Οι Ρωμιοί της Συρίας και η
Ελληνορθόδοξη Μονή της Παναγίας της Σεντνάγια
15 Ιουνίου 2013
Για τους
περισσότερους από μας τους Έλληνες, η λέξη Ρωμιοί έχει συνδεθεί με όλους τους
ελληνόφωνους Ορθόδοξους Χριστιανούς που ζούσαν κατά το διάστημα της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας που ονομαζόταν Ρωμανία και οι κάτοικοι της Ρωμιοί. Το ίδιο όνομα
είχαμε όταν ήμασταν κάτω από την οθωμανική κυριαρχία, δεδομένου ότι μας
αποκαλούσαν και μας χαρακτήριζαν οι Μουσουλμάνοι Οθωμανοί κατακτητές μας ως
“Ρωμιούς”. Η λέξη Ρωμιοί για τον Ελληνικό λαό έχει γίνει συνώνυμη με τη λέξη
Έλληνες. Όμως, όταν οι Οθωμανοί εφάρμοσαν το όνομα “Ρωμιοί”, γι’ αυτούς όπως
και για τους Βυζαντινούς, η λέξη δεν είχε εθνική έννοια, αλλά θρησκευτική, και
γι’ αυτό το λόγο περιλαμβάνονταν ως Ρωμιοί και όλοι οι λαοί που ανήκαν στην
Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, ανεξάρτητα από την εθνική τους προέλευση, ή τη
μητρική τους γλώσσα. Έτσι, όλα τα άτομα που βρίσκονταν κάτω από την Οθωμανική
Αυτοκρατορία και ανήκαν στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ονομάζονταν Ρωμιοί, και
όχι μόνο οι Έλληνες όπως οι περισσότεροι από εμάς ψευδώς πιστεύομε. Γι’ αυτό το
λόγο, όλα τα άτομα που μιλούν αραβικά και που ανήκουν στην Ελληνορθόδοξη
Εκκλησία είναι επίσης Ρωμιοί και αυτοαποκαλούνται ως Ρωμιοί μέχρι και σήμερα.
Η Συρία, πριν από
τις επιδρομές των Αράβων και την εξάπλωση του Ισλάμ, ήταν μια Βυζαντινή επαρχία
με ένα ελληνοποιημένο ή Ελληνικό και ελληνόφωνο πληθυσμό, που ανήκε στην
Ελληνική Βυζαντινή Εκκλησία. Η Δαμασκός ήταν μία από τις σημαντικότερες
ΕλληνικέςΒυζαντινές πόλεις της περιφέρειας και ήταν μια πόλη υψηλού κοσμικού
και θρησκευτικού βίου, Ελληνικής παιδείας, και Ελληνικού πολιτισμού. Ο
Βυζαντινός Χριστιανισμός άνθισε στη Συρία, και επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη
το γεγονός ότι πολλοί από τους Αγίους που ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι
παιδιά αυτής της χώρας.
Με τον ερχομό των
Αράβων και την εξάπλωση του Ισλάμ, η Συρία όπως και άλλες χώρες της περιοχής,
κατακτήθηκε και αποκόπηκε από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ο τοπικός πληθυσμός
είτε με τη βία, είτε τη θέλησή του, ασπάστηκε το Ισλάμ και έγινε αραβόφωνος. Αν
και σχεδόν όλος ο πληθυσμός της Συρίας υιοθέτησε σταδιακά την αραβική γλώσσα,
δεν έγιναν όμως όλοι Μουσουλμάνοι. Αρκετοί παρέμειναν Χριστιανοί και μέλη της
Βυζαντινής Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτοί οι αραβόφωνοι Ελληνορθόδοξοι
Χριστιανοί, ονομάζονταν ως Ρουμ (Ρωμιοί) από τους Μουσουλμάνους Άραβες,
χρησιμοποιώντας τον ίδιο όρο που χρησιμοποιούσαν και για τους ελληνόφωνους
Βυζαντινούς Έλληνες. Όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέκτησαν τη Συρία, κράτησαν τον
εν λόγω όρο, και αποκαλούσαν όλους τους Ελληνορθόδοξους Χριστιανούς ως Ρωμιούς
ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους.
Σήμερα στη Συρία,
υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο αραβόφωνοι Ελληνορθόδοξοι Χριστιανοί, οι
οποίοι εξακολουθούν να είναι γνωστοί ως Ρουμ (Ρωμιοί) και αυτοχαρακτηρίζονται
και οι ίδιοι έτσι. Οι Ελληνορθόδοξοι Ρωμιοί στη Συρία διατηρούν ζωντανό το
Βυζαντινό Ελληνικό παρελθόν της χώρας, καθώς και την Ορθόδοξη πίστη ανάμεσα σε
Μουσουλμάνους. Οι Ελληνορθόδοξες εκκλησίες και Μοναστήρια είναι κατάσπαρτα σε
όλη τη χώρα, και η παρουσία τους στη Δαμασκό είναι πολύ εμφανές. Αν και οι
αραβόφωνοι Ελληνορθόδοξοι Ρωμιοί της Συρίας κρατούν ζωντανό τον Ελληνικό πολιτισμό,
ακόμη και την ελληνική γλώσσα κατά τις ακολουθίες τους στην εκκλησία, εμείς οι
Έλληνες ως επί το πλείστον αγνοούμε την ύπαρξη τους, και δεν γνωρίζουμε ότι η
Ελληνική Ορθοδοξία όχι μόνο υπάρχει αλλά και ότι είναι πολύ ζωντανή στη χώρα.
Όπως και παντού αλλού, οι θεματοφύλακες του ελληνικού πολιτισμού είναι τα
Ελληνορθόδοξα Μοναστήρια που βρίσκονται εκεί. Ένα τέτοιο μοναστήρι (γυναικείο)
είναι αυτό της Παναγίας της Σεντνάγια, που είναι αφιερωμένο στα γενέθλια της
Θεοτόκου- της μητέρα του Θεού. Η ιστορία του είναι η ακόλουθη:
Η ιστορία
της εκκλησίας και της Μονής της Παναγίας της Σεντνάγια στη Συρία που χτίστηκε
πάνω σε ένα ψηλό βουνό με το ίδιο όνομα, χρονολογείται στο 547 μ.Χ. Λέγεται ότι
ο Ιουστινιανός Ι, Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ενώ διέσχιζε από τη Συρία με τις
δυνάμεις του είτε για το δρόμο του προς τους Αγίους Τόπους είτε για μια
εκστρατεία κατά των Περσών, έφθασε σε αυτή την έρημο, όπου στρατοπέδευσε ο
στρατός του και σύντομα υπέστησαν από δίψα αφού υπήρχε έλλειψη νερού. Ενώ
απελπίστηκαν, ο αυτοκράτορας είδε μία όμορφη γαζέλα σε μακρινή απόσταση. Την
ακολούθησε με σθένος , κυνηγώντας το ζώο μέχρι που αυτό κουράστηκε και
σταμάτησε σε ένα βραχώδες ύψωμα και πλησίασε μία πηγή γλυκού νερού, αλλά χωρίς
να δώσει στον αυτοκράτορα την ευκαιρία να την σκοτώσει.
Ξαφνικά, μετατράπηκε
σε εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, που έλαμπε με ένα λαμπρό φως. Ένα λευκό χέρι
τεντώθηκε προς το μέρος του και μια φωνή είπε: “Οχι, μην με σκοτώσεις,
Ιουστινιανέ, αλλά κτίσε μια εκκλησία στο όνομα μου, εδώ σε αυτό το λόφο.”Μετά
από αυτά τα λόγια, το παράξενο ουράνιο φως και η υπερφυσική εικόνα
εξαφανίστηκαν. Επιστρέφοντας, ο Ιουστινιανός διηγήθηκε αυτό που είχε δει στους
υφιστάμενους του και τους διέταξε αμέσως να εκπονήσουν ένα σχέδιο για την υπό
ανέγερση εκκλησία. Αφού πέρασε αρκετός καιρός και οι αρχιτέκτονες δεν ήταν σε
θέση να επιλύσουν τα προβλήματα του σχεδίου, η Παναγιά – η γαζέλα –
επανεμφανίστηκε στον Ιουστινιανό σε ένα όνειρο και του φανέρωσε έναν υπέροχο
σχέδιο για ένα Μοναστήρι, του οποίου θα ήταν η προστάτιδα. Λέγεται ότι η βασική
δομή του Μοναστηριού ακολουθεί αυτό το σχέδιο μέχρι σήμερα.
Στα τέλη του 8 ου
αιώνα, κάποια σεβάσμια με το όνομα Μαρίνα ήταν ηγουμένη του Μοναστηριού, και
εκτιμάτο ευρέως για την ευσέβεια που έχει στο Θεό και στους ανθρώπους και για
τον άγιο βίο της. Συνέβη ότι ένας μοναχός ερημίτης, ένας Έλληνας προσκυνητής
από την Αίγυπτο με όνομα Θεόδωρος, σταμάτησε στο Μοναστήρι στο δρόμο του για
στους Αγίους Τόπους. Όταν ήταν να φύγει, η ηγουμένη Μαρίνα του ζήτησε να
αγοράσει από την Ιερουσαλήμ μια πολύτιμη και ωραία εικόνα της Παναγίας. Ενώ
ήταν στην Ιερουσαλήμ, ξέχασε εντελώς την αποστολή που του έχει ανατεθεί και
ξεκίνησε για το ταξίδι επιστροφής. Ωστόσο, καθώς πήγαινε και δεν είχε
προχωρήσει πολύ μακριά από την πόλη, τον σταμάτησε μια άγνωστη φωνή: “Μήπως
έχεις ξεχάσει κάτι στην Ιερουσαλήμ; Τι έκανες σε σχέση με την αποστολή που σου
έθεσε η ηγουμένη Μαρίνα; “Ο Μοναχός Θεόδωρος επέστρεψε αμέσως στην Ιερουσαλήμ και
βρήκε μια εικόνα της Θεοτόκου. Κατά το ταξίδι της επιστροφής προς το Μοναστήρι,
έμεινε έκπληκτος από τα θαύματα που πραγματοποίησε η εικόνα. Αυτός και όλο του
το καραβάνι περικυκλώθηκαν από ληστές και στη συνέχεια έτυχαν επίθεσης από
άγρια θηρία. Μέσα σε αυτούς τους κινδύνους, ο ερημίτης ζητούσε πάντα την
βοήθεια της Παναγίας, κρατώντας την εικόνα της, και ο ίδιος και όλο το καραβάνι
του σώθηκαν από κάθε κίνδυνο. Όταν ο Θεόδωρος επέστρεψε στο Μοναστήρι, αυτά τα
γεγονότα τον έβαλαν σε πειρασμό να κρατήσει την πολύτιμη εικόνα για τον εαυτό
του, και αποφάσισε να παρακάμψει τη Σεντνάγια και να πλεύσει πίσω στην Αίγυπτο.
Ωστόσο, το πλοίο δεν ήταν σε θέση να βάλει πλώρη, γιατί προέκυψε μια σφοδρή
καταιγίδα και φαινόταν αναπόφευκτο ότι το πλοίο θα βούλιαζε. Η συνείδηση του
τον κέντρισε, και γρήγορα εγκατέλειψε το πλοίο και επέστρεψε πίσω στη
Σεντνάγια. Αφού πέρασε τέσσερις μέρες στο Μοναστήρι, τον συνέπαιρνε πάλι μία
ακατανίκητη επιθυμία να κάνει την εικόνα της Θεοτόκου δική του. Ζήτησε συγγνώμη
από την ηγουμένη, και προσποιείται ότι δεν μπόρεσε να αγοράσει τη απαιτούμενη
εικόνα, και στη συνέχεια, αποφάσισε να εγκαταλείψει κρυφά το Μοναστήρι. Το
επόμενο πρωί, καθώς ήταν έτοιμος να ξεκινήσει το ταξίδι της επιστροφής στη χώρα
του και πλησίασε την πύλη του Μοναστηριού, έμεινε έκπληκτος όταν βρήκε μια
αόρατη δύναμη να εμποδίζει τον δρόμο του, και ήταν σαν ένα πέτρινο τοίχος, να
είχε σταθεί μπροστά στην πύλη. Μετά από πολλές μάταιες απόπειρες, αναγκάστηκε
να δώσει την εικόνα στην ηγουμένη, εξομολογώντας την πρόθεση του. Η ηγουμένη,
με δάκρυα ευγνωμοσύνης δόξασε το Θεό και την Παρθένα Μητέρα Του. Από εκείνη την
ημέρα, η Αγία εικόνα παρέμεινε στο Μοναστήρι και τυγχάνει μεγάλου
σεβασμού.
Σήμερα η Μονή της
Παναγίας της Σεντνάγια στη Συρία είναι το δεύτερο πιο σημαντικό Χριστιανικό
προσκύνημα στη Μέση Ανατολή μετά την Ιερουσαλήμ, από την άποψη του αριθμού των
επισκεπτών. Η αύξηση της σημασίας και της δημοτικότητας του Μοναστηριού
οφείλεται στα πλήθος και απεριόριστα θαύματα που συμβαίνουν με τη μεσολάβηση
της Θεοτόκου. Η Μονή της Σεντνάγια περιέχει μια εικόνα της Παναγίας με το
βρέφος της τον Ιησού ζωγραφισμένη από τον Απόστολο Λουκά τον Ευαγγελιστή τον 1
ο αιώνα μ.Χ. Η εικόνα αυτή ονομάζεται “Σιαγκούρα” που σημαίνει “Η ξακουστή”. Η
εικόνα αυτή φυλάσσεται σε ένα σκοτεινό δωμάτιο στο πάνω μέρος του Μοναστηριού
και πρέπει κάποιος να βγάλει τα παπούτσια του για να εισέλθει. Πολλές γυναίκες,
τόσο Χριστιανές όσο και Μουσουλμάνες διανυκτερεύουν σε αυτό το δωμάτιο και όλη
νύχτα προσεύχονται στην Παναγία να τους στείλει ένα παιδί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου