ΓΡΑΙΚΟΣ Ή
ΡΩΜΗΟΣ;
«Παίρνουνε τ' αλαφριά και τα βαριά τουφέκια,
στην Αλαμάνα φτάνουνε και πιάνουν τα ταμπούρια.
Καρδιά, παιδιά μου φώναξε, παιδιά μη φοβηθείτε,
σταθείτε αντρειά σαν Έλληνες και σα Γραικοί σταθείτε»
Theo -Το "Γραικοί" προϊόν
πλαστογραφίας;
....... Το έψαξα λίγο και μάλλον είναι πιο πιθανό το αυθεντικό τραγούδι
να έλεγε «Ρωμιοί», αντί "Έλληνες" και "Γραικοί".
Στο ίδιο
τραγούδι υπάρχει κι ο γνωστός στίχος "Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός,
Γραικός θενά 'ποθάνω" (που μνημόνευσες άλλοτε σε σχόλιό σου στο
«Αντίφωνο»), όπως τον δημοσιεύει πρώτος ο Fauriel το 1825 και τον
αναδημοσιεύουν πολλοί έκτοτε. Αυτός ο στίχος είναι ένα μοτίβο που υπάρχει και
στο τραγούδι του παπα-Θύμιου Βλαχάβα, ο οποίος το 1810 απαντά στον Αλή Πασά:
«Εγώ Ρωμιός γεννήθηκα, Ρωμιός θε να πεθάνω». Ευτυχώς αυτό το τραγούδι δεν το
δημοσίευσε ο Fauriel, γιατί αν το έκανε, μάλλον κι εδώ θα διαβάζαμε
"Γραικός" αντί "Ρωμιός", αλλά ο Passow το 1860.
Στη συλλογή
των δημοτικών τραγουδιών του Fauriel απαντά μόνο η λέξη "Γραικός" ενώ
απουσιάζει το "Ρωμιός".
Ίσως διαφωτιστικά είναι όσα
γράφει στην εισαγωγή του σχετικά με τις πηγές του που είναι: 1) η προσωπική
συλλογή του Αδ. Κοραή, 2) φίλοι του Κοραή από την Ελλάδα, που του έστειλαν όσα
βρήκαν και 3) Έλληνες «εργατικοί» που συνάντησε στην Βενετία.
Επίσης, στις σημειώσεις του για το τραγούδι του Αθ. Διάκου παραδέχεται
(τομ. 2 σελ. 33) πως κατείχε και δεύτερη παραλλαγή από όπου «συνδύασε» μερικά
στοιχεία. Αν λάβουμε υπ' όψιν την απέχθεια του Κοραή για τον όρο
"Ρωμιός" και την υπέρ του όρου "Γραικός" προπαγάνδα του και
τη μαρτυρία του Fauriel για τη δεύτερη παραλλαγή, μάλλον καταλαβαίνουμε γιατί
το ίδιο μοτίβο στο τραγούδι του Βλαχάβα έχει τη λέξη «Ρωμιός», ενώ σ’ αυτό του
Διάκου «Γραικός». Φαίνεται πως, από τις δύο παραλλαγές που είχε ο Fauriel,
προτίμησε αυτήν του Κοραή ή των φίλων που τον «βόλευε» καλύτερα.
