Κατοχικές κυβερνήσεις 1941-1944
21 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2013
Μετά το θάνατο του Ιωάννη
Μεταξά, στις 29 Ιανουαρίου 1941, ο βασιλιάς Γεώργιος ανέθεσε την πρωθυπουργία
στον Αλέξανδρο Κορυζή, διοικητή της Εθνικής Τραπέζης και πρώην υπουργό των
κυβερνήσεων Μεταξά. Στις 18 Απριλίου 1941, ο Κορυζής αυτοκτονεί, και ο Γεώργιος
καλεί από την εξορία τον Τσουδερό, παρ΄ ότι ήταν ευνοούμενος των Άγγλων, αφού
κανείς δεν αναλάμβανε την πρωθυπουργία. Στις 6 Απριλίου εκδηλώνεται η επίθεση
της Γερμανίας και της Βουλγαρίας κατά της Ελλάδας. Στις 8-9 Απρίλη οι Γερμανοί
μπαίνουν στη Θεσσαλονίκη. Στις 27 Απριλίου μπαίνουν στην Αθήνα. Πρωθυπουργός
διορίζεται ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου. Στις 2 Δεκεμβρίου του 1942 τον
διαδέχεται ο Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος και στις 7 Απριλίου του 1943,
αναλαμβάνει ως πρωθυπουργός ο Ιωάννης Ράλλης. Οι κυβερνήσεις αυτές έμειναν
γνωστές ως κυβερνήσεις κουϊσλινγκ ή ως δοσίλογες κυβερνήσεις.
Δοσιλογισμός
Η συνεργασία με τις κατοχικές
δυνάμεις δεν αποτελεί αποκλειστικά Ελληνικό φαινόμενο, καθώς εμφανίζεται στο
σύνολο των κατεχόμενων Ευρωπαϊκών χωρών, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, προσλαμβάνοντας
μαζικές διαστάσεις. Με το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης υπό κατοχή, οι
Γερμανικές δυνάμεις, έπρεπε να διαχειριστούν ένα μεγάλο αριθμό φυσικών και
ανθρώπινων πόρων, και να το εντάξουν στην εξυπηρέτηση των αναγκών του
συνεχιζόμενου πολέμου. Στην κατεύθυνση αυτή, θα έπρεπε να αναζητηθούν,
«συμμαχίες» με πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις στο εσωτερικό των κατεχόμενων
χωρών, έτσι ώστε να εξελιχθεί η πολεμική προσπάθεια με το μικρότερο δυνατό
κόστος για το Γερμανικό στρατό, διοχετεύοντας ταυτόχρονα τους πόρους της
κατεχόμενης χώρας στην πολεμική προσπάθεια.
Ο όρος collaboration ( συνεργασία ) ως δηλωτική συγκεκριμένων
πρακτικών διευκόλυνσης, αλλά και αρωγής των κατοχικών δυνάμεων πρωτοεμφανίζεται
κατά τη διάρκεια του πολέμου, όταν, μετά την ήττα των γαλλικών στρατευμάτων και
την κατάληψη της βόρειας Γαλλίας από τα γερμανικά στρατεύματα ο στρατάρχης Petain
σε διάγγελμα του αποδέχεται την αρχή της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Στο καταγωγικό του σημαινόμενο ο όρος αντιστοιχεί περισσότερο στην επιβολή της
συνεργασίας από το νικητή στον ηττημένο. Στην ελληνική περίπτωση ο όρος
“συνεργασία” δεν βρήκε μεγάλη ανταπόκριση καθώς επικράτησε ο εννοιολογικά
φορτισμένος όρος δoσιλογισμός.
Στη Νορβηγία τη δεκαετία του
1930, ο Βίντκουν Κουϊσλινγκ (Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling)
ίδρυσε ένα φιλοναζιστικό κόμμα με την ονομασία Φασιστικό Κόμμα Εθνικής
Ενότητας. Όταν άρχισε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Κουίσλινγκ τάχθηκε με το μέρος
των Ναζιστών. Συνάντησε τον Χίτλερ το 1939 στο Βερολίνο και συζήτησε μαζί του
σχετικά με τα μεγάλα οφέλη που θα είχε το Ράιχ, αν καταλάμβανε τη Νορβηγία.
Όταν η Γερμανία εισέβαλε στη Νορβηγία τον Απρίλιο του 1940, ο Κουίσλινγκ
επιχείρησε φιλογερμανικό πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης, υποστήριξε την
εισβολή τους και διορίστηκε πρωθυπουργός στην κατεχόμενη Νορβηγία, από τον
Φεβρουάριο του 1942 μέχρι τα τέλη του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, όσο η δημοκρατικά
εκλεγμένη κυβέρνηση του Γιόχαν Νύγκαρντσβολντ ήταν εξόριστη στο Λονδίνο. Ως
πρωθυπουργός δεν ήταν καθόλου αγαπητός στους Νορβηγούς, οι οποίοι τον θεωρούσαν
προδότη και συνεργάτη των δυνάμεων Κατοχής στη χώρα τους.
Η προδοσία και η παράδοση της
Νορβηγίας στη Γερμανία κατέστησε το όνομά του συνώνυμο όλων των συνεργατών και
των προδοτών. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι νορβηγικές αρχές συνέλαβαν,
δίκασαν και καταδίκασαν τον Κουίσλινγκ με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.
Εκτελέστηκε από απόσπασμα στις 24 Οκτωβρίου 1945.
