεταλλεύονται τη συριακή κρίση για να αποδυναμώσουν το Ιράν ως
περιφερειακή δύναμη.
Στον συριακό πόλεμο έχει κάνει
την εμφάνισή του και άλλο ένα φαινόμενο: Η εξαγωγή εμφύλιων συγκρούσεων από τα
γειτονικά κράτη στη Συρία.
Σιίτες μαχητές από το Ιράκ
πολεμούν στο πλευρό των δυνάμεων που παραμένουν πιστές στον πρόεδρο Ασαντ, ενώ
Ιρακινοί σουνίτες-μέλη του μετώπου Αλ Νόσρα πολεμούν στο πλευρό των σουνιτών
ανταρτών.
Η έκρηξη της βίας μεταξύ των
Ιρακινών αντιπάλων φατριών έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο τους τελευταίους
μήνες, ώστε στελέχη του ΟΗΕ εκφράζουν φόβους για ένα νέο εμφύλιο πόλεμο στο
Ιράκ, με αφορμή τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στο έδαφος της γειτονικής
Συρίας. Η τύχη της Συρίας και του Ιράκ είναι αλληλένδετη. Στην πολιτική σκηνή
της Βαγδάτης κυριαρχούν σήμερα οι σιίτες που φοβούνται ότι ενδεχόμενη ανατροπή
του Μπασάρ αλ Ασαντ θα φέρει τους σουνίτες στην εξουσία στη Δαμασκό και θα
ενισχύσει έτσι και την ισχύ των σουνιτών στο Ιράκ.
Την ίδια ώρα, Ιρανοί αντάρτες
της αντιπολιτευόμενης οργάνωσης Μουντζαχεντίν Χαλκ φαίνεται επίσης να έχουν
αναπτυχθεί στη δυτική Συρία και να πολεμούν στο πλευρό της συριακής
αντιπολίτευσης, όπως γράφει η γαλλική εφημερίδα «Le Figaro».
Στο πλευρό των ανταρτών
Σύμφωνα με πληροφορίες, κάπου
800 Ευρωπαίοι πολεμούν επίσης στο πλευρό των ανταρτών. Ανάμεσά τους είναι εκατό
Γάλλοι, περίπου 70 Βέλγοι, εκατοντάδες Βρετανοί, πολλοί Γερμανοί, Ιρλανδοί,
Κοσοβάροι και Δανοί.
Από τη συριακή κρίση δεν
λείπει επίσης ο παράγων πετρέλαιο. Η Συρία είναι ένα στρατηγικό σημείο
διέλευσης των πετρελαιαγωγών. Η Σαουδική Αραβία ετοιμάζει έναν αγωγό για να
μεταφέρει πετρέλαιο στην Τουρκία. Η πιο φτηνή και ασφαλής διαδρομή είναι μέσω
της Συρίας. Αυτός είναι και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ξεπεραστεί σε
μια μελλοντική κρίση με την Τεχεράνη το «εμπόδιο» των στενών του Ορμούζ, που
ελέγχονται από το Ιράν. Το σχέδιο αυτό ενισχύουν και οι Αμερικανοί, καθώς με
τον έλεγχο της Συρίας, η Ουάσινγκτον παγιώνει την παντοκρατορία της στον
ενεργειακό πλούτο της Μέσης Ανατολής.
Ο νέος πρόεδρος του Ιράν Χασάν
Ροχανί δήλωσε ότι θέλει να εξομαλύνει τις σχέσεις με την «αδελφή και γείτονα»
Σαουδική Αραβία. Αναμφίβολα, η διευθέτηση των συγκρούσεων δεν μπορεί να
επιτευχθεί χωρίς τη συμμετοχή του Ιράν. Η εκλογή του μεταρρυθμιστή και
φιλοδυτικού Χασάν Ροχανί στην ιρανική προεδρία προοιωνίζεται την έναρξη μιας
διαδικασίας μετάλλαξης του ισλαμικού καθεστώτος στο Ιράν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες,
καθοδηγούμενες ακόμη από έναν τυφλό φανατισμό, αρνούνται να καλέσουν την
Τεχεράνη στις διαπραγματεύσεις για την ειρήνευση στη Συρία.
Οι Αμερικανοί διακατέχονται
από μια απίστευτη αλαζονεία μετά και το πραξικόπημα στην Αίγυπτο. Με το Ιράκ
διαλυμένο, τη Συρία σε εμφύλιο, την Αίγυπτο ελεγχόμενη από τους Αμερικανούς, το
μέλλον του αραβικού κόσμου διαγράφεται ζοφερό.
