Προς
τη διαμόρφωση της νεοελληνικής εθνικής συνείδησης
της Ελένης Σαράντη,
καθηγήτριας Πανεπιστημίου Αθηνών
Κάθε
ανάλυση της γένεσης της νεοελληνικής εθνικής συνείδησης συνδέεται άμεσα με την
εθνική συνείδηση των Βυζαντινών από την οποία πηγάζει. Οι Βυζαντινοί
αποκαλούντο ''Ρωμαίοι'' και η χώρα τους ''Ρωμανία'' και ''Ρωμαΐς
γη'', διότι η αυτοκρατορία τους αποτελούσε συνέχεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Ο επίσημος τίτλος του βυζαντινού αυτοκράτορα ήταν ''αυτοκράτωρ και βασιλεύς των
Ρωμαίων''. Ο όρος ''Βυζαντινός'' δήλωνε αποκλειστικά τον κάτοικο της
Κωνσταντινούπολης, όπως μετονομάστηκε η αρχαία ελληνική αποικία Βυζάντιο στη
θέση όπου ιδρύθηκε η Βασιλεύουσα. Παράλληλα, οι όροι ''Έλλην'' και ''ελληνικός''
είχαν προσλάβει θρησκευτική σημασία από τους Πατέρες της Εκκλησίας: Έλληνες
ήταν οι ειδωλολάτρες.
Ο Χριστιανισμός
ήταν ο κυριότερος από τους τρεις θεμέλιους λίθους του βυζαντινού πολιτισμού. Ο
δεύτερος ήταν η ρωμαϊκή πολιτική θεωρία και το ρωμαϊκό δίκαιο, και ο τρίτος η
ελληνική παιδεία και γλώσσα. Γλώσσα των πεπαιδευμένων ήταν η ελληνική, που από
τον 6ο αιώνα καθιερώνεται ως η επίσημη γλώσσα της νομοθεσίας και της διοίκησης,
ενώ η λατινική εγκαταλείφθηκε.
