Σμύρνη 1922: Συνωστισμός στην παραλία!

Σμύρνη 1922: Συνωστισμός στην παραλία!

Mια μαρτυρία από το μαύρο Σεπτέμβρη του ’22

8/7/2007

“Στις 27 Αυγούστου 1922 ο τουρκικός στρατός μπαίνει στη Σμύρνη. Χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι προσπαθώντας να μπουν στα πλοία και να φύγουν για την Ελλάδα…”  Mαρία Ρεπούση, Ιστορία ΣΤ’ δημοτικού. Στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια, Αθήνα, εκδ. ΟΕΔΒ, 2006, σελ. 100

(το άρθρο αυτό το αφιερώνουμε στους 452 συμπολίτες μας, που υπέγραψαν υπέρ του  αναθεωρητικού βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ’ δημοτικού… και στους 7.000 που υπέγραψαν κατά)

“Ο Κεμάλ γιόρτασε το θρίαμβό του με τη μεταβολή της Σμύρνης σε τέφρα και την τεράστια σφαγή του εκεί χριστιανικού πληθυσμού” έγραψε στα απομνημονεύματά του ο Ουϊνστον Τσώρτσιλ.

Η σφαγή της Σμύρνης συγκλόνισε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο. Ακόμα και στη Γαλλία -η φιλοτουρκική πολιτική της οποίας καθόριζε την πληροφόρηση που παρείχαν οι δημοσιογράφοι- διογκώθηκαν τα αντιτουρκικά συναισθήματα. Όμως, περισσότερο από τις ανταποκρίσεις και τις ψυχρές επισημάνσεις των διπλωματών, το τρομερό τοπίο εκείνων των ημερών αποκαλύπτεται μέσα από τις μαρτυρίες όσων το έζησαν. Μαρτυρίες συγκλονιστικές, που πιστοποιούν την ύπαρξη του Μικρασιατικού Ολοκαυτώματος. 

Για να κατανοήσουμε τι συνέβη τότε και να αναρωτηθούμε γιατί σήμερα η κ. Ρεπούση (όπως και αρκετοί άλλοι νεοέλληνες) εζήλωσε τη δόξα του ύστερου Γκαροντί, δημοσιεύουμε την αυθεντική Μαρτυρία της Ελένης Καραντώνη για τη σφαγή που έγινε από τα κεμαλικά στρατεύματα μετά το τέλος του ελληνοτουρκικού πολέμου. Η Μαρτυρία προέρχεται από το δίτομο “Έξοδος“ του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών. Η Ελένη Καραντώνη ζούσε στο Μπουνάρμπασι, έντεκα χιλιόμετρα βορειανατολικά της Σμύρνης. Το Μπουνάρμπασι είχε χίλιους κατοίκους, από τους οποίους οι οκτακόσιοι ήταν Έλληνες:

          “… Άρχισε ο στρατός μας να φεύγει. Χτυπούσαν τις πόρτες μας και ζητούσαν ρούχα για να βγάλουν το χακί από πάνω τους. Πόσους δεν ντύσαμε! Οι μεγάλοι οι δικοί μας ξεκουμπιστήκαν και φύγανε κι αφήσαν τον κόσμο στο έλεος του Θεού. Έφταναν οι στρατιώτες ξυπόλητοι, γυμνοί, κουρελιασμένοι, πρησμένοι, νηστικοί.

Οι Τούρκοι κατεβαίναν και σφάζαν τους Έλληνες. Το ίδιο έκαναν και οι δικοί μας. Παντού φωτιά και μαχαίρι άκουες και έβλεπες. Από τους κατοίκους του Μπουνάρμπασι έμειναν καμιά δεκαριά οικογένειες…  Μερικοί κατάφεραν να φύγουν, σέρνοντας με την κοιλιά προς το Σικλάρι και από κει στη Σμύρνη. Τους άλλους όλους τους ατιμάσανε, τους σφάξανε, τους κρεμάσανε, τους κάψανε. Κι εκείνους που κατάφεραν από το Σικλάρι να φτάσουν στη Σμύρνη, όταν ήρθε ο Κεμάλ, τους έπιασε και τους έσφαξε.

          Εμείς βρισκόμασταν στη Σμύρνη. Πλημύρρα οι μαχαλάδες στο αίμα. Βάλανε φωτιά οι Τούρκοι, μια ώρα μακρυά. “Μη φοβάστε είναι μακρυά”, μας είπε ο νοικοκύρης του σπιτιού που μέναμε. Σ’ ένα τέταρτο η φωτιά είχε έρθει σε μας. Ρίχνανε βενζίνη και προχωρούσε. Βγήκαμε στο δρόμο. Φωτιά από τη μια, θάλασσα από την άλλη. Βρισκόμασταν στη μέση. Και οι Τσέτες (σ.τ.σ. οι άτακτοι Τούρκοι) βρίσκονταν στη μέση, και σφάζαν και σκοτώναν.

          Τη νύχτα οι Τσέτες έκαναν επίθεση ν’ αρπάξουν, να σφάξουν, ν’ ατιμάσουν. “Βοήθεια! Βοήθεια!” φώναζε ο κόσμος. Τα εγγλέζικα πλοία ήταν απέναντι. Έριχναν τους προβολείς. Σταματούσαν για λίγο. Τη νύχτα θέλαμε να πάμε προς νερού μας. Πήγαμε λίγο πιο έξω, φρίκη! Βρεθήκαμε σε μια χαβούζα (σ.τ.σ. μεγάλο ανοιχτό λάκο). Γύρω γύρω, στα χείλια της χαβούζας σπαρταρούσαν κορμιά, και μέσα η χαβούζα ήταν γεμάτη κεφάλια. Έπαιρναν όποιον έπιαναν, τον πήγαιναν στην άκρια της χαβούζας, έκοβαν το κεφάλι και το έριχναν μέσα στην χαβούζα και τα κορμιά τα άφηναν να σπαρταρούν γύρω γύρω. Ήταν φοβερό. Όσοι το είδαν τρελάθηκαν. Το τρελοκομείο γέμισε από τρελούς σαν ήρθαμε. Εκεί σ’ αυτό το μέρος χάσαμε και τον πατέρα μου. Τον αδελφό μου τον έσφαξαν στο χωριό.

          Έβγαλαν, μετά, ιταλικά και ελληνικά πλοία και μας πήραν. Πόσους; Ούτε ένα είκοσι τοις εκατό δεν επήραν. Τέτοια καταστροφή δεν είδαν τα μάτια μου!” 

Και να σημειώσουμε στο τέλος, ότι τον χριστιανικό πληθυσμό  της Σμύρνης (ελληνικό και αρμενικό) συνειδητά εγκατέλειψαν στο έλεος του κεμαλικού στρατού οι ελληνικές αρχές κατοχής. “Για να μην δημιουργηθεί προσφυγικό πρόβλημα στην Ελλάδα“, όπως ζητούσε ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης, και με χαρά ικανοποιούσε ο αρμοστής της Ελλάδας στην Ιωνία Αριστείδης Στεργιάδης… 

71 σχόλια

1.                  Σημείωση προς κάθε φίλο και μη…


Ο “Πόντος και Αριστερά” είναι μια ανοιχτή και δημοκρατική συλλογικότητα προσώπων στη βάση των κοινών εμπειριών, που έχουν παρουσιαστεί στο “Ποιοί και Γιατί“.
Από ‘κει και πέρα ο κάθε ένας από μας έχει τη δικιά του πορεία και τις δικές του επιλογές. 
Και όπως λέει και ο mahno-p: “…οι αριστεροπόντιοι είναι αρκούντως περισσότεροι του ενός!”
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 20/02/2007 


2.                  Αγαπητέ Πὀντιε και Αριστερέ,


Όποιοι δεν έχουν δει μια απο εκείνες τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες Προσφύγων, συνήθως μια μάνα ή γιαγιά και δύο-τρία παιδάκια με την στέρηση και τον τρόμο στα μάτια δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν τι σημαίνει να βλέπεις τον στρόβιλο μιας Γενοκτονίας να παρασέρνει την ευτυχία στο διάβα σου και μαζί σχεδόν όλους τους συγγενείς σου πάνω απο 14 χρόνων (το όριο ηλικίας που οι Τούρκοι τους οδήγησαν σε εκείνες τις πορείες προς τον Άδη, που κανένας τους δεν γύρισε).
Οι δικοί μας δεν είδαν την φωτογραφία, ήταν οι ίδιοι τα πρόσωπα της φωτογραφίας.
Καλή να είναι η μνήμη τους στο ιστολόγιό σου.
Σ’ Ευχαριστούμε. 
Δικαιοσύνη!
 Σχόλιο από Μικρασιάτης | 21/02/2007 


3.                  Καλησπέρα Π. κ. Α.


Μετά απο ένα τέτοιο κείμενο, καλίτερα να σωπάσω.
Εγώ, που η ζωή μου είναι σπαρμένη με ρόδα, μόνο ένα μεγάλο συγνώμη μπορώ να πώ.
 Σχόλιο από ange-ta | 21/02/2007 


4.                  Ο επίλογος του βιβλίου “The blight of Asia” του αυτόπτη μάρτυρα Γενικού Πρόξενου στην Σμύρνη το 1922 G. Horton. 


Θα βρείτε όλο το βιβλίο στην σελίδα.
http://www.hri.org/docs/Horton/


Αυτή είναι η πραγματική Ιστορία του “συνωστισμού στην Σμύρνη”…. Μάλιστα, ο Χόρτον κάνει σκληρή κριτική στους ομοεθνείς του όπως θα διαβάσετε παρακάτω. Κάπου στο Ιντερνετ θα υπάρχει και η μετάφραση στα Ελληνικά.


CHAPTER XXXIX


CONCLUSION


THE outstanding facts in the preceding narrative are the following:
1. Smyrna was burned by the Turks, ...............and I could scarcely refrain from rising to my feet and crying:
“Come borne and save us, before it is everlastingly too late!”
 THE END.


Συμφωνούμε;


Δημοσιεύτηκε από τον “Μικρασιάτη” στην Καλύβα του Πάνου
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 01/03/2007 


5.                  Ολα τάχει πεί ο Πυθαγόρας σ’ αυτό το μαγικό τραγούδι του Καλδάρα:



“Πέτρα πέτρα χτίσαμε μια φτωχή γωνιά
τη ζωή μας κλείσαμε μες την Κοκκινιά
δάκρυ δάκρυ φτάσαμε ως τη λησμονιά
τι είμασταν ξεχάσαμε μες την Κοκκινιά
Μα το βράδυ που ‘ρχεται τ’ όνειρο μας παίρνει
στην Πέργαμο μας φέρνει και στο Μαρμαρά
Δρόμο δρόμο βρήκαμε χώμα και νερό
απ’ τον πόνο βγήκαμε κι από το χαμό
συννεφάκια αρμένισαν σ’ άλλους ουρανούς
τα παιδιά μας γέννησαν κόρες κι εγγονούς
Μα το βράδυ που ‘ρχεται τ’ όνειρο μας παίρνει
στην Πέργαμο μας φέρνει και στο Μαρμαρά”
Δημοσιεύτηκε από τον Γιώργα, στην Καλύβα
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 05/03/2007 


6.                  Αφιέρωση στην άλλη προσφυγογειτονιά 


ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
:

Μ’ αίμα χτισμένο, κάθε πέτρα και καημός
κάθε καρφί του πίκρα και λυγμός
Μα όταν γυρίζαμε το βράδυ απ’ τη δουλειά
εγώ και εκείνη όνειρα, φιλιά
Το ’δερνε αγέρας κι η βροχή
μα ήταν λιμάνι κι αγκαλιά και γλυκιά απαντοχή
Αχ, το σπιτάκι μας, κι αυτό είχε ψυχή
Πάρ’ το γεράνι μας, πάρ’ το στεφάνι μας
στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή
Κράτα το χέρι μου και πάμε αστέρι μου
εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί
Ένα κρεβάτι και μια κούνια στη γωνιά
στην τρύπια στέγη του άστρα και πουλιά
Κάθε του πόρτα ιδρώτας κι αναστεναγμός
κάθε παράθυρό του κι ουρανός
Μα όταν ερχόταν η βραδιά
μες στο στενό σοκάκι ξεφαντώναν τα παιδιά
Αχ, το σπιτάκι μας, κι αυτό είχε καρδιά
Πάρ’ το γεράνι μας, πάρ’ το στεφάνι μας
στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή
Κράτα το χέρι μου και πάμε αστέρι μου
εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί
Ερμηνευτής ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ 
Συνθέτης ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΜΙΚΗΣ 
Στιχουργός ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ ΤΑΣΟΣ
(μας το θύμησε ο “Μικρασιάτης” στην Καλύβα)
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 05/03/2007 


7.                  ….Για την Γενοκτονία και την καταστροφή στην Σμύρνη:
Παραθέτω ένα δημοτικό τραγούδι( “τού τραπεζιού” ή “τής τάβλας”), που τραγουδιέται και σήμερα εδώ στην Πελοπόννησο:


“Κακό μεγάλο γένηκε
στης Σμύρνης την ακρογιαλιά
στης Πούντας το λιμάνι.
‘Ξήντα καράβια βούλιαξαν
κι εξήντα δυό βαρκούλες
γέμισ’ η θάλασσα κορμιά!”
Στην πυρά, λοιπόν, πρέπει να ρίξουμε και την Λαϊκή Μούσα, σύμφωνα με την λογική τής ομάδας τών ανεκδιήγητων “συγγραφέων” τού περιώνυμου βιβλίου Ιστορίας(τρομάρα τους!)! Διότι είναι και αυτή ένα εμπόδιο στα “οράματά” τους!
Ντροπή τους! 
Γειά σας από την Πελοπόννησο, και δεν θα επανέλθω!
Άλκης Λατίνος, Μαθηματικός
Comment by Άλκης Λατίνος | March 7, 2007 |
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 07/03/2007 


8.                  Μόλις μίλησε η Ρεπούση στη Τηλεόραση:
“Δεν θα επιτρέψω να γίνει κανένα σχόλιο από τα εθνικιστικά στοιχεία”


Μα ποια είναι ρε παιδί μου αυτή η ξινομούρη;;
Σε τι χώρα ζούμε;;
Και αυτοί οι τύποι μιλάνε για δημοκρατία!!!
 Σχόλιο από ange-ta | 07/03/2007

9.                  Ένα σχόλιο που γράψαμε στο μπλογκ του Γιώργου Μαργαρίτη:
———————————


Πόντος και Αριστερά on March 10th, 2007 


“Με την ίδια λογική και οι στρατιώτες που πέθαναν στην Μ. Ασία δε θα πρέπει να τιμηθούν, καθώς βοηθούσαν τα σχέδια της επεκτατικής πολιτικής.”


Μ’ όλο το θάρρος και μ΄ όλη την αγάπη για έναν από τους βασικούς νεοελληνικούς μύθους: 
Η Μικρά Ασία δεν ήταν εθνικό έδαφος της Τουρκίας. Ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία όπως και τα Γιάννενα και η Θεσσαλονίκη. 
Τουρκικό έδαφος έγινε μετά τη νίκη των κεμαλικών, την κατάργηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (που ήταν ισλαμική, φεουδαρχική, πολυεθνική, αυταρχική Αυτοκρατορία).


Η Τουρκία ιδρύθηκε το 1923!
Κατά συνέπεια, τόσο ο ελληνικός στρατός όσο και οι κεμαλικοί εθνικιστές, έκαναν επεκτατικό πόλεμο. Αυτός που νίκησε εξόντωσε τους ανεπιθύμητους πληθυσμούς και μετέτρεψε τα εδάφη σε εθνικά του εδάφη.
Και μια λεπτομέρεια: Το εν λόγω Μνημείο (του Άγνωστου Στρατιώτη) αναφέρεται μόνο στους αγώνες του κράτους. Τα ελληνικά αντι-απολυταρχικά κινήματα του 19ου και 20ου αιώνα δεν μνημονεύονται (επαναστάσεις στην Κρήτη και τη Μακεδονία, αντάρτικο στον Πόντο).
μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 10/03/2007 


10.               Ο πληθυσμός των χριστιανών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην αρχή του 20ου αιώνα πριν τις Γενοκτονίες ήταν περίπου μισοί Χριστιανοί και μισοί μουσουλμάνοι, που περιλαμβάνει Κούρδους και άλλες φυλές.
Δηλαδή 5-6 εκατ. Χριστιανοί και 5-6 εκατ. μουσουλμάνοι.
Σαν εθνικό στοιχείο οι Οθωμανοί Τούρκοι ήταν τότε μια μεγάλη μειονότητα γύρω στα 30%, όπως και οι Έλληνες.
Δεν θα έλεγα ότι ήταν επεκτατικοί οι δύο στρατοί αντιμέτωποι στον Σαγγάριο το 22.
Ήταν και οι δύο απελευθερωτικοί.
Οι Έλληνες προσπαθούσαν να απελευθερώσουν τους μεγάλους ελληνικούς πληθυσμούς της Καππαδοκίας, του Πόντου, και άλλων περιοχών σκλαβωμένοι για αιώνες κάτω απο τους Τούρκους ενω οι Τούρκοι προσπαθούσαν να απελευθερώσουν τα εδάφη της Δυτικής Τουρκίας που είχε πρόσφατα καταληφθεί απο τους Έλληνες και είχε μεγάλους Τουρκικούς πληθυσμούς στις πεδιάδες της Βόρειας και κεντρικής Μικρά Ασίας.
 Σχόλιο από Μικρασιάτης | 11/03/2007 


11.               “Στις 27 Αυγούστου 1942 οι Γερμανοί μπαίνουν στα στρατόπεδα του Άουσβιτς και του Νταχάου. Χιλιάδες Εβραίοι συνωστίζονταν στο προκήπιο προσπαθώντας να μπουν στα τρένα και να φύγουν για το Ισραήλ….”


Γιατί κυρία Ρεπούση μου, δεν περιγράψατε έτσι το Ολοκαύτωμα, αλλά το λέτε (σωστά) ΕΞΟΛΟΘΡΕΥΣΗ; 
Απλό ερώτημα….
 Σχόλιο από Αντικειμενικός | 11/03/2007 


12.               συνωστισμος στο λιμανι…
αφιερουται στην κα ρεπουση


http://satyrikon.wordpress.com/ΣΥΝΩΣΤΙΣΜΟΣ-ΣΤΟ-ΛΙΜΑΝΙ/
 Σχόλιο από ΣΑΤΥΡΙΚΟΝ | 18/03/2007 


13.               Συγχαρητήρια για την ιστοσελίδα αυτή.
Μεγάλη ντροπή σε όσους ξεχνούν τις ελληνικές τους ρίζες κ σε εκείνους που σκόπιμα διαστρεβλώνουν την ελληνική ιστορια.
Η πληροφορία υπάρχει παντού κ ανάπτυξη κριτικού πνεύματος κ διάκρισης είναι απαραίτητα.
 Σχόλιο από Ανδρονίκη - Ζωή | 09/04/2007 


14.               Χωρις να διαφωνω με όλα όσα έχουν ειπωθει θα σημειώσω τα τραγικότερα:


Γράφει ο Αντικειμενικός:


Γιατί κυρία Ρεπούση μου, δεν περιγράψατε έτσι το Ολοκαύτωμα, αλλά το λέτε (σωστά) ΕΞΟΛΟΘΡΕΥΣΗ;


Κύριε “αντικειμενικέ” οι Εβραίοι εξολοθρεύτηκαν με συντονισμένο σχέδιο από την κρατική μηχανή του τρίτου ράιχ , το οποίο δεν είχε δεχθεί επίθεση από κανένα εβραικό κράτος στο πλαίσιο πολέμου μεταξύ εθνών. Καμία σχέση με μια στρατιωτική ήττα ύστερα από έναν επιθετικό πόλεμο, όπως στην περίπτωση της ελληνικής εκστρατείας. Μην μπερδεύουμε την πούτσα με τη βούρτσα. Επίσης οι εβραίοι δεν είχαν εκτοπίσει τους γερμανούς από τα εδάφη στα οποία ζούσαν για αιώνες, όπως συνέβη με τους μουσουλμάνους των βαλκανίων οι οποίοι είχαν πάρει πούλο από τα βαλκανικά εθνικά κράτη. Αν είναι δυνατόν να συγκρίνουμε τις δύο περιπτώσεις. Τέλος οι εβραίοι δεν είχαν οργανώσει αντάρτικο μέσα στη Γερμανία για να προκαλέσουν τη βίαιη αντίδραση του γερμανικού εθνικισμού. Αντίθετα, οι ελληνορθόδοξοι του Πόντου δημιούργησαν αντάρτικο που επιθυμούσε τη δημιουργία ανεξάρτητου ποντιακού κράτους. Στις περιοχές που δεν υπηρξε αντάρτικο δεν υπήρξαν και διωγμοί των παραστρατιωτικών τουρκικών ομάδων εις βάρος των χριστιανών (π.χ. Καπαδοκία και στο μεγαλύτερο μέρος του ανατολικού πόντου) Δε σου λέει αυτό κάτι?


Γράφει ο Μικρασιάτης:


Ο πληθυσμός των χριστιανών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην αρχή του 20ου αιώνα πριν τις Γενοκτονίες ήταν περίπου μισοί Χριστιανοί και μισοί μουσουλμάνοι.
Οι Έλληνες προσπαθούσαν να απελευθερώσουν τους μεγάλους ελληνικούς πληθυσμούς της Καππαδοκίας, του Πόντου, και άλλων περιοχών σκλαβωμένοι για αιώνες κάτω απο τους Τούρκους ενω οι Τούρκοι προσπαθούσαν να απελευθερώσουν τα εδάφη της Δυτικής Τουρκίας που είχε πρόσφατα καταληφθεί απο τους Έλληνες


Α. Ποιά είναι η πηγή σου για τα πληθυσμιακά στοιχεία;


Β. Προφανώς αστειεύεσαι πως οι Τούρκοι διεξήγαν επεκτατικό πόλεμο.

Πρώτον δεν ήταν Τούρκοι. Ήταν μουσουλμάνοι (από Τατάροι και Κούρδοι μέχρι Βούλγαροι μουσουλμάνοι πρόσφυγες και Τούρκοι)


Δεύτερον αμύνονταν διότι 4 χριστιανικοί στρατοί (ανάμεσά τους και ο ελληνικός) είχαν καταλάβει τα εδάφη της αυτοκρατορίας.

Τρίτον με εξαίρεση τον αστικό ιστό της Σμύρνης οι ελληνορθόδοξοι ήταν μειονότητα σε όλα τα μέρη της μικράς Ασίας. Στο Σαγγάριο από την άλλη ηταν ανύπαρκτοι. Μάλλον η απελευθέρωση έχει περίεργο νόημα για σένα. Σαν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912, όπου κατοικούσαν μόλις 20% ελληνορθόδοξων. ΜΑΘΕ φίλε μου ότι και το 1897 και το 1912-13 και το 1919-22, η από δω μεριά του Αιγαίου έκανε το ντου. 


Τέλος θεωρώ απαράδεκτη τη φράση της Ρεπούση περί συνωστισμού. Αλλά μέχρι εκεί. Από εκεί και πέρα αν θέλετε να μιλήσουμε στα παιδιά του δημοτικού για εξολόθρευση των μικρασιατών θα συμφωνήσω μόνο αν ταυτόχρονα τους πούμε ότι ο προελαύνων ελληνικός στρατός το 1920 έκαιγε τα μουσουλμανικά χωριά στο πέρασμά του. Γιατί κύριοι που είστε και “αριστεροί” θα πρέπει να γνωρίζετε πως η βία δεν ξεπηδάει από το πουθενά αλλά γεννιέται από συγκεκριμένες συνθήκες.
Δε βλέπω να δείχνετε όμως στο ποστ σας την ίδια ευαισθησία για τους μουσουλμάνους πρόσφυγες των βαλκανίων ούτε για τα θύματα των “άλλων”. Άρα νομίζω πως θα έπρεπε να ονομάζετε το μπλογκ πόντος και Ελλάς αντί για πόντος και αριστερά.
κατά τα άλλα παραπέμπω σε μια αριστερή κριτική του βιβλίου για να διαφανεί η διαφορά
http://www.enet.gr/online/online_text/c=112,id=17718612
και σε κάποια πολύ εύστοχα σχόλια του Πάνου (σημεία 1,4,5,6,7)
http://panosz.wordpress.com/2006/12/09/book-2/
 Σχόλιο από Salahad-din | 15/04/2007 


15.               Σαλαχαντίν, 
προς το παρόν εντόπισα ότι συμφωνούμε με το
 ότι οι Clash είναι η μεγαλύτερη ροκ μπάντα έβερ.
Όταν θα περιπλανηθείς με την ησυχία σου στο μπλογκ μας, διαβάσεις κάποια από τα θεωρητικά κείμενα που μας εκφράζουν, εντοπίσεις τις χοντρότατες διαφορές που χωρίζουν τη δική μας κριτική απ΄ τις υπόλοιπες και διατυπώσεις μια ώριμη -και όχι στο πόδι.. “ετσι για να πούμε και κάτι”- άποψη, τότε θα σου γράψω και για τα υπόλοιπα που συμφωνούμε…
μ-π


Υ.Γ. Προς το παρόν σου προτείνω -εφόσον φυσικά θες να δεις κάτι παραπάνω από την παραδοσιακή άποψη- το:
http://pontosandaristera.wordpress.com/2007/02/27/2006/#more-531
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 15/04/2007 


16.               Αγαπητέ σημείωσα στην αρχή του κειμένου μου πως δε διαφωνώ με όλα όσα αναφέρονται. Αλλά και στο κείμενο, το οποίο παραθέτεις και είχα διαβάσει παλιότερα, βρίσκω κάποια σημεία έντονα αμφισβητήσιμα.


Για παράδειγμα λες:


Για τους υπόδουλους Έλληνες και Αρμένιους η μόνη ανεκτή προοπτική θα μπορούσε να είναι η απόδοση ισονομίας και ισοπολιτείας από την οθωμανική διοίκηση. 
Που το στηρίζεις ακριβώς αυτό; Είναι δυνατό να θεωρήσουμε πως ο τουρκικός εθνικισμός θα μπορούσε μετά τη βαλκανική εμπειρία του 19ου αιώνα και τη μακεδονική και κρητική οδυνηρή ήττα των μουσουλμάνων να μην εμφανιστεί στην ο.α και να μην είναι εξίσου διεκδικητικός ή αιμοβόρος. δηλαδή τους τσέτες με γαρδένιες θα τους έλουζαν. είναι σαν να πιστεύεις πως η οθωμ. αυτοκρατορία μπορούσε να επιβιώσει δίνοντας δικαιώματα στους πολίτες της (σε πολλές περιπτώσεις έδωσε χωρίς πάλι αποτέλεσμα άλλωστε) στην εποχή των ιμπεριαλισμών και των εθνικών διεκδικήσεων.


Παρακάτω το λες σωστά:


Η χρυσή ευκαιρία για τον τουρκικό εθνικισμό θα δοθεί την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν σε συνεργασία με το γερμανικό ιμπεριαλισμό θα προσπαθήσει να υλοποιήσει της ειλημμένες του αποφάσεις.
Όμως δεν αναφέρεις και το ίδιο για τους μικροιμπεριαλισμούς των βουλγάρων των σλάβων και των ελλήνων, ούτε της Ρωσίας που χρηματοδοτούσε τις ελληνικές μυστικές οργανώσεις ούτε για το ρόλο των Άγγλων και των Γάλλων. Γιατί; Μόνο ο γερμανικός ιμπεριαλισμός έφταιγε επειδή ήταν αυτός που χρηματοδότησε τον τουρκικό εθνικισμό; επίσης δεν υπήρχε μόνο ένα ρεύμα στον τουρκικό εθνικισμό. Δεν υπήρξαν “ειλημμένες αποφάσεις”, όπως και στην Κρήτη για παράδειγμα δεν ήθελε όλη η χριστιανική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία να δώσει πούλο στους μουσουλμάνους. Τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και τα παρουσιάζεις χωρίς αιτιώδεις σχέσεις. Δε ριζοσπαστικοποιήθηκε ο τουρκικός εθνικισμός επειδή οι τούρκοι το είχαν στο ντι ε νέι τους να σφάζουν. Νομίζω;
δεν έχω χρόνο να φτιάξω σεντόνια αν και το ειρωνικό σου σχόλιο περί ωριμότητας και περί διατύπωσης στο πόδι με προκαλεί. Πιθανώς να είναι απάντηση στο ειρωνικό σχόλιό μου περί πόντος και Ελλάς αντί για Πόντος και Αριστερά. Αν είναι έτσι i apologise, όμως θα μου επιτρέψεις να συνεχίσω να πιστεύω πως ο τρόπος που αντιμετωπίζεις τα πράγματα ρίχνει νερό στο μύλο των αντίβαρων. το ίδιο κάνει και η κεμαλική “αριστερά” και άλλες αριστερές οργανώσεις στην Τουρκία από την αντίθετη μεριά.
Όσο για τη γενοκτονία δε θα την επέλεγα ως όρο γιατί το θεωρώ ένα παιχνίδι πολιτικής μεταξύ των εθνών. Τέτοια παιχνίδια που ανακατεύνται οι Γκρίζοι Λύκοι και οι Ψωμιάδηδες δεν τα παίζω. Μόνο και μόνο το ότι ξεκίνησε για να φορτωθεί το Ισραήλ στις πλάτες των Αράβων θα έπρεπε να σου λέει κάτι. Προτιμώ τον όρο εθνοκάθαρση. Αλλά ακόμα και στην περίπτωση σύγκρισης εβραίων και ποντίων αναφέρθηκα παραπάνω (στο πόδι και ανώριμα) για ποιους λόγους συνοπτικά θεωρώ πως στη μια περίπτωση μπορούμε να μιλήσουμε για γενοκτονία των εβραίων ενώ για την περίπτωση των ελλήνων του Πόντου υπήρξε εθνοκάθαρση, κάτι που συνέβη σε όλα τα βαλκάνια σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από πολλές πλευρές. 
Φιλικά και εκ του προχείρου
Σαλαχεντίνος
 Σχόλιο από Salahad-din | 15/04/2007 


17.               Σαλαχεδίνε, (με το ωραίο κουρδικό όνομα)
 θέτεις εύλογα ζητήματα τα οποία θα απαντηθούν φυσικά με τον τρόπο μας χωρίς βιασύνη.
Η αναφορά τούτη έχει μόνο ένα στόχο, να σημειώσει ότι, τυχαία φυσικά, τη στιγμή που μας την “έπεσες” εσύ με την ειρωνία σου, την ίδια ακριβώς στιγμή μας την “έπεσαν” και οι καρατζαφερικοί, αυτοί χωρίς ειρωνίες…
Είδες η άτιμη στιγμή!!!!
μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 15/04/2007 


18.               Ο τρόπος που παρουσιάζεται το εβραϊκό ολοκαύτωμα στο βιβλίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα ατοπήματα των συγγραφέων, αλλά μέχρι στιγμής μόνο ο Μαργαρίτης το έχει επισημάνει.
Αναφέρεται απλώς ως “μια από τις τραγικότερες στιγμές του πολέμου” και μπαίνει στην ίδια κατηγορία με τις -”ορφανές” στο βιβλίο- ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, εξισώνοντας έτσι τα δύο στρατόπεδα του Β’ ΠΠ.
Τα πράγματα είναι χειρότερα στις πηγές, όπου υπάρχει μόνο μία φωτογραφία με λεζάντα “Πολωνοί Εβραίοι οδηγούνται από Γερμανούς στρατιώτες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης”, έναντι δύο που απεικονίζουν καταστροφές από συμμαχικούς βομβαρδισμούς (Χιροσίμα, Βερολίνο).
Το κυριότερο: Δεν υπάρχει ούτε μια λέξη για τους Έλληνες Εβραίους (ούτε καν …”συνωστισμός”).
 Σχόλιο από pixie | 16/04/2007 


19.               Από το απλό αστείο στο πολύ, μα πολύ σοβαρό…


Του Γιωργου Μαργαριτη


Υπάρχουν επιχειρήματα στα οποία μπορεί να απαντήσει κανείς με σοβαρότητα, υπάρχουν άλλα που εξοβελίζουν αυτή την αναγκαία στη συζήτηση αρετή. Ας σταθώ πολύ λίγο στα δεύτερα καθώς η πρόθεσή μου είναι ν’ ασχοληθώ με τα πρώτα. Όταν σε “απαντητικό” δημοσίευμά τους στην |Κυριακάτική Αυγή| (2.4.2007) τα μέλη της συντακτικής ομάδας του περίφημου πλέον βιβλίου ιστορίας της ΣΤ’ δημοτικού υποστηρίζουν ότι με είδαν σε τηλεοπτικές εκπομπές να ηγούμαι ρασοφόρων τινών και άλλων υπερεθνικιστών πολέμιων του βιβλίου τους δεν ψεύδονται απλώς. Εκφράζουν, με απόλυτη συνέπεια στον ιμπρεσιονιστικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα αλλά και τη διδασκαλία της ιστορίας, την επιθυμία τους η κάθε εναντίον του πονήματός τους κριτική να έχει τα χαρακτηριστικά του υπερεθνικισμού και της θρησκοληψίας. Αρνούνται δηλαδή την δυνατότητα να υπάρχει μία αριστερή κριτική που να αντιμάχεται τόσο τη δική τους άποψη, όσο και τον υπερεθνικό οίστρο. Ουσιαστικά επιθυμούν να λογοκρίνουν την αριστερή κριτική, την εξοβελίζουν από τα δεδομένα του προβλήματος με τον ίδιο τρόπο που εξοβέλισαν την αριστερά –πολιτική και κοινωνική– από το διδακτικό τους βιβλίο. Η στρέβλωση δε των όσων κατά καιρούς έχω πει δημόσια για το βιβλίο αυτό ακολουθεί ως φυσικό επακόλουθο: Ως προς το σχετικό με την απόσυρσή του ερώτημα, το βιβλίο είναι παραγωγή του νυν υπουργείου Παιδείας του οποίου τις αντιλήψεις, την πολιτική και τις απόψεις προωθεί. Το πρόβλημα δεν είναι η απόσυρση του συγκεκριμένου βιβλίου. Το πρόβλημα είναι η ήττα και η απόσυρση αυτής της επίσημης και κυβερνητικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
Να τελειώσω με τον μικρό εναντίον μου λίβελλο προσθέτοντας μία μικρή ενδεικτική παρατήρηση. Εμφανώς θυμωμένοι σχετικά με την εκ μέρους τους εξομοίωση των συμμαχικών βομβαρδισμών με το εβραϊκό ολοκαύτωμα, οι συντάκτες του βιβλίου αυτού επεσήμαναν ότι αναφέρονται ρητά στην “εξολόθρευση” των Εβραίων από το ναζιστικό κόμμα και τον Χίτλερ πράγμα το οποίο φυσικά δεν αναιρεί την παραπάνω “εξίσωση”. Υπάρχει όμως και μία λεπτομέρεια. Στην αποσπασμένη από το βιβλίο φράση με την οποία με κατακεραυνώνουν αναφέρεται ότι το ναζιστικό κόμμα “που ιδρύει ο Χίτλερ και κατέχει την εξουσία στη Γερμανία…”. Ξέρετε κάτι αγαπητοί συνάδελφοι: το ναζιστικό κόμμα δεν το ίδρυσε ο Χίτλερ αλλά ο Άντον Ντρέξτλερ στα 1919 –ο Χίτλερ είχε μάλιστα την υπ’ αριθ. 55 κάρτα μέλους γεγονός που προβλημάτιζε την μετέπειτα ναζιστική αγιογραφία. Λεπτομέρεια θα μου πείτε, ενδεικτική όμως: ακόμα και όταν θυμώνετε, δεν σας “βγαίνει” η ιστορία. Αν μου υποσχεθείτε ότι θα σταματήσετε να την κακοποιείτε και ότι πριν μιλήσετε θα συμβουλεύεστε μία όποια εγκυκλοπαίδεια, μπορεί να γίνουμε και φίλοι….
Μία που το ‘φερε ο λόγος ας προσθέσω λίγα λόγια για τις ενστάσεις των συντακτών του περί ελληνικής ιστοριογραφίας τόμου του ΕΙΕ. Έχω την εντύπωση ότι εδώ και πολύ καιρό υποστηρίζω δημόσια και με κάθε τρόπο την αντίθεσή μου στο να θεωρείται ο –ερήμην στοιχείων, όπως ένας ιστορικός τα αντιλαμβάνεται– αντικομμουνισμός επαρκής και αναγκαία ιδιότητα για να αναδείξει “νέα θεματική” στην ιστορία και να μεταβάλει πολιτικούς επιστήμονες πολύ συγκεκριμένων προδιαγραφών σε φορείς “ανανέωσης” της ιστορικής επιστήμης. Έχω τονίσει ότι το αξίωμα περί της απόλυτα εγκληματικής φύσης του κομμουνισμού — του λενινισμού όπως ενίοτε οι πρωταγωνιστές της κίνησης το ορίζουν — δεν μπορεί να είναι επιστημονικό αξίωμα όπως τουλάχιστον εγώ έχω διδαχθεί την επιστήμη. Ποικιλότροπα επίσης έχω τονίσει ότι δεν μπορεί η κοινότητα των ιστορικών να νομιμοποιεί πρακτικές “εκβιασμού” ή παραποίησης των στοιχείων στο βωμό της εξυπηρέτησης προφανών πολιτικών στόχων, διότι τότε αυτοακυρώνεται. Αρνούμενος αυτή την αυτοακύρωση και σεβόμενος τους συναδέλφους μου ιστορικούς και το έργο τους εγώ έκανα τις επιλογές μου – οι συντάκτες του τόμου έκαναν τις δικές τους – το αποτέλεσμα είναι αυτό που περιέγραψα. Υπάρχει σε όλα αυτά τίποτε δυσνόητο;


***


Θέλω όμως να σταθώ στην βαθιά ουσία της διαμάχης, χωρίς να επιμείνω στο “δέον γενέσθαι” με το βιβλίο αυτό. Όπως κάθε σχολικό βιβλίο την ευθύνη για την κυκλοφορία του την έχει το υπουργείο Παιδείας και η εκάστοτε πολιτική που αυτό ακολουθεί. Η τρέχουσα εκπαιδευτική πολιτική, έχει διάφορες πτυχές, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι μεθοδεύσεις ενάντια στον θεσμό τον οποίο εγώ υπηρετώ, το δημόσιο Πανεπιστήμιο, αλλά και η συγκεκριμένων στόχων ανάπλαση των σχολικών βιβλίων. Μπερδεμένη στο δίλημμα “εθνικισμός” – “αντιεθνικισμός” σημαντικό μέρος της αριστεράς ετούτου του χώρου (πείτε την ανανεωτική αριστερά) έχει αφιερωθεί στην προάσπιση του συγκεκριμένου βιβλίου και της συνακόλουθης εκπαιδευτικής αντίληψης η οποία εκπορεύεται σαφώς από την σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας –η οποία επίσης υπερασπίζεται το βιβλίο ανεξαρτήτως κόστους– αδυνατώντας να δει τις αντιφάσεις που προκύπτουν από αυτή της την επιλογή. Δεν είναι δυνατό να συγκρούεται ο πολιτικός αυτός χώρος ολοκληρωτικά με την κυβερνητική πολιτική για τα πανεπιστήμια και ταυτόχρονα να προασπίζει μέχρι θανάτου άλλες πτυχές της ίδιας πολιτικής. Οι ενδείξεις δε για τη συγγένεια των κυβερνητικών στόχων και των “εκλαϊκευτών” τους δεν λείπουν. Θυμίζω ποιοι ήσαν οι “συνομιλητές” της υπουργού Παιδείας την εποχή που κορυφώνονταν οι κινητοποιήσεις ενάντια στο νέο νόμο για τα Πανεπιστήμια και την προάσπιση του άρθρου 16…
Κάτω από αυτή τη στάση νομίζω ότι υποκρύπτεται κάτι περισσότερο από απλή σχιζοφρένεια –στην πολιτική δεν υπάρχουν εξάλλου τέτοιες έννοιες. Το πρώτο που φαίνεται να υπάρχει είναι μία παρεξήγηση. Αν και δεν βρισκόμαστε σε εποχές έξαρσης του φαινομένου, στα 1991 λόγου χάρη, ο εθνικισμός αντιμετωπίζεται ως κυρίαρχη στη χώρα μας πολιτική. Τα γεγονότα μάλλον το αντίθετο δείχνουν. Όχι μόνο ο ακροδεξιός αυτός χώρος, παρά τις ευνοϊκές συνθήκες και τη σύμπραξη ηγετικών κλιμακίων της Εκκλησίας, έχασε κατά κράτος όλες τις μεγάλες μάχες που έδωσε στα τελευταία χρόνια: Μακεδονικό, ταυτότητες κλπ. κλπ., αλλά και η σημερινή του παρέμβαση έχει σαφέστατα αντιπολιτευτικά χαρακτηριστικά. Στην ουσία αυτό που παίζεται είναι η εκλογική δύναμη των ακροδεξιών σχημάτων και η είσοδός τους ή μη στην επόμενη Βουλή. Η πολιτική εξουσία στη χώρα μας σήμερα –όπως και η πολιτική εξουσία στην Ευρώπη των 27– είναι βαθιά αντιεθνικιστική –κοσμοπολίτικη αν θέλετε– πιστή στα δόγματα εκείνα που έχουν αντικαταστήσει στον κόσμο ολόκληρο τις αξίες και τους κανόνες της πολιτικής με τις αντίστοιχες και τους αντίστοιχους της οικονομίας, της περίφημης “αγοράς”. Αυτά τα τελευταία απορρυθμίζουν σήμερα τις κοινωνικές σχέσεις και οπωσδήποτε τα εκπαιδευτικά συστήματα τα οποία πρέπει να πάψουν να είναι “εθνικά” με όλη την συνθετότητα αυτού του όρου: να πάψουν δηλαδή να είναι δημόσια, να είναι θεμελιωμένα σε δημοκρατικές συμβάσεις — συνταγματικές επιταγές κ.λπ.– να είναι ευθύνη της κοινωνίας ολόκληρης. Αυτή είναι σήμερα η κυρίαρχη πολιτική και αυτή κατηγορώ ότι υπηρετεί το βιβλίο της ΣΤ’ δημοτικού. Αυτή είναι η πηγή του “άγχους” περί του “πολιτικά ορθού” που αισθάνονται οι συντάκτες του βιβλίου.
Στην πολιτική οι “παρεξηγήσεις” δεν είναι ποτέ τυχαίες. Καθώς ο Συνασπισμός βρίσκεται σε μεταβατική κατάσταση και καθώς στις δικές του εσωτερικές αντιθέσεις προστέθηκαν και εκείνες ολόκληρου του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ, αναζητά εναγωνίως ενοποιητικά σημεία. Η πάλη ενάντια στον εθνικισμό και την Εκκλησία είναι προφανώς το πλέον πρόσφορο από αυτά. Στο βωμό όμως αυτής της ενοποιητικής επιλογής θυσιάζονται άλλα πολύτιμα πράγματα. Ο αντιεθνικισμός καθίσταται πεμπτουσία της αριστερής πολιτικής με ισοπεδωτικό τρόπο σαρώνοντας όλες σχεδόν τις υπόλοιπες αξίες και τα πολιτικά χαρακτηριστικά της αριστεράς: την μέσα από τις κοινωνικές σχέσεις θεώρηση των πραγμάτων πρώτα απ’ όλα. Πραγματικά η επιλογή αυτή καθιστά την αριστερή παρέμβαση “αταξική” με την έννοια ότι δεν μπορεί να αντιληφθεί το πως αυτά που διακυβεύονται συνδέονται με την οξυμένη κοινωνική –ταξική– πραγματικότητα στη χώρα μας.
Ο χώρος δεν μου επιτρέπει παρά να ξύσω την επιφάνεια ετούτου του πολύ σοβαρού προβλήματος. Αυτοί οι “νόμοι” της οικονομίας που έχουν αλώσει την πολιτική, εξωθούν στο περιθώριο μεγάλες μάζες ανθρώπων –σε περισσότερα από δύο εκατομμύρια άτομα μετρήθηκαν επίσημα οι “κάτω από το όριο της φτώχειας” συμπολίτες μας– και δημιουργούν ρεύματα κοινωνικής αστάθειας και αμηχανίας. Σε δύο επίπεδα το έθνος προσφέρεται ως καταφύγιο αυτών των άτυχων της “μεταρρύθμισης”. Στο φαντασιακό πρώτα, όπου η διολίσθηση σε δυσμενέστερες ταξικά θέσεις, εξορκίζεται στο όραμα της εθνικής οντότητας –όπου όλοι είναι Έλληνες, άρα ίσοι– από εδώ προκύπτουν οι πολιτικά σκοτεινές πτυχές του εθνικισμού. Στο πολιτικό δεύτερο, όπου δια του έθνους παρουσιάζεται εφικτή η αντιμετώπιση των “κανόνων της αγοράς” που συνθλίβουν τους ανθρώπους. Αυτού που “στη δημοτική” ορίζεται ως “παγκοσμιοποίηση”, όρος εύλογα προσφιλής τόσο στον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, στο ΛΑΟΣ όσο και στο Κοινωνικό Φόρουμ και τον Συνασπισμό. Το έθνος δηλαδή, ως θεμελιακή πολιτική βάση της κοινωνίας μας οφείλει, σύμφωνα με αυτή τη διάχυτη όσο και λανθάνουσα αντίληψη, να προστατεύσει από την επέλαση του χωρίς πατρίδα κεφαλαίου τους μετέχοντες σε αυτό, τα μέλη του.
Η ελληνική αριστερά, πάντοτε αντι-ιμπεριαλιστική, πάντοτε πατριωτική, είχε πάντοτε συνείδηση αυτού του κρίσιμου –με βάση τα μεγέθη της χώρας μας– παράγοντα. Υπήρξε επίμονα πατριωτική με τρόπο όμως που σαφέστατα τη διαχώριζε από τον εθνικισμό των φαντασιώσεων που χρησιμοποιούν οι απέναντι. Πάντοτε για την αριστερά ο πατριωτισμός των Ελλήνων σταματούσε εκεί όπου άρχιζε ο πατριωτισμός των άλλων, αξία και μέγεθος απόλυτα σεβαστά. Αλλά χωρίς τον πατριωτισμό, και αυτό σημαίνει χωρίς όλα όσα τον προσδιόρισαν, την ιστορία του πάνω απ’ όλα — δεν υπάρχει πολιτικό σώμα με το οποίο θα συνδιαλλαγεί η αριστερά. Προσβλέποντας στην “προστασία” απέναντι στα επελθόντα και στα επερχόμενα από το έθνος και διά του έθνους, οι κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από τον καπιταλισμό, αναζητούν τρόπους πολιτικής αντίστασης, πολιτική έκφραση για την προάσπιση των συμφερόντων τους που ποδοπατούνται. Αυτό είναι το πολιτικό σώμα που μας ενδιαφέρει σχεδόν τόσο διαυγές όσο και στον καιρό της Γαλλικής Επανάστασης που για πρώτη φορά το προσδιόρισε. Δεν είναι δυνατό η αριστερή πολιτική να στρέφει την πλάτη σε αυτό το κρίσιμο κοινωνικά και πολιτικά σημείο συνεύρεσης. Εκτός αν οι διεθνικές “μη κυβερνητικές οργανώσεις – ΜΚΟ” –που προβληματίζονται για το αν θα σώσουν πρώτα τις φάλαινες ή πρώτα τους ανθρώπους– αποτελούν το σώμα των “πολιτών” του μέλλοντος. Καλά κρασιά…
Δεν ξέρω αν όσοι πολεμούν το πνεύμα του βιβλίου της ιστορίας της ΣΤ’ δημοτικού πολεμούν το πνεύμα του Διαφωτισμού όπως άφησε να εννοηθεί ο σ. Βούτσης στην |Αυγή| και άλλοι. Διαισθάνομαι όμως ότι το βιβλίο αυτό υπηρετεί μία πολιτική που αποκόπτει την αριστερά από τις κοινωνικές εκείνες ομάδες που ταξικά την έχουν ανάγκη. Της επιτρέπει να είναι μη κυβερνητική οργάνωση, φιλανθρωπική έστω. Καθώς δε ανήκω σε εκείνους που στην πολιτική δεν πιστεύουν στο άλλοθι της “βλακείας” φοβάμαι ότι οι ενδείξεις πείθουν ότι οι βασικές πολιτικές και κοινωνικές επιλογές έχουν ήδη γίνει σε μεγάλο τμήμα ετούτου εδώ του πολιτικού χώρου.


ΥΓ.: Πολλές από τις παραπάνω ιδέες αποσαφηνίστηκαν σε διαδοχικές συζητήσεις με τον Ανδρέα Πανταζόπουλο. Τον ευχαριστώ ιδιαίτερα γι αυτό.


|Ο Γιώργος Μαργαρίτης διδάσκει σύγχρονη ιστορία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης|.


http://193.218.80.70/cgi-bin/hwebpressrem.exe?-A=454517&-w=&-V=hpress_int&-P
 Σχόλιο από anonymous | 23/04/2007 


20.               Eξαιρετικό!!!!
Ο Μαργαρίτης παρήγαγε την πιο ουσιαστική κριτική στο βιβλίο.
μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 23/04/2007 


21.               Ένιωσα περήφανος για το ονοματεπώνυμο μου!
(σημειώνω, απλή συνωνυμία με τον καθηγητή, εγώ είμαι ένας ποταπός, φτωχός πλην τίμιος blogger…)
 Σχόλιο από Γιώργος Μαργαρίτης | 23/04/2007 


22.               Και οι Έλληνες πρόσφυγες θύματα της ξενοφοβίας


February 12th, 2007 by τουκιθεμπλόμ


Πώς υποδέχτηκαν οι Ελλαδίτες τους πρόσφυγες μετά την μικρασιατική καταστροφή;


Με αυτά τα δεδομένα (της δυστυχίας, της εμπειρίας, της προσφοράς, της ιδεολογικής αναζήτησης και της ελπίδας) οι πρόσφυγες αντιμετωπίστηκαν από τη ελλαδική κοινωνία με αισθήματα συμπάθειας, δυσπιστίας, απαξίωσης, αποστροφής έως και εχθρότητας. Οι ειδικοί μελετητές έχουν καταγράψει συγκεκριμένα δείγματα αρνητικής στάσης της ελλαδικής κοινωνίας έναντι των προσφύγων αδελφών. Ο Αλκης Ρήγος μεταφέρει ομολογία του Παν. Κανελλόπουλου ότι… για τους πρόσφυγες «δεν υπήρξε συμπάθεια, δεν υπήρξε απάθεια, υπήρξε αντιπάθεια. Το θυμούμαι και ανατριχιάζω». Και συνεχίζει ο ίδιος: «Οι άνθρωποι που μόλις είχαν διασωθεί από την τουρκική σφαγή αποκαλούνταν «τουρκόσποροι» και «γιαουρτοβαφτισμένοι»….» Ο εγκυρότερος αρθρογράφος του αντιβενιζελισμού, ο εκδότης της «Καθημερινής» Γ. Βλάχος, σε άρθρο του στις παραμονές των εκλογών του 1928 κάνει λόγο για «προσφυγική αγέλη»


Πηγή: Αλκης Ρήγος, Η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία 1924-35: Κοινωνικές Διαστάσεις της Πολιτικής Σκηνής, εκδ. «Θεμέλιο», 1988, ειδικά το κεφ. «Αντιθέσεις γηγενών και προσφύγων», σελ. 223-235. Δύο αποσπάσματα από το βιβλίο του Ασημάκη Πανσέληνου ρίχνουν φως στις ξενοφοβικές στάσεις που εμφανίστηκαν:


“Όταν κατόπι, στα 1922, η κουτάλα της Ιστορίας ξανάδειασε, σ’ ολάκερη την Ελλάδα, όλους πια τους Μικρασιάτες (και τις Σμυρνιές), διάτορη ακούστηκε η φωνή “μας παίρνουν τους άντρες μας”, σαν να είταν η χώρα καντίνα που είχε υποχρέωση να φουρνίρει άντρες, μονάχα στις ντόπιες γυναίκες.”
σελ. 40, Τότε που ζούσαμε, Ασημάκης Πανσέληνος.
“…έφριξα κάποτε όταν βρέθηκα σε μία εκδρομή στη Βύτινα της Πελοπόννησος κι άκουσα μια γυναίκα να φοβερίζει το νιάνιαρό της “πως θα ‘ρθει ο πρόσφυγας να σε πάρει” και ‘κείνο να κατουριέται από το φόβο.”
“Στην Ελλάδα πληρώνουμε βαρύτατο φόρο στη μεγαλοσωματεμπορία. Το γεγονός αυτό συζητήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών (πρακτικά του 1925). Από το 1922 ως το 1925 σπείρα ντόπιων και ξένων σωματεμπόρων είχε αναπτύξει τεράστια δράση συλλέγοντας γυναίκες δήθεν για εργασία (κυρίως ταπητουργική) σε ξένα εργοστάσια. Χιλιάδες γυναίκες, ιδίως ανήλικα κορίτσια, μεταφέρθηκαν στη Μασσαλία, στην Αλεξάνδρεια, τη Βηρυτό, το Πορτ Σάιντ και τη Νότιο Αμερική.”


Α. Ντόκος, εφ. Ακρόπολις, 21 Μαρτίου 1929
Κατά την περίοδο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η Ελλάδα αποτέλεσε χώρα αποστολής εξαναγκαστικά εκδιδομένων γυναικών. Το παραπάνω απόσπασμα είναι παρμένο από το βιβλίο του καθηγητή εγκληματολογίας Γρηγόρη Λάζου: Πορνεία και διεθνική σωματεμπορία στη σύγχρονη Ελλάδα, τόμος α: Η εκδιδόμενη, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2001.
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 23/04/2007 


23.               Δείτε:


http://satyrikon.wordpress.com/ΣΥΝΩΣΤΙΣΜΟΣ-ΣΤΟ-ΛΙΜΑΝΙ/


http://e-roosters.blogspot.com/2007/04/blog-post_25.html
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 25/04/2007 


24.               “…Tο σκάσανε κρυφά. Eίναι οι μεγάλοι φταίχτες κι αυτοί, κι εκείνοι που τους στείλανε. Mα, να πεις, ξένοι ήρθανε στον τόπο, σαν ξένοι φερθήκανε, ξένοι φύγανε, οχτροί… 
Nα, μου λέει ακόμα, το ξέρω από πελάτη μου, γιατί απαγορέψανε να το γράψουν οι εφημερίδες: τότε που κηρύξανε απεργία οι υπάλληλοι μιας Tράπεζας, και στείλανε μιαν επιτροπή στην Aρμοστεία να εκθέσουνε το δίκιο τους, τον πρώτο που ‘κανε να μιλήσει τον μπάτσισε ο Στεργιάδης κ’ ήδιωξε την επιτροπή. 
Πριν από τον πόλεμο και τη μεγάλη αμάχη, ο Tούρκος μας σεβότανε. Aυτοί, δεν τον πονέσανε τον τόπο. Δεν πονέσανε τις ανθρώποι του τόπου. Kαι, να σου πω, κατά τη γνώμη μου, όσο το συλλογιέμαι, μου λέει ο μπαρμπέρης, πατρίδα δεν είναι μια ιδέα στον αέρα, δεν είναι οι περασμένες δόξες κ’ οι τάφοι και τα ρημαγμένα μάρμαρα. Πατρίδα είναι το χώμα, ο τόπος, τα χωράφια κ’ οι θάλασσες και τα βουνά. Πατρίδα είναι οι σημερινοί ανθρώποι, κι αγάπη της πατρίδας είναι να θες την ευτυχία τους. Tο λέω γιατί είμαι καλός Έλληνας… 
Aυτά και άλλα μου ‘λεγε ο μπαρμπέρης, κι εγώ κούναγα το κεφάλι μου μη ξέροντας τι ν’ αποκριθώ. M’ ένα μπαρμπέρη δεν τα βγάζεις εύκολα πέρα στο λακριντί….”.


Από: Κοσμά Πολίτη “Στου Χατζηφράγκου”
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 24/05/2007 


25.               Φαίνεται πως το ΕΜΠΡΟΣ, γνωστή εφημερίδα της εποχής, αποτελεί αξιόπιστη πηγή για τον Ποντιο καί Αριστερό καί όλους τους σχολιαστές τούτου του ιστολογίου. Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας,λοιπον,απεικονίζει την αλήθεια για τα όσα έγιναν στην προκυμαία της Σμύρνης ή απλά προσπαθεί να συγκαλύψει την αλήθεια καί τους υπεύθυνους της τραγωδίας;
Πολύ εύκολα οι πόντιοι ( αριστεροί καί όχι μόνο) υιοθετούν τίς εκφάνσεις των πιο ακραίων καί αντιδραστικών στοιχείων της κοινωνίας μας χωρίς να ενοχλούνται διόλου που ο λογος τους ταυτίζεται με τον λόγο του Χριστόδουλου καί του Καρατζαφέρη !!! Κρίμα!
 Σχόλιο από αριστερος καί πόντιος | 31/05/2007




26.               ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ


Να του θυμίσουμε ότι το κείμενό μας για τη Σμύρνη τελειώνει με την παρακάτω επισήμανση:


“Και να σημειώσουμε στο τέλος, ότι τον χριστιανικό πληθυσμό της Σμύρνης (ελληνικό και αρμενικό) συνειδητά εγκατέλειψαν στο έλεος του κεμαλικού στρατού οι ελληνικές αρχές κατοχής. “Για να μην δημιουργηθεί προσφυγικό πρόβλημα στην Ελλάδα“, όπως ζητούσε ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης, και με χαρά ικανοποιούσε ο αρμοστής της Ελλάδας στην Ιωνία Αριστείδης Στεργιάδης…”
Και μάλλον δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι η γελοιότητα των αρνητών της Ιστορίας, με την απόκρυψη τραγικών ιστορικών γεγονότων, με την συγκάλυψη της βαρβαρότητας του τουρκικού εθνικισμού -που “συνεργάστηκε” τότε για την εξόντωση του ελληνισμού της Ανατολής με την παλαιοελλαδική Δεξιά- είναι αυτή που εκτρέφει φαινόμενα τύπου χριστόδουλοκαρατζαφέρη κ.λπ. 
Και προς επίρρωσιν των παραπάνω και της εθελουδουλίας των αρνητών της Ιστορίας να του θυμίσω το πόσο πολύ η ματιά τους επί των ιστορικών γεγονότων που μας απασχολούν, είναι συμβατή με τη ματιά του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών και του στρατηγού Μπουγιούκανιτ -όπως εκφράστηκε με τις πρόσφατες επίσημες διαμαρτυρίες τους για τη Γενοκτονία στον Πόντο. 
Εκτός εάν σιωπήσουμε και μεις, ώστε οι ακροδεξιοί να γίνουν πλήρως τιμητές μιας ιστορίας που δεν τους ανήκει.
Εξάλλου, η δικιά μας Αριστερά
δεν πορεύτηκε ποτέ με συνθήματα,όπως:
“Σφυρί δρεπάνι
ελιά στεφάνι”
μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 31/05/2007 


27.               Ο προπαραπάνω έγραψε:


“Πολύ εύκολα οι πόντιοι ( αριστεροί καί όχι μόνο) υιοθετούν τίς εκφάνσεις των πιο ακραίων καί αντιδραστικών στοιχείων της κοινωνίας μας χωρίς να ενοχλούνται διόλου που ο λογος τους ταυτίζεται με τον λόγο του Χριστόδουλου καί του Καρατζαφέρη !!! Κρίμα!”
Αφήνω και ‘δω ένα σχόλιο που έγραψα στο ιντιμίντια-άθενς για παρόμοιες ισοπεδωτικές ανοησίες που κυκλοφορούν: 
“Μύθος είναι αυτά για τον Ψωμιάδη, ότι τάχα τον στηρίζουν οι Πόντιοι. Αυτά είναι για τους άσχετους. Οι Πόντιοι είναι τελείως μοιρασμένοι και πλην των δεξιών δεν τον πάνε οι υπόλοιποι. Ακόμα κι αν ήθελαν να εκφραστούν εθνικοτοπικά -κάτι που επίσης είναι μύθος- υπα΄ρχουν και άλλοι Πόντιοι στην πολιτική πιάτσα της αυτοδιοίκησης: Πατουλίδου με το Πασόκ, Σαχίνης με το ΚΚΕ.
Το ότι οι Πόντιοι -ο μέσος όρος πάντα- δεν ψηφίζουν με εθνικοτοπικά κριτήρια φαίνεται από το πόσοι βουλευτές είναι Πόντιοι: Πολλοί λιγότεροι απ’ ότι θάβγαζαν ένα εκατομμύριο άνθρωποι -όσοι είναι αυτοί που κατάγονται από τον Εύξεινο Πόντο και κατοικούν σήμερα στην Ελλάδα- εάν ψήφιζαν με τέτοια κριτήρια.”
 Σχόλιο από Πόντιος | 31/05/2007 


28.               Οταν ήμουνα μικρός οι ασφαλίτες με θεωρούσαν πράκτορα των Βουλγαρων καί των Ρωσων.Τωρα που μεγάλωσα πήρα προαγωγή ως πράκτορας των Τούρκων.Εντός ολίγου θα συμπαραταχθω μαζύ σας Πόντιε καί Αριστερέ, μπας καί πάρω καί νέα προαγωγή ως πράκτορας των Αμερικάνων.
 Σχόλιο από αριστερος καί πόντιος | 31/05/2007 


29.               Λυπούμεθα αγαπητέ αριστερέ και πόντιε.
Τέτοια τιμητική διάκριση (να σε ονομάσει ο”Πόντος και Αριστερά” πράκτορα των Τούρκων ή των Αμερικάνων) από εμάς δεν θα την έχεις.
Από αλλού ίσως το πετύχεις, αλλά δεν ξέρω αν θα αξίζει εκείνο το μετάλλιο…


Ομέρ
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 31/05/2007 


30.               ” aριστερέ και πόντιε”


Δεν μπορώ καν να πιστέψω ότι πήρες προσωπικά τις αιχμές για τους “αρνητές της ιστορίας!!!!
Γιατί, και οι δυό σου ιδιότητες, όπως τουλάχιστον τις προβάλλεις, σε οδηγούν στον αντίποδα της άρνησης.
O tempora, o mores!!! που έλεγαν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι.
μ-π


Υ.Γ.
και δηλαδή, για νάχουμε καλό ρώτημα, η συμπαράταξη μαζί μας μπορεί να σου δώσει το διαβατήριο για τη CIA;;;;;
Μα έτσι, είτε το κατάλαβες είτε όχι, ανατρέπεις όλη τη στερεοτυπική λογική της σύγκρουση εθνικιών-νεοτάξ….
Μπράβο. Σε θέλουμε! Γιατί αυτή τη συνταγή ψάχνουμε….
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 01/06/2007 


31.               Πόντιε και Αριστερέ


Εκείνο που μ ενοχλεί είναι η ευκολία με την οποία έχεις υιοθετήσει τα βασικά ιδεολογήματα του ελληνικού εθνικισμού και μ αυτά πορεύεσαι.
Αν θες σοβαρή κουβέντα με επιχειρήματα όμως ιδου.


1) Στο αρχικό μου σχόλιο σου επισημαίνω πως δεν πρέπει να θεωρείς τις περιγραφές ενός άρθρου σε μια εφημερίδα σαν την πραγματικότητα και να τα παρουσιάζεις σαν επιχειρήματα. Οι εφημερίδες της εποχής εκείνης ήταν ίδιες η χειρότερες από τις σημερινές σε κάθε επίπεδο.


2) Τι στοιχεία έχεις που να αποδεικνύουν ότι ο τουρκικός εθνικισμός «συνεργάσθηκε» με την «παλαιοελλαδική δεξιά» για την εξόντωση του ελληνισμού της Ανατολής; Δεν είναι πολύ βαριά η κατηγορία, ώστε να μην την εκτοξεύεις τόσο εύκολα, εναντίον του μισού τουλάχιστον πληθυσμού της Ελλάδας εκείνης της εποχής; Και ποια ήταν αυτή η «παλαιοελλαδική δεξιά»; Υπήρχε και κάποια «νεοελλαδική» που δεν συνεργάσθηκε με τον τουρκικό εθνικισμό ;


3) χαρακτηρίζεις τον τουρκικό εθνικισμό «βάρβαρο». Ξεχνάς ή δεν έχεις αντιληφθεί ότι όλοι οι εθνικισμοί είναι ίδιοι. Εξ άλλου όταν μιλάς για βάρβαρο τουρκικό εθνικισμό φαίνεται να υπονοείς ότι ο ελληνικός εθνικισμός ήταν πολιτισμένος, κατά το γνωστό δίπολο «πολιτισμένοι έλληνες – βάρβαροι τούρκοι».


4) Δεν έχω προκαταλήψεις για το στρατηγό Μπουγιούκανιτ. Άλλωστε η φάτσα του μου θυμίζει τον θείο μου, θεός σχωρέστον, που τούμοιαζε καταπληκτικά. Ίδια γαϊδουρόφατσα κι ο θείος και μποϊλής σαν το στρατηγό. Και δεν μ ενδιαφέρει τι λέει το τουρκικό ΥΠΕΞ, όταν μελετάω το παρελθόν. Κατά συνέπεια, αυτά τα «τρομοκρατικά» ότι όσα λένε οι «εθελόδουλοι» ( δηλ με την θέληση τους δούλοι, άρα και πιθανόν πράκτορες των Τούρκων ή των Αμερικάνων) είναι «συμβατά» με αυτά που λέει το τουρκικό ΥΠΕΞ (άρα εξυπηρετούν την τουρκική εξωτερική πολιτική και δίνουν επιχειρήματα στους τούρκους σε βάρος της μητρός Ελλάδας κλπ) δεν με νοιάζουν… Εάν πέσουμε σ αυτή την παγίδα, θα καταλήξουμε να περνάμε για πραγματικότητα τα αντίθετα απ αυτά που λέει το τουρκικό ΥΠΕΞ και το στρατιωτικό κατεστημένο της Τουρκίας. Δηλαδή η πολιτική μας θα είναι ο αντίποδας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Κακή τακτική κατά τη γνώμη μου.
Το πρόβλημα μου είναι άλλο. Τι ακριβώς έγινε στον Πόντο την δεκαετία 1912-1922, πως καταλήξαμε στην προσφυγιά, ποιες οι αιτίες που προκάλεσαν αυτά τα γεγονότα, όχι για να περάσουμε από καμιά δίκη τους υπεύθυνους ( κάτι τέτοιο δεν έχει νόημα σήμερα, αφού δεν ζει κανείς από τους φυσικούς αυτουργούς για να τον δικάσουμε, εκτός αν αποδεχτούμε την λογική της συλλογικής ευθύνης και της κληρονομιάς της στις επόμενες γενιές), αλλά για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας , την σημερινή μας κατάσταση και να οργανώσουμε καλύτερα και αποτελεσματικότερα το μέλλον μας ως άτομα και ως κοινωνία.
Σταματώ εδώ συμπατριώτη και σύντροφε (;) Πόντιε και Αριστερέ, για να μη σε κουράσω άλλο. Προς το παρόν τουλάχιστον.
Αν με κεντρίσεις μπορεί να συνεχίσω.
Για να μη με θεωρήσεις μηδενιστή δηλώνω ότι εκτιμώ, παρά τις διαφωνίες μου, την δουλειά που κάνεις στο ιστολόγιο σου και την προσπάθειά σου για διάλογο… Γι αυτό άλλωστε και παρεμβαινω…
 Σχόλιο από αριστερος καί πόντιος | 01/06/2007 


32.               Αριστερέ και Πόντιε,


Προσωπικά από το “σύντροφε” θα προτιμούσα το “συμπότη”. 
Και περισσότερο μας ταιριάζει και, κυρίως, βοηθάει καλύτερα την κουβέντα μας. Αφού για να ξεκινήσουμε μια σοβαρή κουβάντα θα πρέπει πρώτα να προσβάλλουμε, να αμφιβητήσουμε τις προθέσεις του άλλου, να υπονοήσουμε κάποια πράγματα κ.λπ
. Αν εξαρχής είχες αποφύγει το στιλ που μας κληρονόμησε σ’ όλους μας η παλιά θεολογική Αριστερά (της απολυτότητας και της συνομωσιολογίας συμπεριλαμβανομένων), τώρα θα είμασταν δύο βήματα πιο μπροστά.
Ποιά είναι τα “βασικά ιδεολογήματα του ελληνικού εθνικισμού”, που μ’ “ευκολία”, κιόλας υιοθέτησα;
Όπως αυτά που προκάλεσαν τη δίωξη της Μαθιουδάκη;
Εξ αρχής ήθελα σοβαρή κουβέντα, και αν δεν το κατάλαβες μάλλον θα πρέπει να κάνω την αυτοκριτική μου!!!!!!!! 
Πάντως ούτε και συ φάνηκε αρχικά να ενδιαφέρεσαι για κάτι τέτοιο. Εμείς όμως (χρησιμοποιώ το “εμείς” γιατί είμαστε μια παρέα που ψάχνει αυτά που και σένα απασχολούν) ψάχνουμε σοβαρά. Γιατί και για μας το μεγάλο ερώτημα είναι : “Τι ακριβώς έγινε στον Πόντο την δεκαετία 1912-1922, πως καταλήξαμε στην προσφυγιά, ποιες οι αιτίες που προκάλεσαν αυτά τα γεγονότα, όχι για να περάσουμε από καμιά δίκη τους υπεύθυνους ( κάτι τέτοιο δεν έχει νόημα σήμερα, αφού δεν ζει κανείς από τους φυσικούς αυτουργούς για να τον δικάσουμε, εκτός αν αποδεχτούμε την λογική της συλλογικής ευθύνης και της κληρονομιάς της στις επόμενες γενιές…” 
Και ο στόχος είναι -αφού περάσουμε από την Κάθαρσιν της γνώσης “…να κατανοήσουμε τον εαυτό μας , την σημερινή μας κατάσταση και να οργανώσουμε καλύτερα και αποτελεσματικότερα το μέλλον μας ως άτομα και ως κοινωνία.”
—————-


Ας προσπαθήσω να σχολιάσω τα σημεία που θέτεις.


Κατ’ αρχάς, η χρήση του πρωτοσέλιδου της αντιμοναρχικής εφημερίδας “Εμπρός”, στόχευε στο να δείξει το πως βιώθηκαν τα γεγονοτα από την κοινή γνώμη. Έχει την ίδια αξία με μια φωτογραφία ή μια γκραβούρα. Εξάλλου, στη σύγχρονη ιστορική αφήγηση, τα παράλληλα αυτά στοιχεία λειτουργούν ενισχυτικά στο βασικό κείμενο. Εξαιρώντας βέβαια το επίμαχο βιβλίο ιστορίας, όπου τα στοιχεία αυτά πολλές φορές υπερκεράζουν το βασικό κείμενο.
—————————————-
Η συνέχεια στο επόμενο σχόλιο 
μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 04/06/2007 


33.               Συνέχεια:
—————————-
2) Τα στοιχεία: Η σύμπτωση κρατικών συμφερόντων θα φανεί με τη συμφωνία Ανταλλαγής των Πληθυσμών και κυρίως και την Ελληνοτουρκική Συμφωνία της Άγκυρας του 1930. Πράξεις που ευνοούσαν την ολοκλήρωση των γενοκτονιών ήταν α) η μη αποστολή πολεμικού υλικού στον Πόντο, β) η απαγόρευση εξόδου των ελληνικών πληθυσμών της Ιωνίας νομοθετικά (άνοιξη ‘22), γ) η συνειδητή παράδοση των Ελλήνων της Ιωνίας τον Σπτέμβριο του ΄22 στους νικητές κεμαλικούς.


Ο όρος “παλαιοελλαδικός” χρησιμοποιείται περισσότερο συμβολικά, για να δείξει ότι για τις πολιτικές εκφράσεις εκείνης της εποχής δεν υπήρχε η “πανεθνική” συναίνεση και κατά συνέπεια η εκπροσώπηση ενιαίων τάξεων ή συμφερόντων. Η αναφορά αυτή δεν ενοχοποιεί το λαό της Παλαιάς Ελλάδας, ούτε της Κρήτης. 
Σου υπόσχομαι ένα μελλοντικό άρθρο που θα αναφέρεται στη “δική μας Αριστερά”. Ίσως εκεί να ξεκαθαρίζει περισσότερο ο μύθος των “ενιαίων εθνικών ή ταξικών συμφερόντων”. Μια πρώτη προσέγγιση μπορείς να δεις εδώ:
http://pontosandaristera.wordpress.com/2007/02/27/2006/#more-531


3) Ο τουρκικός εθνικισμός υπήρξε περισσότερο “βάρβαρος” από τους υπόλοιπους γιατί ο φορέας του υπήρξε ο στρατός και εξαρχής συνδέθηκε με το μιλιταρισμό. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους εθνικισμούς στην περιοχή [ελληνικός (τόσο στα Βαλκάνια όσο και στη Μικρά Ασία), βουλγαρικός, σερβικός, αρμενικός] που εξέφρασαν αστικά στρώματα… Φυσικά δεν υπάρχει η εντύπωση ότι η διαδικασία διαμόρφωσης εθνικού κράτους είναι μια ειρηνική διαδικασία όπου επικρατεί ο σεβασμός στον “άλλο”. Αλλά υπάρχει η διάκριση μεταξύ του εθνικισμού των υπόδουλων και αυτή του κυρίαρχου…


4) Για το στρατηγό Μπουγιούκανιτ εγώ έχω προκαταλήψεις. Γιατί ο τουρκικός στρατός δεν είναι απλός στρατός δυτικού τύπου, αλλά καπιταλιστής και κυρίαρχος μιας μεγάλης χώρας…
κ.λπ.
μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 04/06/2007 


34.               Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με αντισχόλια.


1)Το πρωτοσέλιδο του «ΕΜΠΡΟΣ» δεν γράφτηκε για να μας δείξει «πως βιώθηκαν τα γεγονότα από την κοινή γνώμη», διότι οι εφημερίδες δεν γράφονται για να τις διαβάζουν οι μεταγενέστεροι. Γράφτηκε για να υποδείξει τους ένοχους της καταστροφής και να διαμορφώσει το κατάλληλο κλίμα, επιρρίπτοντας τις ευθύνες για τα συμβάντα στην αντίπαλη παράταξη, δηλ την κυβέρνηση του Γούναρη και του Κωνσταντίνου. Προετοίμαζε λοιπόν την κοινή γνώμη για τα όσα επακολούθησαν.


2) Γράφεις ότι «..Πράξεις που ευνοούσαν την ολοκλήρωση των γενοκτονιών ήταν…».Αν υπονοείς ότι οι χριστιανοί του Πόντου και της Μικράς Ασίας σκόπιμα αφέθηκαν στην τύχη τους από το Ελληνικό Κράτος, θάλεγα ότι είσαι υπερβολικός. Δεν λαμβάνεις υπ όψη σου την αδυναμία του ελληνικού κράτους να ανοίξει κι άλλο μέτωπο στον Πόντο. Σου θυμίζω ότι το 1922 η Ελλάδα συμπλήρωνε 10 χρόνια πολέμων.
Για την νομοθετική απαγόρευση εξόδου που γράφεις δεν γνωρίζω. Αλλά για την «…συνειδητή παράδοση των Ελλήνων της Ιωνίας τον Σεπτέμβριο του ΄22 στους νικητές κεμαλικούς.» τί εννοείς. Ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε κατά κράτος και υποχωρούσε άτακτα. Λίγα πράγματα θα μπορούσε ίσως να κάνει, αν κατάφερνε να κρατήσει την πειθαρχία του και να υποχωρήσει συντεταγμένα, κάτι που κατάφερε ο Πλαστήρας και μπόρεσαν έτσι να φύγουν έγκαιρα προς τα απέναντι νησιά αρκετοί κάτοικοι της χερσονήσου της Ερυθραίας.(Οι πρόσφυγες της Ερυθραίας είχαν τη φωτογραφία του Πλαστήρα στο εικονοστάσι του σπιτιού τους δίπλα στα εικονίσματα τους) .Τα υπόλοιπα ήταν μοιραία…


3)Για το αν ο τουρκικός εθνικισμός είναι «πιο βάρβαρος» από τους άλλους βαλκανικούς εθνικισμούς, δεν θα το σχολιάσω γιατί και τα γεγονότα στη Σρεμπρένιτσα είναι εντελώς πρόσφατα και έγιναν στο τέλος του 20ου αιώνα. Άλλωστε τι πάει να πει «πιο βάρβαρος»; Με ποιο μέτρο μετράμε την βαρβαρότητα;


4) Η θεωρία ότι ο τουρκικός στρατός λειτούργησε ως η αστική τάξη της Τουρκίας, την έχω ξανακούσει. Μόνο που ένα τέτοιο σύστημα δεν ξέρω πόσο «καπιταλιστικό» είναι. Σίγουρα δεν μοιάζει με αυτές τις κοινωνίες που ο Μαρξ χαρακτήρισε «καπιταλιστικές». Το πράγμα σηκώνει μεγάλη κουβέντα και δεν είμαι σε θέση να την κάνω λόγω ελλιπούς θεωρητικού υπόβαθρου…


5) Δύο λόγια για την ανταλλαγή των πληθυσμών που συμφωνήθηκε μεταξύ Βενιζέλου-Κεμάλ. Στην κατάσταση που ήσαν τα πράγματα θα μπορούσε να την δει κανείς και ως κάτι θετικό. Ήταν βέβαια μια επίσημη μορφή «εθνοκάθαρσης». Κανένα εθνικό κράτος δεν θέλει μειονότητες στο εσωτερικό του. Με την κίνηση αυτή οι δύο πολιτικοί έλυσαν το πρόβλημα των μειονοτήτων, (διατηρώντας ωστόσο μια μουσουλμανική μειονότητα εντός της ελληνικής επικράτειας στη Θράκη και μια χριστιανική στην Κωνσταντινούπολη. Το γιατί εξαιρέθηκαν αυτοί οι πληθυσμοί από την συμφωνία ανταλλαγής είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα…) αγνοώντας τη δυστυχία και την ταλαιπωρία των υπό ανταλλαγή πληθυσμών. Η μεταφορά των χριστιανικών πληθυσμών στην πρόσφατα ενσωματωθείσα Μακεδονία είχε σοβαρά πλεονεκτήματα για το ελληνικό κράτος αφού ενίσχυσε το ελληνικό στοιχείο σε βάρος του σλαβομακεδονικού και εγκατέστησε Ακρίτες, που μπορούσαν να την υπερασπισθούν από τις βλέψεις των βόρειων γειτόνων μας, σε περίπτωση ανάγκης.


Τέλος, για τα ιδεολογήματα του ελληνικού εθνικισμού, τα οποία έχεις αποδεχθεί ως θέσφατα, σε παραπέμπω στην ιστορία που διδάχθηκες επί 12 χρόνια στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στις σχολικές γιορτές και τους λόγους, τα ποιήματα τα τραγούδια και τα θεατρικά που τα συνόδευαν.
Προσπάθησα να είμαι όσο πιο σύντομος και λακωνικός γίνεται για να μην κάνω κατάχρηση του χώρου σου. Τα θέματα που θίγονται είναι πολύ σοβαρά και, είναι αλήθεια, δεν εξαντλούνται με σύντομα σχόλια.
Με συμποτικούς χαιρετισμούς…
 Σχόλιο από αριστερος καί πόντιος | 05/06/2007 


35.               Αριστερέ και Πόντιε,


Εκεί που πήγαμε να τα βρούμε στο πιοτό, έριξες “στο γυαλί φαρμάκι”………..


Γράφεις:


“Τέλος, για τα ιδεολογήματα του ελληνικού εθνικισμού, τα οποία έχεις αποδεχθεί ως θέσφατα, σε παραπέμπω στην ιστορία που διδάχθηκες επί 12 χρόνια στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στις σχολικές γιορτές και τους λόγους, τα ποιήματα τα τραγούδια και τα θεατρικά που τα συνόδευαν.”


Τι αφορισμός είναι πάλι αυτός; 
Θέλεις να σου τραγουδήσω το “Έχω μια αδελφή κουκλίτσα αληθινή….” και να αποδεχτώ τα όσα μου προσάπτεις; (ποιά άραγε;)


ΟΚ σύντροφε!!! (μιας και το ποτό δε μας πολυπήγε…)
μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 05/06/2007 


36.               Μη τσιμπας τόσο εύκολα.Σε είχα για πιο ψύχραιμο.
Δεν εισαι υποχρεωμένος να αποδεχτείς τίποτε καί εγώ άλλωστε δεν είμαι ούτε πάπας για νάχω το αλάθητο ούτε εκπρόσωπος της απόλυτης αλήθειας επι της γης.
Θάθελα απλως να σου επισημάνω ότι η Αλήθεια δεν είναι πάντα τόσο φανερή όσο φαίνεται καί ότι θα πρέπει να στέκεσαι κριτικά σε οτιδήποτε ακούς,διαβάζεις ή βλέπεις καί ιδιαίτερα στα οφθαλμοφανή. Τέλος να θυμίζεις συνέχεια στον εαυτό σου ότι δεν υπάρχουν Αυθεντίες που πρέπει να τίς εμπιστευόμαστε τυφλά καί πρέπει ν ακούμε όλες τίς απόψεις με ψυχραιμία καί νηφαλιότητα προκειμένου να καταλήξουμε σε έγκυρα συμπεράσματα.
Ευχομαι σύντομα να ανακαλύψεις τί κρύβεται πίσω απο την φασαρία που γίνεται σήμερα για την Γενοκτονία των Ποντίων.
Δεν είμαι σίγουρος ότι δεν τα βρήκαμε η ότι δεν θα μπορούσαμε να τα βρούμε,αλλά δεν πειράζει. Δεν πρόκειται αύριο να βγεί ο Ηλιος απο τη Δυση γι αυτό.
 Σχόλιο από Αριστερός καί Ποντιος | 06/06/2007 


37.               Αριστερέ και Πόντιε


“..Ευχομαι σύντομα να ανακαλύψεις τί κρύβεται πίσω απο την φασαρία που γίνεται σήμερα για την Γενοκτονία των Ποντίων..”


Εικάζω ότι ασχολούμενος με το θέμα κάτι έχεις “ανακαλύψει” εσύ ή σου έχει υποπέσει στην αντίληψη.
Ενδιαφέρουσα θα ήταν μια κουβέντα. Ειλικρινά.
Ξεκίνα την.
Άλλωστε όπως σωστά λες δεν υπάρχουν Αυθεντίες.
Και εμείς στο ψάξιμο είμαστε, όπως φαίνεται και στο “ποιοί και γιατί” http://pontosandaristera.wordpress.com/2006/12/28/poioi-kai-giati/
—
mumul
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 06/06/2007 


38.               Eσύ πάντως, αριστερέ και πόντιε, φαινεται να γνωρίζεις την Αλήθεια. Φαίνεται επίσης, να ξέρεις -μάλλον έχεις ανακαλύψει- με ακρίβεια τι κρύβεται πίσω από το παραβάν, ποιοί συνομωτούν, τι απεργάζονται και πώς μας χρησιμοποιούν!!!


Μα, μοιράσου με μας αυτή την γνώση!!! 
Ως Αριστερός, σίγουρα θα είσαι φίλος του λαού και ως Πόντιος, φίλος των συμποντίων σου.
….και νάσαι σίγουρος ότι εφεξής ο ήλιος θα βγαίνει από την Ανατολή, την καθ’ ημάς Ανατολή.
Μην ακολουθείς τη μέθοδο της Πυθίας…
μ-π


Πέθανε σήμερα και η κυρά-Φιλιώ που συνωστίστηκε και αυτή στην παραλία της Σμύρνης και έχασε, στο συνωστισμό, πατέρα και αδελφούς…
….πέθανε κι αυτή, έτσι για να τη σπάσει φαίνεται στη Ρεπούση και σ’ όλη την παρέα των “νέων ιστορικών”.
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 06/06/2007 


39.               Γειά σου Ρεπούσι με την Ωραία Ιστορία σου


« Σύμφωνα με έγγραφη διαταγή της Γενικής Διοίκησης, είναι πιθανό πως το Ελληνικό έθνος στις τωρινές περιστάσεις θα δείξει ιδιαίτερο φανατισμό. Στην πιο μικρή αντίσταση, κάθε στρατιώτης πρέπει να κάνει το καθήκον του και να σκοτώσει αυτά τα άτομα σε μεγάλο αριθμό. Η Πατρίδα προστάζει. Μην αμελήσετε αυτό το καθήκον. Κάθε στρατιώτης είναι υποχρεωμένος να σκοτώσει 4-5 έλληνες για το μεγαλείο της Πατρίδας….


Ο διοικητής του στρατοπέδου


Στρατηγός Νουρεντίν Πασάς »


Με τα παραπάνω λόγια διέταξε τους στρατιώτες του ο Νουρεντίν να σφάξουν τους Έλληνες της Σμύρνης, και ύστερα μας λέει η Ρεπούση ότι στην Σμύρνη δεν έγιναν σφαγες απο τους Τούρκους.


Αν κοιτάξουμε και στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού θα δούμε ότι ο Νουρεντίν μπέης
ανέλαβε τη διοίκηση της πόλης την ημέρα της εισόδου των Τούρκων στη Σμύρνη. Ο εμπρησμός της Σμύρνης που άρχισε στις 31 Αυγούστου θεωρείται δικό του σχέδιο. Εξέδωσε διαταγές στις 3 και 10 Σεπτεμβρίου με τις οποίες καθοριζόταν η προθεσμία δεκαπέντε ημερών για την εκκένωση της Μικράς Ασίας και η αιχμαλωσία των ενήλικων αντρών στο εσωτερικό. Παρέδωσε στον τούρκικο όχλο το μητροπολίτη Χρυσόστομο, στα χέρια του οποίου ο τελευταίος βρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Προσέχτε παρακάτω έκδωσε προκήρυξη με την οποία καλούσε να παραδοθούν όλοι οι Έλληνες και Αρμένιοι από ηλικίας 18 έως 45 ετών, «διότι, όπως λέγει η προκήρυξη, έλαβον επισήμως τα όπλα εναντίον της πατρίδος, διότι κατετάγησαν εις τον εχθρικόν στρατόν, διότι…» και ύστερα
ταπείνωσε και εξοντώσε τον αλύγιστο δεσπότη. Είχε τελειώσει η λειτουργία, όταν ένας υπαστυνόμος τον πληροφόρησε ότι ο φρούραρχος Σαλή Ζεκή βέης τον ζητά στο φρουραρχείο. Γαλήνιος ο Χρυσόστομος αποχαιρετά το πλήθος, και ανεχώρησε με τον «καβάση» (κλητήρα) του, Θωμά Βούλτσιο.
Τον πήγανε μπροστά στο Μεγάλο Στρατώνα, όπου βρισκόταν ο στρατιωτικός διοικητής, ο στρατηγός Νουρεντίν. Ο αξιωματικός που συνόδευε το Χρυσόστομο, τον οδήγησε μπροστά στον Νουρεντίν. Σε δέκα λεπτά, και ενώ ο Χρυσόστομος κατέβαινε, βγήκε στο μπαλκόνι του κτιρίου ο Νουρεντίν πασάς, ο οποίος απευθύνθηκε στους χίλιους με χίλιους πεντακόσιους μουσουλμάνους, άνδρες και γυναίκες, που βρίσκονταν στην πλατεία, τους είπε ότι τους παραδίδει το μητροπολίτη, προσθέτοντας χαρακτηριστικά τις φράσεις: «Αν σας έκανε καλό, να του το ανταποδώσετε, αν σας έκανε κακό, να του κάνετε και σεις κακό!». Ο όχλος άρπαξε χωρίς χρονοτριβή το μητροπολίτη και τον οδήγησε λίγο πιο πέρα, μπροστά στο κομμωτήριο του Ismail ενός Ιταλού προστατευόμενου, εκεί σταμάτησαν και τον έντυσαν με μια άσπρη μπλούζα που πήραν από τον κομμωτή, άρχισαν αμέσως να τον χτυπούν λυσσασμένα με γροθιές και με ξύλα, και να τον φτύνουν στο πρόσωπο, του τρύπησαν με μαχαιριές το σώμα, του ξερίζωσαν τη γενειάδα, του έβγαλαν τα μάτια, του έκοψαν τη μύτη και τα αυτιά. 


Παρακάτω είναι η διαταγή του Τούρκου για την εξόντοση των Ελλήνων


Τι μας λέει λοιπόν η κυρά Ρεπούσι με την διανοούμενη ομάδα της ότι στη Σμύρνη δεν έγινε καταστροφή και σφαγή;
Αλοίμονο, τι ιστορία θα μάθουν τα παιδιά μας.
 Σχόλιο από Αϊβαλιώτης | 08/07/2007 


40.               Μπορείτε να παραθέσετε την επίμαχη παράγραφο όπου “λέει ότι δεν έγινε καταστροφή και σφαγή”;


Επίσης αν έχετε πρόσβαση στο διορθωμένο βιβλίο, τα αντίστοιχα στοιχεία;
Αν όντως συγκαλύφθηκε τέτοιο πράγμα έχετε τη συμπαράστασή μου.
Τέλος, αναφέρει το βιβλίο αριθμό θανάτων Ελλήνων στη Σμύρνη;
 Σχόλιο από omadeon | 08/07/2007 


41.               …
Για να κατανοήσουμε τι συνέβη τότε και να αναρωτηθούμε γιατί σήμερα η κ. Ρεπούση (όπως και αρκετοί άλλοι νεοέλληνες) εζήλωσε τη δόξα του ύστερου Γκαροντί,
…


Ειλικρινά πολύ φτηνό το βρίσκω το σχόλιό σας και ντροπή για τον Γκαρωντύ. Όσο για την Ρεπούσι ή Ρετούσι είναι πολύ γιαλαντζί τεχνοκράτης για να φτάσει το νύχι του Γκαρωντύ.
Μήπως διαβάσατε αυτά που έγραψε ο άνθρωπος και τα βρήκατε εφάμμιλα με τα της Ρετούσι; Ή μήπως σας έχει επιρρεάσει όλος αυτός ο πόλεμος της λάσπης που ξέσπασε γύρω του με σκοπό να τον σπιλώσει του σε μια χώρα που δεν μπορεί να πει την αλήθεια για το περελθόν της; 
Κρίμα! Γιατί ενώ βλέπω όμορφη την δουλειά σας την χαλάτε με ένα ιδιαίτερα άστοχο σχόλιο. Που σε καιρούς άλλους ίσως καταλάβετε πόσο επαναστατικό είναι αυτό που έκανε ο Γκαρωντύ. Γιατί οι πραγματικοί επαναστάτες είναι αυτοί που κάνουν να γείρη η πλάστιγγα από την μιά ή την άλλη μεριά όντας μειοψηφία. 
Η Ρετούση δεν είναι παρά άλλο ένα αριστερό δεκανίκι της πιο αντιδραστικής και αντιλαϊκής δικτατορίας που μας επιβάλλεται σιγά σιγά, μια “δήθεν” προοδευτικιά κι αυτή και το αφεντικό της που έχουν ξεπουλήσει τους Έλληνες αντί πινακίου φακής.
 Σχόλιο από Αθηναίος | 23/07/2007 


42.               Αθήναιε, 
παρασύρεσαι….


Η άποψη της κ. Ρεπούση δεν είναι καινούργια. Είναι η παραδοσιακή καθεστωτική άποψη της “μητέρας-πατρίδας.”
Εάν γίνεται κριτική στην κ. Ρεπούση, είναι γιατί μετά τις κατακτήσεις της κοινωνίας των πολιτών στη δεκαετία του ’90, η καθεστωτική αυτή παράδοση ανατράπηκε. Και αντί να ενσωματωθούν οι κατακτήσεις αυτές από τους νέους ιστορικούς, βλέπουμε να ξαναγυρνούν στις παλιές δοκιμασμένες συνταγές της λήθης και του ….Λαϊκού Κόμματος!!!!
Και στο σημείο αυτό συναντά τις αναθεωρητικές απόπειρες επί της Ιστορίας του ύστερου Γκαροντί, δηλαδή του μετανοημένου μαρξιστή που βρήκε αποκούμπι στο αντιδραστικό ισλάμ!
Μ-π
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 23/07/2007 


43.               Να δείτε και κάτι γελοίους που συνεχίζουν να εμφανίζονται και να υποστηρίζουν, εμμέσως ή αμέσως, ότι καλά μας έκαναν οι Τούρκοι στη Σμύρνη και αλλού, ότι τάθελε ο κώλος μας.
Και να φανταστείς ότι οι συγκεκριμένοι κύκλοι χρησιμοποιούν φρασεολογία και σήματα όπως “Αντιεθνικιστική….”, αναφέρονται στον έρμο τον Καστοριάδη κ.λπ.
Φόλα στους σκύλους του Μπουγιούκανιτ!
 Σχόλιο από Pontiac | 05/09/2007 


44.               Μανόλης Κοττάκης


Συντάκτης Ελεύθερου Τύπου


Friday Jun 22, 2007 


Μεσαίος χώρος και Ιστορία


Οσο καιρό διαρκεί ο δημόσιος διάλογος για το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού ακούμε έναν πολιτικό μύθο: Αν η κυβέρνηση, αν λέω, αποφασίσει να το αλλάξει ριζικά, τότε θα υποστεί πολιτικό πλήγμα στο μεσαίο χώρο. Θα τη χρεώσουν ως… ακροδεξιά.
Φοβάμαι ότι όταν αναφερόμαστε στους κεντρώους ψηφοφόρους δεν ξέρουμε για ποιους πραγματικά μιλάμε. Ορίζουμε απλώς το Κέντρο με ένα φαντασιακό τρόπο, όπως το έχει ο καθένας στο μυαλό του, όπως βολεύεται, και μετά κάνουμε πολιτική.


«Αυτό αρέσει στο μεσαίο χώρο, αυτό κοστίζει στο μεσαίο χώρο» και πάει λέγοντας. Θα πρέπει λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε ότι αυτό το νέο Κέντρο είναι ένα φιλελεύθερο – συντηρητικό Κέντρο. Δεν είναι αριστερό Κέντρο. Οι εποχές άλλαξαν. Οι απόρρητες δημοσκοπήσεις που κάνουν τα επιτελεία δείχνουν ότι αυτοί οι μυστήριοι κεντρώοι:


-Τάχθηκαν με συντριπτικά ποσοστά υπέρ της προαιρετικής αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες, στην κρίση του 2000.


-Δεν θέλουν να ακούσουν με τίποτα για αναγνώριση των Σκοπίων με το όνομα «Μακεδονία».


-Επιζητούν ηγεσία, νόμο και τάξη, γι’ αυτό και δεν κάμπτονται από την ιδεολογική τρομοκρατία που ασκείται όταν μπαίνουν στο διάλογο ζητήματα δημόσιας τάξης, όπως το άσυλο στα ΑΕΙ.


Και όσο κι αν φαίνεται απίστευτο σε κάποιους, αυτοί οι κεντρώοι δεν συμβιβάζονται με την ελλειπτική καταγραφή της Ιστορίας από την ομάδα της κυρίας Ρεπούση, η οποία επιθυμεί να καταστήσει κυρίαρχη κουλτούρα την άποψη μειοψηφιών για το ποιοι τελικά είμαστε. Προσβάλλονται μάλιστα από την αδιαφορία. Για άλλους μπορεί αυτό το νέο Κέντρο να συνεπάγεται εθνικισμό και άκρα. Για άλλους όμως ταυτίζεται με ένα νέο πατριωτισμό, με την επίγνωση της εθνικής ταυτότητας.
Οι πολλοί λοιπόν ζητούν – όπως λένε στα focus groups – αλλαγή του βιβλίου. Η κυβέρνηση αυτή έχει αποδείξει ότι έχει ανοιχτά τα αυτιά της και ακούει την κοινή γνώμη. Μπορεί να αργεί να λάβει αποφάσεις, ακούει όμως. Νομίζω ότι δεν είναι δυνατόν να «σέρνεται» άλλο αυτό το θέμα. Πολιτική με γινάτι και πείσμα δεν γίνεται.
Η υπουργός Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου χειρίστηκε μέχρι τώρα άριστα την κρίση, κι ας λένε πολλοί. Εδωσε χώρο στο διάλογο, ζήτησε τη γνώμη της επιστημονικής κοινότητας, άκουσε τους πάντες, κινήθηκε φιλελεύθερα. Κάποιοι όμως δεν ακούνε.


Την ώρα που ο πρωθυπουργός της χώρας πηγαίνει σε μουσεία και κάθεται μπροστά από φωτογραφίες από το διωγμό της Σμύρνης, αποδοκιμάζοντας έτσι τους συγγραφείς, εκείνοι «παίζουν» με τις λέξεις: Ο «συνωστισμός» έγινε «εγκατέλειψαν υπό δραματικές συνθήκες» και μετά «αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν υπό δραματικές συνθήκες». Ας σταματήσει η κολοκυθιά με τις λέξεις. Στη Σμύρνη έγινε «διωγμός».
Αν κάποιοι επιμένουν στις θέσεις τους, καλό είναι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου να λάβει την απόφαση που πρέπει. Ο μεσαίος χώρος είναι μαζί της…
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 25/09/2007 


45.               Αλιεύτηκε στο διαδίκτυο… 


Για τη σφαγή της Σμύρνης:
http://dimitrisdoctor.blogspot.com/2007/06/blog-post_28.html
———————————————–


ΕΠΙΣΗΣ:


Iστορία: λόγος και εικόνα (Εκπομπή 17η )


Απομαγνητοφώνηση


ΜΑΡΙΑ ΡΕΠΟΥΣΗ – Συντονίστρια συζήτησης-Επίκουρος Καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης:

Μόλις παρακολουθήσαμε το 17ο επ. της σειράς «Πανόραμα του αιώνα». Αυτό που στην Ελλάδα αποκαλέσαμε καταστροφή έχει ήδη συντελεστεί. Ο ελληνικός στρατός έχει χάσει και η ήττα αυτή κυοφορεί σημαντικές αλλαγές και για τα δύο εμπόλεμα κράτη. Ας συζητήσουμε λίγο για τις άμεσες συνέπειες αυτής της ήττας κύριε Γιαννουλόπουλε. Τι σήμαινε για την Ελλάδα η Μικρασίατική καταστροφή;


Γιάννης Γιαννουλόπουλος – Καθηγητής Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο:

Αν θέλετε να μιλήσουμε για άμεσες συνέπειες θα πρέπει να σταθούμε στο σοκ. Έχουμε ένα μεγάλο σοκ προς ολόκληρη την Ελλάδα. Διακόπτεται μια δεκαετής από τους Βαλκανικούς πολέμους σειρά επιτυχιών στην εξ. Πολιτική της χώρας, αύξηση των συνόρων κτλ. Είναι ένα σοκ που περιλαμβάνει οργή, σύγχυση, φόβους, ερωτηματικά και αναζητούνται οι ένοχοι αυτής της καταστάσεως. Όχι ότι η ήττα, η νίκη μάλλον ήταν κάτι το αναμενόμενο… όλος ο κόσμος περίμενε ότι θα γίνει κάποιος συμβιβασμός δεν περίμενε αυτού του είδους την κατάρρευση, αυτού του είδους την καταστροφή. Η πρώτη αντίδραση ήταν από την εκκλησία. Προσπάθησε να συγκρατήσει την κατάσταση, να συγκρατήσει δηλαδή από την κατάρρευση τον Κωνσταντινισμό. Διότι η εκκλησία της Ελλάδος εκείνη την εποχή είναι απολύτως πολιτικοποιημένη -για να μην πω κομματικοποιημένη- εναντίον του Βενιζέλου και υπέρ του Κωνσταντίνου.


ΜΡ: και η πρώτη αντίδραση είναι από την εκκλησία..

ΓΓ: είναι από την εκκλησιά, η οποία λέει ότι «η απροσδόκητος εν τω μετώπω καταστροφή οφείλεται, είναι δείγμα (για να κοιτάξω και τις λέξεις ακριβώς) φανερό της εγκαταλείψεως και της οργής του θεού. Διότι το πλείστον του έθνους ημών πορεύεται εν ανομίαις και αμαρτίαις μακράν της αληθείας και της θελήσεως του θεού».


ΜΡ: η εκκλησία αποδίδει δηλαδή την ήττα στην οργή του Θεού.


ΓΓ: ναι για να μην υπάρξουν συνέπειες. Αυτό βεβαίως δεν μπορούσε να ισχύσει. Ακολουθεί η επανάσταση του στρατού και του στόλου έτσι εφαρμόστηκε το κίνημα του Πλαστήρα και του Γονατά, η απομάκρυνση του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα και η δίκη των 6. Αναζητούνται οι υπεύθυνοι και οι υπεύθυνοι πρέπει να είναι προδότες. Και αυτό ανταποκρίνεται στη στρατιωτική νοοτροπία, διότι όπως θα έχετε παρατηρήσει κανένας εθνικός στρατός δεν ηττάται ή προδίδεται, ή ατυχεί ή κάποιος φταίει.. και δεν μιλάω βεβαίως μόνο για την Ελλάδα, αυτό είναι κοινό πρόβλημα. Αναζητούνται λοιπόν οι ένοχοι, δικάζονται, καταδικάζονται και εκτελούνται τελικά με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Είχαμε ευθύνες καθοριστικές για τον τρόπο που κατέληξε αυτή η Μικρασίατική εμπλοκή της Ελλάδας αλλά βεβαίως δεν ήταν προδότες, δεν υπήρχε δόλος, δεν το έκαναν επίτηδες, γιατί αυτό έλεγε το κατηγορητήριο. Και έτσι θα έλεγα ότι μπροστά στη μεγαλύτερη καταστροφή που αντιμετώπισε ποτέ η Ελλάδα από τότε που έγινε κράτος και έκτοτε, αποκλείστηκε η δυνατότητα να γίνει κάποια ουσιαστική συζήτηση, κάποια κριτική για το τι οδήγησε..όχι τις πταιει, τι πταιει και να βρεθεί ο πραγματικός ένοχος ο οποίος, θα μπορούσα να πω με δύο λόγια, είναι ο καπηλικός λόγος που αναπτύσσεται, ο δημόσιος λόγος, περί τα λεγόμενα εθνικά θέματα τα οποία ενώ είναι θέματα εξ. Πολιτικής και άμυνας μετατρέπονται δια αυτού του τρόπου σε θέματα εσωτερικής πολιτικής ποιος είναι πιο πατριώτης, ποιος είναι πιο ενδοτικός κτλ..


ΜΡ: κύριε Γιαννουλόπουλε, η κυβέρνηση Πλαστήρα καλεί τον Βενιζέλο. Ο Βενιζέλος έχει χάσει τις εκλογές του ’20, έχει απομακρυνθεί από την ηγεσία του Ελληνικού Κράτους, καλείται να αναλάβει την διπλωματική εκπροσώπηση της Ελλάδας, έτσι δεν είναι;


ΓΓ: ακριβώς. Θα θελα να πω σε σχέση και με το προηγούμενο θέμα που λέγαμε, ότι ο Βενιζέλος, είναι κρίμα που δεν ήταν στην εξουσία κατά την διάρκεια του Μικρασίατικού πολέμου διότι έχασε τις εκλογές του ’20, όχι γιατί θα κέρδιζε τον πόλεμο, προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν υπήρχε περίπτωση η Ελλάδα να κερδίσει τον πόλεμο, αλλά διότι θα χειριζόταν το θέμα τελείως διαφορετικά.


ΜΡ: θα χειριζόταν το θέμα διαφορετικά κυρία Διβάνη;


Λένα Διβάνη – Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας στο Παν/μιο Αθηνών:

Απολύτως διαφορετικά όπως είπε ο κύριος Γιαννουλόπουλος. Επικράτησε το θυμικό. Έχει εκπαιδευτή ο Ελληνικός λαός να χρησιμοποιεί το θυμικό του για να αντιμετωπίζει απολύτως λογικά προβλήματα από την στιγμή που ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος επομένως, είναι πολύ λογικό να ζητά κεφάλια επί πίνακι. Ο Βενιζέλος αναδύθηκε στην πολιτική εξουσία ακριβώς την εποχή που ακολούθησε μια τέτοια έξαρση «πατριωτισμού» που κατέληξε στην μεγάλη ήττα. Ήταν ο άνθρωπος που ήταν λογικός. Δεν ενδιαφερόταν για το πολιτικό κόστος, μέσα στα πλαίσια του δυνατού βεβαίως, και μιλούσε πάντα ρεαλιστικό πλην πάντα γοητευτικό λόγο.


ΓΓ: οπωσδήποτε..


ΛΔ: και όπως άκουσα και στην προηγούμενη εκπομπή, μια συνάδελφος αναφέρθηκε σε αυτό. Ότι όταν συνομιλούσε με τους εκπροσώπους των ξένων δυνάμεων δεν χρησιμοποιούσε συναισθηματικούς λόγους: «είμαστε τα αδέλφια σας, μη μας προδίδεται» .. Προσπαθούσε να βρει που δένουν τα συμφέροντα τους. πχ ο Ουίλσον είχε μια εμμονή εκείνη την εποχή με την αυτοδιάθεση των λαών. Λοιπόν, πήγε δίπλα στον Ουίλσον στην συνδιάσκεψη, του μίλησε για την αυτοδιάθεση των λαών, τον βοήθησε να περάσει την μειοδοτική προστασία κτλ. Για αυτό ήταν ένας συνομιλητής που όλοι τον εμπιστεύονταν. Για αυτό ο κύριος Γιαννουλόπουλος είπε ότι μακάρι να ήταν τότε. Θα τον εμπιστεύονταν οι ξένες δυνάμεις, θα ήταν πολύ πιο σταθερός, αξιόπιστος και θα είχαμε πολύ καλύτερη διαχείριση της κρίσης.


ΓΓ: και να προσθέσω ότι ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος από την αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας είχε μάθει να αντιμετωπίζει κατά μέτωπο την εθνο-καπηλεία. Είναι κάτι το οποίο δεν λέγεται συχνά αλλά είναι αλήθεια. Τους υπέρ-πατριώτες ή τους «άγαν πατριώτας» όπως τους έλεγε, από την πλευρά του ρεαλισμού. Ο Βενιζέλος δεν ήταν λιγότερο πατριώτης από οποιανδήποτε άλλον απλώς δεν αφηνόταν να παρασυρθεί και να εκβιαστεί από την κοινή γνώμη, κατάλληλα διαμορφωμένη από τον τύπο από την αντιπολίτευση κτλ. προς ορισμένες καταστάσεις που ήξερε ότι δεν οδηγούν πουθενά.


ΛΔ: και μάλιστα κοντράριζε την κοινή γνώμη.


ΜΡ: την είχε κοντράρει αρκετές φορές και ίσως ένας από τους λόγους της ήττας του, ίσως λέω, είναι και αυτός. Ας κάνουμε όμως μια μικρή διακοπή στην κουβέντα μας για να δούμε το πρώτο ένθετο. Πρόκειται για ένα υλικό που βλέπουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, είναι μια προφορική μαρτυρία μιας γιαγιάς που ενώ η Σμύρνη εκκενώνεται από του Έλληνες αυτή παραμένει στη Σμύρνη, την δήλωσαν καθολική όπως μας λέει. Ας δούμε τις εντυπώσεις της από την εκκένωση της Σμύρνης από τον ελληνικό πληθυσμό και τα επεισόδια που γίνονται όταν φθάνει ο Κεμαλικός στρατός στην πόλη.


ΕΝΘΕΤΟ


ΜΡ: Μόλις παρακολουθήσαμε την μαρτυρία της κυρίας Αποστολίδου που δόθηκε για λογαριασμό αυτής της εκπομπής. Παράλληλα είδαμε κινηματογραφημένα στιγμιότυπα, Έλληνες να τρέχουν στην αποβάθρα, στο «Κεο» όπως μας λέει η μάρτυράς μας για να σωθούν. Για να σωθούν από τι κυρία Διβάνη έτρεχαν στην αποβάθρα και πως φτάσαμε σε αυτόν τον κύκλο της βίας.


ΛΔ: τρέχουν να σωθούν από τη φωτιά, από το θάνατο. Αλλά, εγώ εκτίμησα πάρα πολύ αυτή την μαρτυρία γιατί ήταν διδακτική. Η κυρία Αποστολίδου μας δίδαξε να βλέπουμε από άλλες οπτικές γωνίες τα πράγματα. Ήτανε παιδί και ως παιδί διασκέδαζε με τη φωτιά. Εμείς ήμασταν Έλληνες και εκείνη την στιγμή καταστρεφόμασταν, οι Τούρκοι ήταν Τούρκοι και εκείνη τη στιγμή θριάμβευαν. Αυτό οφείλουμε να το δούμε από όλες τις μεριές. Έτσι λοιπόν όταν εμείς όταν κάναμε απόβαση στη Σμύρνη πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, έστω και τόσα χρόνια μετά, ότι κάναμε απόβαση σε μια ξένη χώρα. Στην καρδιά μιας ξένης χώρας στην πραγματικότητα, όχι μόνο αυτό. Ότι υπήρξαμε εκεί αιώνες υπήρξαμε 40% μιας πόλης κοσμοπολίτικης, είχαμε την πόλη στα χέρια μας κατά κάποιο τρόπο, είχαμε χωράφια, κάναμε βιοτεχνίες, βιομηχανίες, ήμασταν τα αφεντικά εκεί και τα αφεντικά δεν αρκέστηκαν απλά να είναι τα αφεντικά και να είναι καλά. Έκαναν και μια απόβαση, έκαναν επεισόδια, έκαναν καταστροφές, θριαμβευτικές.


ΜΡ: ήτανε μια ξένη χώρα για τους Έλληνες η μικρασία κύριε Γιαννουλόπουλε;


ΓΓ: διαφορετικό κράτος βεβαίως, Οθωμανική αυτοκρατορία προφανώς, με την έννοια ότι ήταν σε οικείο περιβάλλον, το ότι ήταν πάρα πολλοί δεν αναιρεί το γεγονός ότι ήταν μια ξένη χώρα. Υπάρχει βέβαια το στοιχείο της βίας το είδαμε και στη μαρτυρία το βλέπουμε και στις εικόνες. Το μέγα θέμα της καταστροφής της Σμύρνης το οποίο θα έλεγα εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενο. Δεν είναι τόσο αυτονόητο θα έλεγα ότι οι Τούρκοι έκαψαν την Σμύρνη. Υπάρχουν κάποια λογικά ερωτήματα. Γιατί ας πούμε οι Τούρκοι να κάψουμε μια πόλη η οποία τους ανήκει. Συνήθως καίει αυτός που φεύγει για να μην τα βρει ο νικητής. Μπορεί από την άλλη μεριά να το έκαναν αυτό για λόγους εκδίκησης. Συνηγορώ υπέρ της απόψεως ότι την έκαψαν οι Τούρκοι την πόλη για να κάψουν τις Ελληνικές περιουσίες. Διότι και ο ελληνικός στρατός πηγαίνοντας προς την Άγκυρα και κυρίως μετά την κατάρρευση του μετώπου κατέστρεψε ολόκληρη τη Μικρασία όπως περνούσε.


ΜΡ: είναι αμφιλεγόμενο δηλαδή θέμα η πυρκαγιά της Σμύρνης;


ΓΓ: ναι βέβαια. Δηλαδή ο Σεφέρης ο οποίος έγραφε το 1950, είπε χαρακτηριστικά (είναι από τις Μέρες, Ιούνιος 1950): «Οι Έλληνες λένε πως οι Τούρκοι έκαψαν τη Σμύρνη, οι Τούρκοι λένε πως οι Έλληνες την έκαψαν. Ποιος μπορεί να ξέρει την αλήθεια; Δεν έχω κέφι για συζήτηση.»


ΜΡ: αυτό που ισχύει για την πυρκαγιά τη Σμύρνης κυρία Διβάνη, ισχύει και για άλλα θέματα στο Μικρασιατικό πόλεμο;


ΛΔ: για πάρα πολλά ζητήματα. Θα σας πω μια απορία μου που δεν έχω λύσει ακόμα. Εάν πραγματικά, ο ρεαλιστής Βενιζέλος πίστευε ότι μόλις γίνει απόβαση στη Σμύρνη όλα θα πάνε καλά κατ’ ευχήν . Έχει δώσει σαφείς οδηγίες να μην ανακινήσουν ζητήματα με τους Τούρκους, σαφέστατες, υπερβολικές, αλλά το πίστευε αυτό ότι θα μπορούσε να γίνει;


ΜΡ: το ήθελε, θα το ήθελε…


ΛΔ: είναι η πρώτη λάθος εκτίμηση που κάνει..


ΓΓ: όχι, έχει κάνει και άλλα λάθη, παρόμοια, με την έννοια ότι ο Βενιζέλος ήταν πολύ πιο μπροστά από την κοινή γνώμη της χώρας του και του κόμματος του. Σε αυτά που είπες να προσθέσω Λένα, ότι όχι μόνο είχε δώσει σαφείς οδηγίες, ο Βενιζέλος επέβαλε να γίνει στρατοδικείο και όχι ένορκη διοικητική εξέταση κτλ. ΕΔΕ που λέμε σήμερα και εκτελέστηκαν στρατιώτες Έλληνες μετά την απόβαση για το φόνο αόπλων Τούρκων και το επέβαλε ο Βενιζέλος αυτό. Και με αυτό τον τρόπο, απέτρεψε και την έκθεση που ήταν καταδικαστική για την Ελλάδα για τα επεισόδια που έγιναν στη Σμύρνη κατά την απόβαση.


ΜΡ: και σήμερα έχουμε άλλη εικόνα από εκείνη που είχε ο Βενιζέλος εκείνη την εποχή και άρα μέσα από τη δική μας εικόνα διαθλάται τι έπραξε σωστά και τι λάθος ο Βενιζέλος. Τι μπορούσε να δει εκείνη την εποχή..


ΛΔ: δεδομένου ότι αυτή είναι η δουλειά μας εξετάζουμε πηγές και προσπαθούμε να αναπαραστήσουμε την εποχή αλλά.. αυτός ο άνθρωπος ήταν κατεξοχήν ψύχραιμος, λογικός, γνώριζε που πήγαινε.. γι αυτό μου κάνει εντύπωση.


ΜΡ: ναι, αλλά, είχε τα στοιχεία που έχουμε εμείς;


ΛΔ: βεβαίως αυτά τα είχε, είναι γνωστά στοιχεία.


ΜΡ: είναι γνωστά στοιχεία;


ΛΔ: βεβαίως, το πώς αντιδρά ο Έλληνας, ο στρατός, δεν το γνώριζε;


ΜΡ: δεν έβλεπε το Κεμαλικό κίνημα όμως. Μπορούσε να το δει;


ΓΓ: δεν νομίζω ότι υπήρχε τότε το Κεμαλικό κίνημα, όταν έγινε η απόβαση γιατί το Κεμαλικό κίνημα αναπτύσσεται επειδή έγινε η απόβαση.


ΜΡ: ακριβώς επειδή έγινε η απόβαση και επειδή δεν μπορούσε να δει την κατάσταση που θα προκαλέσει η απόβαση των Ελλήνων στη Σμύρνη. Η όχι κύριε Γιαννουλόπουλε;


ΓΓ: όχι δεν νομίζω. Ο Βενιζέλος βασιζόταν πάρα πολύ στη συνεργασία των δυνάμεων και ήταν ο άνθρωπος που θα έκανε τις κατάλληλες υποχωρήσεις την κατάλληλη στιγμή και την κατάλληλη προέλαση επίσης την κατάλληλη στιγμή. Δεν επηρεαζόταν από κραυγές.


ΛΔ: αυτό σίγουρα και ήλπιζε ότι οι εθνότητες θα ζήσουνε μαζί κτλ. Απλώς αναρωτιέμαι κατά πόσο αυτό είναι ρεαλιστικό. Επίσης, θα ήθελα να προσθέσω κάτι σημαντικό που είδα στη μαρτυρία. Η κυρία Αποστολίδου διατύπωσε μια αναλογία η οποία είναι καταπληκτική-για μια γυναίκα της ηλικίας της και της εποχής της. Είπε ότι με την ευχαρίστηση που ξεφορτώθηκε τους εβραίους η κοινωνία της Θεσσαλονίκης με την ίδια ευχαρίστηση ξεφορτώθηκαν τους έλληνες οι τούρκοι.


ΜΡ: οι ξένοι.


ΛΔ: οι ξένοι..


ΓΓ: ναι και εγώ νομίζω πως είναι μια αξιόλογη μαρτυρία αυτή γιατί είναι και από ένα ενήλικο άνθρωπο. Στη Σμύρνη ήταν 8 χρονών, το σαράντα τόσο ήταν είκοσι τόσο χρονών. Βέβαια είναι απλώς μια μαρτυρία, δεν σημαίνει ότι όλη η Θεσσαλονίκη ανακουφίστηκε αλά βεβαίως είναι μια μαρτυρία για το ότι υπήρχε ισχυρό αντισημιτικό κλίμα, δεν αφορά όλους τους έλληνες βέβαια.


ΜΡ: κάνει μια αναλογία.


ΛΔ: μερικά πράματα είναι λογικά δηλαδή δεν μπορείς να περιμένεις ένα θαύμα, όταν υπάρχει μια μειονότητα που έγινε οικονομικά ισχυρή, που δεν αφομοιώνεται, είναι λογικό ότι η κοινωνία- μην το παίρνουμε προσωπικά δηλαδή- θα την απομονώσει.


ΜΡ: θα μου επιτρέψετε να κάνουμε μια διακοπή για να δούμε μια άλλη μαρτυρία που προέρχεται από έναν άλλο χώρο, την περιοχή της Ανδριανούπολης και της ανατολικής Θράκης και αμέσως μετά θα συνεχίσουμε την κουβέντα μας.


ΕΝΘΕΤΟ


ΜΡ: μόλις ακούσαμε την δεύτερη μαρτυρία αυτής της εκπομπής. Είναι και αυτό πρωτότυπο υλικό, η μάρτυρας αφηγείται για την εκπομπή μας και η μαρτυρία της προέρχεται από μια άλλη περιοχή προσφυγιάς, την αν. Θράκη. Την ήττα του ελληνικού στρατού στην Μικρά Ασία δεν ακολούθησε μόνο η εκκένωση της Σμύρνης και της περιοχής της αλλά και η εκκένωση της αν. Θράκης μετά την ανακωχή των Μουδανιών, που η Ελλάδα υποχρεώνεται να υπογράψει. Πρόκειται στην ουσία για το τέλος της Μεγάλης Ιδέας κυρία Διβάνη;


ΛΔ: πρόκειται για μια θεμελιώδη αλλαγή στην αντίληψη για το τι είναι η Μεγάλη Ιδέα. Μέχρι τότε ήταν να τεντώσουμε το κράτος για να καλύψει το έθνος, που ήταν διασκορπισμένο. Τώρα αντιστρέφεται το πράγμα, πρέπει να τεντώσουμε το έθνος για να καλύψουμε το κράτος που έχει διπλασιασθεί σχεδόν.


ΜΡ: συμφωνείτε κύριε Γιαννολόπουλε με αυτήν την προσέγγιση της Μεγάλης Ιδέας;


ΓΓ: ναι. Νομίζω ότι είναι μια σωστή παρατήρηση θα ήθελα μόνον να σχολιάσω- διότι εμένα μου άρεσε πολύ η δεύτερη μαρτυρία που είχαμε από την Ανδρινούπολη- να θυμίσω μάλλον, ότι από τα ρεπορτάζ που έστελνε τότε ο ξένος τύπος-γιατί υπήρχαν και πολλοί δημοσιογράφοι όταν έγινε σχετικά ομαλά αυτή η μετακίνηση ..


ΛΔ: ήταν και ο Χεμινγουεϊ.


ΓΓ: ήταν ο Χεμινγουεϊ ο οποίος έστελνε ανταποκρίσεις στο ΤΟΡΟΝΤΟ ΝΤΑΙΛΙ ΣΤΑΡ οι οποίες έκαναν εντύπωση τότε. Ήταν νεαρός, 19-20 χρονών κάτι τέτοιο. Σχεδόν αυτούσιες τις περιγραφές από τη Θράκη, αυτές τις φοβερές, σιωπηλές φάλαγγες των ανθρώπων που φεύγουν και προχωράνε και κοιτάνε το κενό, ουσιαστικά, τις έχει περιλάβει στο «Για ποιον χτυπά η καμπάνα». Μιλάει ακριβώς για το δράμα το προσφύγων που είναι τα μεγάλα θύματα όλων των πολέμων.


ΜΡ: όλων των πολέμων και είναι ένας τόπος προσφυγιάς κυρία Διβάνη, έτσι δεν είναι;


ΛΔ: από της αρχές του αιώνα έχουν μετακινηθεί εκατομμύρια άνθρωποι στην περιοχή. Είναι κάτι απίστευτο αυτό που γίνεται. Του Νάνσεν – που ήταν ο ύπατος αρμοστής για τους πρόσφυγες στην καινούργια «Κοινωνία των Εθνών» που είχε συσταθεί τότε- του είχε «σηκωθεί η τρίχα» με το δράμα αυτών των ανθρώπων και έλεγε ότι δεν τους χρησιμοποιούμε σαν ανθρώπους αλλά σαν σκιές ανθρώπων.


ΜΡ: είδαμε στην προηγούμενη μαρτυρία την γιαγιά η οποία γίνεται καθολική προκειμένου να μην φύγει από την πόλη της, από το τόπο της και πραγματικά έχουμε πάρα πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που κάνουν τα πάντα για να μην χάσουν το σπίτι τους, την γη τους, την πατρίδα τους.


ΓΓ: ακριβώς, γιατί να μην ξεχνάμε ότι εκεί έχουν γεννηθεί. Σκεπτόμαστε με όρους Έλληνες –Τούρκοι και ξεχνάμε ότι όταν ο Έλληνας ζει στη Μικρά Ασία τρεις, τέσσερις γενιές πίσω τουλάχιστον, από πού και ως που δεν είναι πατρίδα του. Πως μπορείς να το ξεριζώσεις, πως μπορείς να διώξεις ένα Τούρκο από τα Γιάννενα ο οποίος αυτό ξέρει σαν πατρίδα του, δεν ξέρει την Καππαδοκία ούτε το Ικόνιο. Γιατί πέρασαν παρά πολύ άσχημα και οι Τούρκοι που πήγαν στην Τουρκιά με την ανταλλαγή, γιατί ήταν και αυτοί άνθρωποι που δεν είχαν καμία σχέση με τον πόλεμο και στην διεξαγωγή του δεν είχαν κανενός είδους συμμετοχή και ξαφνικά έπρεπε να φύγουν και αυτοί. Όχι με τον ίδιο τραγικό τρόπο που έφυγαν οι Έλληνες – γιατί η αποχώρηση τους έγινε με οργανωμένο τρόπο – αλλά δεν παύει να είναι ξεριζωμός.


ΛΔ: δεν έχουν και το βάρος της ήττας, αλλά είναι ένας ξεριζωμός που πάντα ξεχνάμε, τον ξεριζωμό του διπλανού μας.


ΓΓ: υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι μάθαιναν επειγόντως Αλβανικά για να θεωρηθούν Αλβανοί. Δεν υπήρχε καμία φοβερή γραφειοκρατία-ότι δηλώσεις είσαι- για να θεωρηθούν Αλβανοί, επειδή εξαιρέθηκαν οι Αλβανόφωνοι μουσουλμάνοι δηλαδή οι Τσάμιδες από την συνθήκη της ανταλλαγής για να μείνουν στον τόπο τους. Όχι μόνο για λόγους περιουσιακούς αλλά και για λόγους ας πούμε συναισθηματικούς.


ΜΡ: όλη αυτή η μετακίνηση ολοκληρώνεται με την συνθήκη της Λοζάννης και την ανταλλαγή των πληθυσμών κυρία Διβάνη, έτσι δεν είναι;


ΛΔ: βέβαια και δεν ήταν καθόλου εύκολο πράγμα. Γιατί έπρεπε να διαχειρισθούν στην επιτροπή ανταλλαγής – ήταν μια μικτή επιτροπή υπό την εποπτεία της «Κοινωνίας των Εθνών». Έπρεπε να διαχειρισθούν μια τεράστια ύλη, περιουσίες… ποιες είναι ανταλλάξιμες και ποιες δεν είναι, είχαμε ένα πατριαρχείο που δεν συνεργαζόταν και πολύ, δηλαδή δεν καταλάβαινε ότι είχαμε ηττηθεί. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο να το καταλάβουν. Είχαμε χάσει τον πόλεμο, αλλάζαμε κυβερνήσεις την μια μετά την άλλη, ενώ, οι Τούρκοι είχαν τον ίδιο διαπραγματευτή ο οποίος ήξερε ποιος έκανε συλλογή χαλιών, ποιος ήταν ευαίσθητος σε οριεντάλ χορούς κτλ. Εμείς αλλάζαμε κάθε έξι μήνες περίπου, αυτή ήταν μια από τις δυσκολίες.


ΜΡ: θέλω στο χρόνο που μας μένει να συζητήσουμε την νέα πραγματικότητα που δημιουργείται στη Ελλάδα με την υπογραφή της συνθήκης της Λοζάννης και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Έχουμε πράγματι κυρία Διβάνη μια νέα πραγματικότητα για το ελληνικό κράτος;


ΛΔ: απολύτως. Έχουμε ένα κράτος που έχει καταστραφεί οικονομικά από τους αλλεπάλληλους πολέμους, έχει φθάσει στο σημείο μηδέν, είναι διπλάσιο και έχει να αποκαταστήσει 1,5 εκ πρόσφυγες. Είναι διπλάσιο σε έδαφος, αυτό το έδαφος είναι αμφισβητούμενης ελληνικότητας αρά θα πρέπει να αφομοιωθεί και πρέπει να δείξουν έναν ωραιότατο προφίλ, δημοκρατικό και τέλειο- αλλά μόλις έχουν εκτελέσει τους έξι και είναι λίγο δύσκολο- και έχουν μια στρατιωτική κυβέρνηση επίσης. Στην Κοινωνία των Εθνών για να πάρουν δάνειο, αρχίζει το πρόβλημα που είχε πάντα η Ελλάδα. Πως θα δείξει αξιόπιστο προφίλ για να την εμπιστευτούν. Και ο Βενιζέλος κινεί τα νήματα πάλι με τις γνωριμίες του, με το προφίλ το προσωπικό για να πάρουμε δάνειο να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες. Πάλι σε διεθνές επίπεδο έχουν αλλάξει οι ισορροπίες συμμαχίας.


ΜΡ: τι συγκεκριμένα έχει αλλάξει σε αυτό το διεθνές επίπεδο;


ΛΔ: οι Άγγλοι με τους οποίους είμαστε «κολλητοί» έχουν φύγει από το πεδίο διότι αποκαθιστούν και αυτοί τις ζημιές τους. Οι Γάλλοι είναι πιο συνδεμένοι με τους «Γιουγκοσλάβους». Είμαστε μόνοι. Στην Ιταλία κυριαρχεί ο Μουσολίνι, με την Τουρκία μόλις βγήκαμε από έναν αδελφοκτόνο πόλεμο υπό την έννοια της γειτνιάσεως, με τους Βούλγαρους δεν θέλω να το συζητήσω, δεν έχω χωνέψει την ήττα και στους Βαλκανικούς, ότι έχουν πάρει μόνο το 10% της Μακεδονίας. Είμαστε κυριολεκτικά ανάδελφοι.


ΓΓ: η στροφή είναι προς την Κοινωνία των Εθνών, η Ελλάδα είναι το καλό παιδί της Κοινωνίας των Εθνών, τηρεί όντως τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις της γιατί είναι η μοναδική επιλογή –φαντάζομαι- και η περισυλλογή και η ανασυγκρότηση και οι πρόσφυγες οι οποίοι ήταν ένα μεγάλο βάρος για την ελληνική οικονομία μεσοπρόθεσμα ούτε καν μακροπρόθεσμα θα αποδειχθεί ότι ήταν μεγάλο όφελος, κάτι που κυριολεκτικά μεταμόρφωσε και προχώρησε την Ελλάδα σε όλους τους τομείς. Συνήθως περιοριζόμαστε στο οικονομικό τομέα αλλά όχι, ήταν η νοοτροπία τους, ήταν αστικοί πληθυσμοί πολύ πιο προηγμένοι από τους αντιστοίχους της Ελλάδας και παρά τις αντιδράσεις – πρέπει να το πούμε αυτό να μην ωραιοποιούμε την κατάσταση- πέρασαν πολύ άσχημα οι πρόσφυγες τα πρώτα χρόνια.


ΜΡ: υπέφεραν πάρα πολύ.


ΛΔ: είναι χαρακτηριστικό αυτό που άκουσαν οι Σμυρνιές. Οι Σμυρνιές ήταν κοσμοπολίτισσες, ήταν γυναίκες τρεις κλάσεις επάνω από τον αγροτικό πληθυσμό της Ελλάδας. Λοιπόν θεωρήθηκαν πόρνες, παστρικιές. Εγώ έρχομαι από μια περιοχή από το Βόλο όπου υπήρχαν πρόσφυγες. Βεβαίως κάναμε την Νέα Ιωνία χωριστά από τον Βόλο, βάλαμε και ποτάμι ανάμεσα για να ξεχωρίζουν οι πληθυσμοί, πράγματα δύσκολα.


ΜΡ: είμαστε δυστυχώς υποχρεωμένοι να ολοκληρώσουμε την κουβέντα μας την ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε. Σας ευχαριστώ θερμά κυρία Διβάνη και κύριε Γιαννουλόπουλε.
ΕRTonline
http://www.ert.gr/panorama/ekpompes.asp?subid=819&catid=3218
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 17/10/2007 


46.               Καλά σας κάνανε!!!


Ό,τι έκαναν οι Μωραϊτες επαναστάτες το 1821 στους τριπολιτσιώτες Οθωμανούς, έκανε και ο Μουσταφά Κεμάλ κατά των Ελλήνων της Σμύρνης… so what?


“Το κρυφό σχολειό ήταν μια (εικαστική) φαντασίωση, ο εθνικιστής Κεμάλ Ατατούρκ έκανε στους Ελληνες της Σμύρνης ό,τι και οι επαναστάτες του ’21 στους Οθωμανούς, η «μαύρη σελίδα» του πολέμου του 1897 ήταν γραμμένη όπως μας άξιζε…. “


[τάδε έφα ο Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, νεοέλληνας ιστορικός, μεταξύ πολλών άλλων, εκ των οποίων αρκετά σωστά... (Όταν το θράσος των αναθεωρητών και ο ισοσκελισμός του αίματος που επιλέγουν, μετατρέπεται -εκ των πραγμάτων- σε αιτιολόγηση της γενοκτονίας)]


http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_02/09/2007_239392
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 05/12/2007 


47.               Για τον ανιστόρητο που λέει ότι οι Έλληνες το ΄12 – 13, ήταν μειοψηφία στη Θεσσαλονίκη. Είναι αλήθεια, αλλά γιατί; Μήπως επειδή οι οθωμανοί τους έσφαξαν όλους γύρο στο 1830;
 Σχόλιο από Pop | 13/02/2008 


48.               -Μήπως επειδή οι οθωμανοί τους έσφαξαν όλους γύρο στο 1830;


-Είναι αλήθεια, αλλά γιατί;


-Για τον ανιστόρητο που λέει ότι οι Έλληνες το ΄12 – 13, ήταν μειοψηφία στη Θεσσαλονίκη


Pop : Δεν παρατηρεις μια αντιφαση στις προτασεις σου;


(ανιστορητος- ειναι αλήθεια – Μήπως επειδή οι οθωμανοί τους έσφαξαν όλους γύρω στο 1830;…


Το ιδιο δεν θα μπορουσαμε να πουμε και σημερα για τη Θεσσαλονίκη;


α) Οι Ελληνες ειναι συντριπτική πλειοψηφια των κατοικων της


β) Ειναι αληθεια


γ)αλλά γιατί …


δ) αρα: Ανιστορητος

”

῾Ραβδος εν Γωνία αρα βρεχει ” Παροιμία που ανεφερε συχνά ο Ν. Ζαχαριαδης .
 Σχόλιο από Νοσφερατος | 13/02/2008 


49.               Καμία αντίφαση! Ανιστόρητος διότι ή δεν γνωρίζει ιστορία ή δόλια την αποκρύπτει και “σερβίρει” αυτό που τον εξυπηρετεί. Τέτοιου είδους “μειονότητες” και με τον αυτό τρόπο, δημιούργησαν πολλές οι τούρκοι, ή οθωμανοί αν προτιμάτε..
 Σχόλιο από Pop | 21/02/2008




50.               ”Τέτοιου είδους “μειονότητες” και με τον αυτό τρόπο, δημιούργησαν πολλές οι τούρκοι, ή οθωμανοί αν προτιμάτε..”


Σύμφωνοι..Αλλά το ιδιο μπορει να ισχυριστει καποιος και για καθε σχεδόν πολή η χωρα στη Μεση ανατολή στην Ευρωπη και αλλου … Οποτε καθε φορά που καποιος θα λεει οτι π.χ η συντριπτικοι πλειοψηφια αυτής της πόλης ειναι της ταδε εθνικότητας …ο αντιπαλος θα λεε : Σωστα ..Αλλά εισαι ανιστορητος διοτι το 1600 ή το 1700 ή το 1300 κλπ κλπ …
σε εναν φαυλο κυκλο χωρίς αρχή και τελος ..
 Σχόλιο από Νοσφεράτος | 21/02/2008 


51.               Το πλήρωσε όμως το βιβλίο η ——- η —–. Άντε γιατί πολύ μας έχουν συνωστίσει τελευταία.
 Σχόλιο από Άσχετος | 27/02/2008 


52.               αγαπητέ Νοσφεράτε, δεν μιλάμε για το 1300 ούτε για το 1600, αλλά για το πολύ πρόσφατο παρελθόν. Εσύ εστιάζεις στην έννοια ανιστόρητος ενώ δεν πρόκειται καθόλου γ΄αυτό. Αυτά που έγιναν τον 20ό αίώνα θεωρώ ότι δεν είναι συγκρίσιμα με άλλους παρωχημένους χρόνους (όπως το …1300 ας πούμε). Τώρα αν έκανε η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα…
 Σχόλιο από Pop | 27/02/2008 


53.               Η απόβαση του Ελληνικού στρατού στη Σμύρνη 1919


Μόλις μπήκε ο Μάιος της χρονιάς εκείνης, 1919. Ο μικρασιατικός Ελληνισμός χαιρόταν την άνοιξη με τα λουλούδια και τις ωραίες ακρογιαλιές. Ημέρα πρωτομαγιάς και οι κάτοικοι της Σμύρνης βγήκαν στην εξοχή για να απολαύσουν τις ομορφιές της φύσης, που η άνοιξη τους χάριζε απλόχωρα.
Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, στην παραλιακή αυτή πόλη της Μ. Ασίας, το ελληνικό στοιχείο υπερείχε, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, σαφώς των άλλων εθνοτήτων, τόσο ως προς τον αριθμό, όσο και ως προς τον πλούτο. Σύμφωνα με στοιχεία που μας παρέχει ο Παντ. Κοντογιάννης στο έργο του, Γεωγραφία της Μ. Ασίας, λίγο πριν την καταστροφή ο πληθυσμός της πόλης προσέγγιζε τις 270.000 περίπου κατοίκους από τους οποίους οι 140.000 ήταν Έλληνες και 50.000 ήταν τούρκοι. Υπήρχαν βέβαια και Αρμένιοι, Εβραίοι και Ευρωπαίο (1). 
Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι ο Ελληνισμός της Σμύρνης πέρα από την αριθμητική υπεροχή που είχε στον πληθυσμό έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στην πνευματική και πολιτιστική ζωή της πόλης. Το δε εμπόριο βρισκόταν αποκλειστικά στα χέρια των Ελλήνων (1).
Την ημέρα εκείνη της πρωτομαγιάς τίποτε δεν πρόδιδε για αυτό που θα ακολουθούσε τις μεσημβρινές ώρες. Μέχρι εκείνη τη στιγμή όλα ακολουθούσαν τον ίδιο ρυθμό της ζωής με τη γνώση της πικρίας στα χείλη όλων εκείνων που οραματίζοντο κάποια μέρα τη λευτεριά.
Μια ξαφνική είδηση, ήρθε που τα “όνειρα τα αναδεύει” και θεριεύει την αποσταμένη ελπίδα”. Όλοι οι δημογέροντες και οι κληρικοί της πόλης εκαλούντο από το Μητροπολίτη Χρυσόστομο στο Μητροπολιτικό μέγαρο. Η είδηση, βέβαια, διέρρευσε και το πλήθος γέμισε τον περίβολο του Ναού της Αγίας φωτεινής. Είναι ώρα 4 μ.μ και ο Έλληνας αξιωματικός, ο πλοίαρχος Μαυρουείδης, κυβερνήτης του θωρηκτού “Αβέρωφ” που ήταν επικεφαλής όλης της στρατιωτικής αποστολής, εν μέσω συγκινήσεων και δακρύων διάβασε το διάγγελμα του Έλληνα πρωθυπουργού. 
“Το πλήρωμα του χρόνου ήρθε. Η Ελλάς εκλήθη υπό του Συνεδρίου της Ειρήνης να καταλάβει τη Σμύρνη”. Στο κείμενο ακολουθούν οδηγίες του πρωθυπουργού προς τους ομογενείς και στο τέλος: “Εύχομαι όσον τάχιστα δυνηθώ να επισκεφθώ αυτήν (Σμύρνη) κομιστής Ευαγγελίου εθνικής δι’ αυτήν αποκαταστάσεως”. Ελευθέριος Βενιζέλος (2).
Όλοι τους συγκινημένοι έκλαιγαν, αγκάλιζαν ο ένας τον άλλο και έψαλλαν τον εθνικό ύμνο. Κάποια στιγμή ένα αόρατο σύνθημα φτερούγισε στη σκέψη όλων και άρχισαν να πηγαίνουν στην παραλία, ντυμένοι στα γιορτινά τους να υποδεχτούν τους ελευθερωτές, το στρατό της μητέρας πατρίδας. Όλο εκείνο το βράδυ της πρωτομαγιάς οι Έλληνες της Σμύρνης το πέρασαν στην προκυμαία, με το βλέμμα στραμμένο στο βάθος του ωκεανού, από όπου θα ερχόταν το φως για να διαλύσει τα σκοτάδια της σκλαβιάς. 
Ποιος μπορούσε να κοιμηθεί περιμένοντας πέντε αιώνες να έρθει η ανάσταση που θα χαρίσει τη λευτεριά.Η είδηση για τον ερχομό του Ελληνικού στρατού ανακοινώθηκε επίσημα και στις τουρκικές αρχές από τον ναύαρχο του συμμαχικού στόλου που βρισκόταν στο λιμάνι.Συγκεκριμένα έλαβε γνώση ο Βαλής (νομάρχης) της Σμύρνης και ο τούρκος στρατηγός Νουρεντίν. 
Φυσικά δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Από το μεσημέρι της ίδιας ημέρας άρχισαν να παρατηρούνται στην τουρκική συνοικία διάφορες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για την επικείμενη Ελληνική απόβαση. Κάποιοι από τους τούρκους πιο φανατικοί άρχισαν να εκφωνούν πατριωτικούς και ανθελληνικούς λόγους, ενώ άλλοι πιο πέρα μοίραζαν όπλα στα τουρκικά σπίτια.
Την ίδια νύχτα συνέβη κάτι πιο σοβαρό που έδειχνε από την αρχή πόσο δύσκολα θα ήταν τα πράγματα για τους Έλληνες φαντάρους εξαιτίας του ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών κρατών στο διαμελισμό και τη διανομή της πολεμικής λείας. Από τις φυλακές της Σμύρνης που εκρατούντο τιμωρημένοι για αδικήματα σοβαρά του ποινικού δικαίου, ενώ αποφυλακίστηκαν οι Έλληνες λίγες μέρες νωρίτερα. 
Οι υπόλοιπο εκρατούντο υπό τον αυστηρό έλεγχο των ιταλικών στρατευμάτων, σύμφωνα με τις αποφάσεις της ανακωχής. Τη νύχτα εκείνη ο ιταλός ταγματάρχης Καροσσίνι άνοιξε τις πόρτες των φυλακών και άφησε ελεύθερους όλους τους φυλακισμένους. 
Όλοι αυτοί έτρεξαν να συναντήσουν τους άλλους διαδηλωτές και για να δείξουν τα πατριωτικά τους αισθήματα στους άλλους είναι αυτοί που την άλλη μέρα θα ανοίξουν πυρ και θα συγκρουστούν με τον ελληνικό στρατό. Να συμπληρώσουμε εδώ το εξής: οι τούρκοι, όλη τη νύχτα κτυπούσαν τύμπανα γύρω από τις φωτιές που άναψαν και με φωνές προσπαθούσαν να ξεσηκώσουν τα τουρκικά πλήθη. Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τώρα, πόσο δύσκολη κατάσταση έχει να αντιμετωπίσει ο ελληνικός στρατός. 
Βέβαια, οι Έλληνες δεν επρόκειτο να υπολογίσουν τους παλληκαρισμούς των τούρκων.Άλλωστε πολλοί από τους στρατιώτες είχαν την εμπειρία των βαλκανικών πόλεων και γνώριζαν καλά τις ικανότητες του στρατού των τούρκων.
Παρά την επικρατούσα ομίχλη την ημέρα εκείνη, 2 Μαΐου 1919, με τη βοήθεια των Ελλήνων της Σμύρνης, πολύ πρωί διέθεσαν όσα πλωτά μέσα διέθεταν και βοήθησαν στη μεταφορά των ναυτών μας. Μετά την αποβίβασή τους, κατέλαβαν επίκαιρες θέσεις στην παραλία για να ελέγχουν την ομαλή αποβίβαση του στρατού. Το ωρολόγι δείχνει ώρα 7.30 πρωινή. Τα 18 ελληνικά οπλιταγωγά πλοία, πλησίασαν την προκυμαία και άρχισε η αποβίβαση σε ταχύτατους ρυθμούς από όλα τα πλοία σε διάφορα σημεία, καθορισμένα εκ των προτέρων.
Μέσα σε μια ώρα, δηλ. μέχρι την 8.30, είχαν αποβιβαστεί 2 Συντάγματα Πεζικού και άρχισε η αποβίβαση των Ευζώνων. Ήταν κάτι εύσωμα παλικάρια που μόλις κατέβηκαν μπήκαν στο σχηματισμό για να γίνει η παρέλαση. 
Οι Έλληνες έτρεξαν και αγκάλιασαν τους στρατιώτες δημιουργώντας έτσι κίνδυνο ασφάλειας δικής τους αλλά και του στρατού. Τέτοιες στιγμές ιστορίας ποιος έχει χρόνο να σκεφτεί τον κίνδυνο.
Να υπενθυμίσουμε ακόμη εδώ ότι, τα στρατιωτικά αυτά τμήματα αποτελούσαν μονάδες της 1ης Μεραρχίας με διοικητή το συνταγματάρχη πυροβολικού Νικόλαο Ζαφειρίου, μετακινήθηκαν από Θεσσαλονίκη στις Ελευθερές κοντά στην Καβάλα. 
Από εκεί έλαβαν εντολή την 29η Απριλίου 1919, από το ΓΕΣ, να αποπλεύσουν προς τα παράλια της Ιωνίας. Στη διαδρομή γνωστοποιήθηκε στους στρατιώτες, η ακριβή αποστολή, που ήταν η κατάληψη της Σμύρνης. Η χαρά και ο ενθουσιασμός τους μεγάλος. Γνωρίζουν ότι υπηρετούν ένα μεγάλο σκοπό της πατρίδος που ήταν η απελευθέρωση των Ελλήνων της Σμύρνης και της περιοχής της.
Γύρω στις 10.30 π.μ. και ενώ οι σχηματισμοί των στρατιωτών άρχισαν να παρελαύνουν στην παραλία μπροστά σε ένα πλήθος που κραύγαζε από χαρά, άρχισαν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Στην αρχή τους εξέλαβαν ως πυροβολισμούς χαράς. 
Γρήγορα έγινε αντιληπτό περί τίνος επρόκειτο και ο μέραρχος έδωσε διαταγή στο σύνταγμα των Ευζώνων να δράσει αμέσως και να επιβάλει την τάξη. Και οι μπαρουτοκαπνισμένοι τσολιάδες τίμησαν το θρύλο τους. Επιτέθηκαν εναντίον των τούρκων, τους εγκλώβισαν μέσα στους χώρους του Διοικητηρίου και τους συνέλαβαν όλους αιχμαλώτους. 
Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν ο στρατιωτικός Διοικητής της Σμύρνης Ναδήρ Πσάς, 2 στρατηγοί, 28 ανώτατοι αξιωματικοί, 123 κατώτεροι, 540 οπλίτες και περίπου 2000 άτακτους ενόπλους. Όλοι οδηγήθηκαν στο πλοίο “ΠΑΤΡΙΣ” μέχρι νεοτέρας διαταγής. 
Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν: 2 νεκροί και 34 στρατιώτες τραυματίες. Από τους τούρκους: νεκροί 8 αξιωματικοί, 5 οπλίτες και 8 τραυματίες;. Υπήρχαν και 47 νεκροί και πολλοί τραυματίες διαφόρων εθνοτήτων. 
Κατά το μεσημέρι της ίδιας ημέρας ώρα 3η μ.μ. περίπου η τάξη είχε αποκατασταθεί στην πόλη. Ο Ελληνικός στρατός εγκαταστάθηκε στους προκαθορισμένους χώρους ώστε η παρουσία του στη Σμύρνη να είναι πλέον γεγονός. Σε συνεργασία του συμμαχικού στόλου που ήταν αγκυροβολημένος από τον Απρίλιο στο λιμάνι της Σμύρνης και με τους τουρκικούς παράγοντες του τόπου η Ελλ. στρατιωτική διοίκηση προσπαθούσε να επαναφέρει στην πόλη τους κανονικούς ρυθμούς της ζωής.
Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν 86 χρόνια. Πολλά γράφτηκαν και πολλά ειπώθηκαν. Ένα είναι βέβαια. Ο Ελληνικός λαός δεν έμαθε ποτέ όλη την αλήθεια για την επιχείρηση του εκστρατευτικού Σώματος στη Σμύρνη και αργότερα στα ενδότερα της Μ.Α.Ο σύγχρονος ιστορικός Χ. Τσιρκινίδης στο βιβλίο του μας αποκαλύπτει από τα διπλωματικά έγγραφα της Γαλλίας μια πληροφορία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Πρόκειται για κάποιον διάλογο που είχαν οι πρωθυπουργοί της Αγγλίας, Λ. Τζωρς, Αμερικής Ουΐλσον και της Γαλλίας Κλεμανσό. Όλοι τους φοβούμενοι την παρουσία της Ιταλίας στα παράλια της Τουρκίας ο Άγγλος πρωθυπουργός είπε: “Πρέπει να επιτρέψουμε στους Έλληνες να αποβιβάσουν στρατό στη Σμύρνη”. Η γνώμη μου είναι ότι θα έπρεπε να πούμε στον κύριο Βενιζέλο να στείλει στρατό στη Σμύρνη”. 
Έτσι, λίγες μέρες νωρίτερα επέτρεψαν στον Ελ. Βενιζέλο να στείλει στρατό για να προστατέψει τους Έλληνες χριστιανούς της Σμύρνης και της περιοχής. Και εκείνος ανταποκρίθηκε με προθυμία. Για τους συμμάχους ο Ελληνικός στρατός θα αποτελούσε αποτρεπτική δύναμη στις επεκτατικές διαθέσεις των ιταλών στη Μ.Α.


Βιβλιογραφία


1. Επίτομη ιστορία εκστρατείας, Μ. Ασία 1919-1922 εκδ. ΓΕΣ


2. ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ Χ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ εκδ. Εστία


3. Περιοδικό: εικονογραφημένη ιστορία τ. 131/1979


4.Περιοδικό Ειδ. Δυνάμεων: “ΤΟΛΜΗ” τ. 14/2005


5. Έχω όπλο την αγχόνη Χ. Τσιρκινίδη εκδ. Ερωδιός 2005


Παναγιώτης Ι. Παπαδόπουλος Φιλόλογος – Καθηγητής
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 08/04/2008 


54.               ΧΑΙΡΟΜΑΙ ΠΟΥΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΧΟΥΦΤΑ ΓΗΣ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΕΛΛΑΔΑ!!!!
 Σχόλιο από ΑΓΓΕΛΑ | 17/04/2008 


55.               Ετσι λοιπόν και η γιαγιά μου, μικρό κοριτσάκι τότε, στο λιμάνι της Σμύρνης, μαζί με τις δυο αδελφές της, τα 6 αδέλφια της, τον μπαμπά και τη μαμά. Τα μεγαλύτερα κορίτσια επειδή ήταν πολυ όμορφα τα είχαν φτιάξει σα γριές. Τα 6 αγόρια δεν έφτασαν ποτέ στον Πειραιά, χάθηκαν για πάντα. Η γιαγιά μου άκουγε στο ραδιόφωνο της ανακοινώσεις του Ερυθρού Σταυρού, όταν εγώ ήμουνα μικρή και το θυμάμαι, τέλος του 1969 μήπως μπο΄ρεσει και μάθει κάτι για τους αδελφούς της. Στην οικογένεια μου αυτός ο κόστισε πολλές ζωές.Ελληνες αφυπνιστείτε, μην σας μάθουν να ξεχνάτε.
 Σχόλιο από ΝΟΜΙΚΟΥ ΕΡΙΦΥΛΗ | 29/04/2008 


56.               Μην το ξεχάσουμε ούτε στις επόμενες εκλογές. Μαύρο στη Μαριέττα.
 Σχόλιο από Άσχετος | 11/05/2008 


57.               «Τσαρλατάνοι και ιδεολόγοι…»


Γράφει ο ΔΑΜΩΝΙΔΗΣ…


Εφημερίδα «ΤΟ ΠΑΡΟΝ», 24/06/2007


Βασικό «εργαλείο» του ιστορικού, ανεξαρτήτως της μεθοδολογίας την οποία ακολουθεί στην αξιολόγηση του παρελθόντος, αποτελεί η πηγή, άμεση ή έμμεση, η κριτική επεξεργασία της οποίας οδηγεί στο ιστορικό συμπέρασμα.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο κ. Βερέμης (πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας) και οι συνάδελφοί του ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, διασκελίζουν τις πηγές και «καλουπώνουν» την «Ιστορία» σε μια «μοναδική αλήθεια», ώστε η ιστορική απεικόνιση των Σφαγών της Χίου το 1822 να οδηγείται στον απόλυτο σχετικισμό και κατ’ ακολουθίαν η οποιαδήποτε εκδοχή των γεγονότων να θεωρείται ισότιμη με μια φανταστική ιδεολογική κατασκευή.
Στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης οι «αναθεωρητές» των ιστορικών γεγονότων, πέρα από την ευθεία επίθεση στην ιδέα του έθνους-κράτους, μετέρχονται την προκρούστεια «αρχή»: Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί μας τόσο το χειρότερο γι’ αυτή!
Και μοιραίως διακινούνται στην ίδια ευθεία, με τις κατά περίπτωσην μεταλλαγές, «των τσαρλατάνων και ιδεολόγων που προσπαθούν να αποδείξουν πως το Ολοκαύτωμα δεν έγινε ποτέ, ενώ οι αποδείξεις (πηγές) της δολοφονίας πάνω από έξι εκατομμύρια ανθρώπων από τους Ναζί είναι συντριπτικές…».
Όμως, το να ισχυριστεί κανείς ότι το Ολοκαύτωμα δεν υπήρξε ποτέ είναι σαν να βεβηλώνει τις φωνές από το παρελθόν, να καταπνίγει τις αποδείξεις που αντιτίθενται στις διαστρεβλωμένες αυτές απόψεις.


Το καλλιτεχνικό δημιούργημα, πέραν πάσης αμφιβολίας, και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά, «Η Σφαγή της Χίου», διαχέει στον χρόνο το δικό του μήνυμα. Αποτελεί, όμως, ως διατείνονται οι ακαδημαϊκοί, Θ. Βερέμης, Χριστίνα Κουλούρη και Δ. Καστρίτης, υπερβολική απεικόνιση εκ μέρους του καλλιτέχνη και ξεπερνάει την πραγματικότητα;
Οι πηγές διατείνονται το αντίθετο. Η Ευρώπη μετά το Συνέδριο της Βιέννης (1815) βιώνει τον ανελέητο αυταρχισμό της Ιερής Συμμαχίας. Οι φιλελεύθερες δυνάμεις, όχι μόνο στους κόλπους του γαλλικού λαού, αλλά στο σύνολο της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης και εκείνης του Νέου Κόσμου, αντικαθρεπτίζουν στον Ελληνικό Αγώνα και την καταπιεσμένη δική τους επιθυμία για εθνική Ανεξαρτησία και Δημοκρατία. Ο φιλελληνισμός, σε όλες τις εκδοχές του, «ενδιαφέρεται για τη μυστηριώδη πλευρά της ελληνικής περιπέτειας και την ταύτιση των παλληκαριών με τους Καρμπονάρους». Συγγραφείς και καλλιτέχνες ξεσηκώνουν την παγκόσμιο κοινή γνώμη «υπέρ ενός λαού που έμεινε ηρωϊκός και ευγενής».


Ο Τύπος πρωτοπορεί. Στη Λυών η «Gazette» με την έναρξη του Ελληνικού Αγώνα ανυπομονεί που οι ευρωπαϊκές δυνάμεις παραμένουν αδρανείς παρατηρητές των εξελίξεων στην ελληνική χερσόνησο. Στο Μπορντώ, η βασιλική «Memorial Bordelais» ενώνεται με την αντικληρική «Kleidoscope» και τη φιλελεύθερη «Indicateur» για την προώθηση των εισφορών υπέρ των αγωνιζόμενων Ελλήνων. Στο Παρίσι οι φιλελεύθερες εφημερίδες, «Le Courrier Frangais», Le «Costitutionnel», «Le journal du Commerce», «Le pirote» διακινούνται στην ευθεία του ενθουσιώδους φιλελληνισμού, ενώ η επίσημη «Journal de Debats», σε μετριοπαθέστερο επίπεδο.


«Η Σφαγή της Χίου», ο πίνακας του Ντελακρουά, είναι μία «υπερβολική απεικόνιση του καλλιτέχνη που ξεπερνάει την
πραγματικότητα»;


Οι πηγές, και μάλιστα, όχι της ελληνικής ή φιλελληνικής πλευράς, αλλά του πρωταγωνιστή των σφαγών, Βαχίτ Πασά καθώς και των ευρωπαίων προξένων, φιλικώς διακειμένων στην οθωμανική εξουσία, αποκαλύπτουν ότι η καλλιτεχνική ελευθερία του Ευγένιου Ντελακρουά είναι υποδεέστερη της πραγματικότητας και όταν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι η συμπεριφορά των ελλήνων επαναστατών έναντι των τούρκων αιχμαλώτων υπήρξε ανθρωπιστική. Δεν σφάζονται όσοι συλλαμβάνονται από τους επαναστάτες. «Το είχε απαγορεύσει ο Λογοθέτης», ο ηγέτης των Ελλήνων.


Ο ναπολιτάνος πρεσβευτής στην Πόλη, Giovani Batista Navoni, σε αναφορά του στον υπουργό Εξωτερικών της χώρας του, μαρκήσιο De Cirello (20 Μαρτίου 1822), αναγνωρίζει ότι η συμπεριφορά του Λογοθέτη απέναντι στους τούρκους αιχμαλώτους υπήρξε ανθρωπιστική.


Ο ολλανδός πρόξενος στη Χίο Pasqua στο ημερολόγιό του, που βρίσκεται στα αρχεία του ολλανδικού υπουργείου Εξωτερικών, περιγράφει τις φρικαλέες σκηνές και τη μεγάλη σφαγή του άμαχου πληθυσμού της νήσου:


• «Δεν βλέπεις τίποτε άλλο από φωτιά και καταστροφή και βάρκες του οθωμανικού στόλου φορτωμένες λάφυρα, σκλάβους, παιδιά, βόδια, κατσίκες, μουλάρια. Το θέαμα προκαλεί οίκτο και μελαγχολία…».


Στις 4 Απριλίου 1822 και αφού οι Χιώτες παραπλανήθηκαν από τον άγγλο πρόξενο Guiducci, ο οποίος διαβεβαίωσε τον πληθυσμό ότι χορηγείται γενική αμνηστία και να γυρίσουν στα σπίτια τους, ενώ την ίδια στιγμή ο τούρκος πασάς εξαπέλυσε 10.000 ένοπλους Τούρκους με την εντολή να κατασφάξουν όλους τους Έλληνες των χωριών.


Στις 7 Απριλίου τη στιγμή που ντελάληδες διαλαλούν να σταματήσει η σφαγή, οι εμπρησμοί και ο σκλαβωμός «γιατί οι ραγιάδες υποτάχθηκαν», σημειώνει ο ολλανδός πρόξενος στο ημερολόγιό του:


• «Η φωτιά και η τυραννία ξεπέρασε κάθε προηγούμενο…Το μεσημέρι (22 Απριλίου) οι Τούρκοι έβγαλαν από το δεσμωτήριο τον δεσπότη, τους προεστούς και όλους τους φυλακισμένους, που βρίσκονταν έγκλειστοι ως όμηροι στο φρούριο. Τους γύμνωσαν ολότελα και τους κρέμασαν, πάνω από εκατό, τον έναν πλάι στον άλλο, σαν αρνιά. Μόνο του δεσπότη άφησαν το καλυμμαύχι. Το θέμα προκάλεσε φρίκη και οίκτο. Είναι σπαρακτικό να βλέπεις τον άνθρωπο γυμνό. Από τη ναυαρχίδα του Καπουδάν Πασά έπεσε μια κανονιά. Την ίδια στιγμή φάνηκαν σε κάθε καράβι του στόλου κορβέτα, μπριγιαντίνη, σκούνα, μπομπάρδα, τρεις κρεμασμένοι από το μπαστούνι του φλόκου. Πάνω από ογδόντα και δεν μπορέσαμε να τους διακρίνουμε όλους…».


Και ο ολλανδός πρόξενος συνεχίζει:


«Τα τουρκικά στρατεύματα καίνε, σκλαβώνουν, σφάζουν. Φρίκη επικρατεί στην πόλη. Σπαραγμός στην ύπαιθρο. Οι δρόμοι γεμάτοι πτώματα. Η εντολή του πασά είναι να μην αφήσουν Έλληνα ζωντανό, να σκλαβώσουν τις γυναίκες και τα παιδιά και να λαφυραγωγήσουν τον τόπο…».
Παραστατική εικόνα της σφαγής, της λεηλασίας και της καταστροφής δίνει ο πρωτεργάτης του ολέθρου του νησιού, Βαχίτ Πασάς στα απομνημονεύματά του:


• «… Η φρουρά μας επέπεσε κατά των άπιστων γκιαούρηδων, των οποίων τους μεν ενήλικους επέρασαν γενναιότατα εν στόματι μαχαίρας, παρομοίως και τας ηλικιωμένας γραίας, την δε κινητήν περιουσίαν ελεηλάτησαν… τας ωραίας κόρας των και τους τρυφερούς νεανίσκους των ηχμαλώτισαν. Το αίμα έρρευσεν ποταμηδόν… Τα αυτοκρατορικά στρατεύματα επλουτίσθησαν συν Θεώ αγίω, διά της νομίμου λείας, λαβόντες άπειρα λάφυρα κινητά ωσαύτως και σκλάβους και σκλάβας ωραίας διά στολισμόν των χαρεμίων των…».


Στο μεταξύ ο Βαχίτ Πασάς έστειλε ως τρόπαια της νίκης του στην Κωνσταντινούπολη φορτία από κεφάλια και αφτιά σκοτωμένων Χίων. Ο άγγλος πρεσβευτής Strangford πληροφορεί το υπουργείο Εξωτερικών στο Λονδίνο ότι στην Πύλη του Σεραγιού έγινε έκθεση με κομμένα κεφάλια και άλλα τρόπαια.


Ο γάλλος διπλωμάτης και ιστορικός Πουκεβίλ, υπολογίζει σε 40.000 αυτούς που πουλήθηκαν ως σκλάβοι στα μπεζεστένια της Σμύρνης. Μάλιστα τέτοια ήταν η μεγάλη προσφορά που προκλήθηκε πτώση τιμών!


Σύμφωνα με ανταπόκριση από τη Σμύρνη στην εφημερίδα «Morning Chronicle» του Λονδίνου (29 Ιουνίου 1822) «οι Τούρκοι πουλούσαν Ελληνίδες σε εξευτελιστικές τιμές, από 10 ως 40 και 60 γρόσια».


Ο γενικός πρόξενος της Νάπολης στη Σμύρνη, Antonio Girardi, σε αναφορά του στον υπουργό Εξωτερικών της χώρας του (2 Ιουνίου 1822) γράφει:


«Η πόλη της Χίου είναι σχεδόν στάχτες. Μόνο τα προξενεία σώθηκαν και μερικά σπίτια Ευρωπαίων. Την ίδια τύχη είχαν τα περισσότερα χωριά. Ελάχιστοι άνδρες γλίτωσαν. Τα γυναικόπαιδα σκλαβώθηκαν. Μεγάλος αριθμός μεταφέρθηκε στην Ασία. Πουλήθηκαν αμέσως και χάθηκαν στο εσωτερικό…».


Ακόμη και η φιλοτουρκική γαλλόφωνη εφημερίδα της Σμύρνης, «Spectateur Oriental», δίνει με δημοσίευμά της την περίοδο αυτή μία παραστατική εικόνα της καταστροφής:


«Η Χίος είναι χαλάσματα και στάχτες. Ο αέρας είναι μολυσμένος από τη δυσωδία που αναδίδουν τα σαπισμένα πτώματα ανθρώπων και ζώων…».


Δύο ακόμη ψηφίδες στο θλιβερό απάνθισμα της «Σφαγής της Χίου», που κατά τους ακαδημαϊκούς Θ. Βερέμη, Χριστίνα Κουλούρη και Δ. Καστρίτη, ο Ευγένιος Ντελακρουά απεικονίζει καθ’ υπερβολήν στο ομώνυμο έργο του:


• «Στο δρόμο των Φράγκων οδηγούνται πάνω κάτω κοπάδια από παιδιά της Χίου για πούλημα…», σημείωνε σε αναφορά του προς τη Levant Company ο άγγλος πρόξενος στη Σμύρνη Francis Werry.


Οι αγοραπωλησίες των γυναικοπαίδων της Χίου απασχολούν και τη γαλλική εφημερίδα «Courrier Francais», η οποία το φύλλο της 10 Ιουλίου 1822, γράφει:


«Βλέπεις φανατικούς μουσουλμάνους να τρέχουν ομαδικά, να αγοράζουν 30 γρόσια το θύμα τους και να το σφάζουν αμέσως για να κερδίσουν σπουδαία θέση στους Ουρανούς… Χιλιάδες γυναίκες, κορίτσια και αγόρια πουλιούνται κάθε μέρα στο παζάρι. Πολλά από αυτά τα δυστυχισμένα πλάσματα αυτοκτόνησαν κατά τη μεταφορά. Βλέπεις γυναίκες να μη δέχονται τροφή, μ’ όλο που μαστιγώνονται, για να πεθάνουν από την πείνα…».


Τέλος, στη γερμανική εφημερίδα «Allgemeine Zeitung» της ίδιας περιόδου δημοσιεύεται η πληροφορία,


• «… παιδιά κάτω των επτά χρόνων, ακατάλληλα για το παζάρι, δένονταν μαζί και ρίχνονταν στη θάλασσα…».


Έχει λεχθεί ότι ο καλλιτέχνης είναι η συνείδηση της εποχής του. Και η καλλιτεχνική συνείδηση, σε αντίθεση με την… ακαδημαϊκή, αποκαλύπτει τη βαρβαρότητα, τις σκοπιμότητες και μάχεται για την υπεράσπιση της αξίας Άνθρωπος…-
———————————————————–


Να πως βλέπει ένας σύγχρονος παλαιοελλαδίτης την τάση γα αναφορά στις “χαμένες πατρίδες” :
http://www.enet.gr/online/online_hprint?q=&id=10570360
————————————————————-
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 04/06/2008 


58.               ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ


Οι σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων μετά την απόβαση του Ελληνικού Στόλου στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919


ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΔΡΙΤΣΑ 


Α. Ε. Μ.: 3012


ΙΟΥΝΙΟΣ 1999
Ηλεκτρονική παραγωγή: http://www.ierosolymitissa.org


Περιεχόμενα
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ-
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ-
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ




A’ MEΡΟΣ – ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΠΟΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΤΟΝ ΜΑΙΟ ΤΟΥ 1919


2. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ, ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ


3. ΤΑ «ΠΡΟΝΟΜΙΑ» ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ


Β’ ΜΕΡΟΣ- ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΤΟΝ ΜΑΙΟ ΤΟΥ 1919


ΑΙΤΙΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – Μαρτυρίες προσφύγων της Μ. Ασίας


ΕΙΣΑΓΩΓΗ
-Η ΕΞΟΔΟΣ
-ΙΩΝΙΑ-
ΑΙΟΛΙΔΑ-
ΚΑΡΙΑ-
ΜΥΣΙΑ-
ΒΙΘΥΝΙΑ


ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ


ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΤΑ ΡΟΔΙΑ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΑΓΚΑΘΙΑ




ΕΙΣΑΓΩΓΗ


Στην εργασία αυτή, βασισμένη κατά κύριο λόγο σε μαρτυρίες προσφύγων, ερευνάται η σχέση των Τούρκων και των Ελλήνων της Μ. Ασίας, μετά την απόβαση του ελληνικού στόλου στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919. Για να γίνει κατανοητή η πορεία των σχέσεών τους μετά την ημερομηνία αυτή, στην εργασία παρουσιάζεται η σχέση των δύο λαών και πριν την αποβίβαση. Έτσι χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο παρουσιάζει τις σχέσεις τους και τον τρόπο ζωής τους πριν την απόβαση και το δεύτερο παρουσιάζει την κοινή πορεία τους μετά απ’ αυτή, έως τη μικρασιατική καταστροφή, το 1922.


Στο δεύτερο μέρος, εκτός από την πορεία των Ελλήνων και των Τούρκων, γίνεται λόγος για τα αίτια που αλλοίωσαν ή όχι τις σχέσεις τους αρκετά διεξοδικά, βασισμένα στις μαρτυρίες των προσφύγων και τη σχετική βιβλιογραφία.


Επίσης, στο τέλος υπάρχει παράρτημα με απομαγνητοφωνημένα αποσπάσματα μαρτυριών προσφύγων, αναφορικά με το θέμα.


Το υλικό προήλθε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, την Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών καθώς και από το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω για την πολύτιμη βοήθειά του τον Jose Rodnguez, ιστορικό ερευνητή.


Οι περιοχές που επιλέχθηκαν γι’ αυτή τη μελέτη είναι οι περιοχές των δυτικών παραλίων της Μ. Ασίας. Αναλυτικότερα περιλαμβάνονται οι εξής περιφέρειες: Σμύρνης, Ερυθραίας, Κόλντερε, Χατζηλερί, Ερίκιοϊ, Χορόσκιοι, Περγάμων, Αϊδινίου, Νατλίου, Σωκίων, Αδραμωττίου, Μπαλούκεσερ, Κερμαστής, Κγεϊβέ – Ορτάκιοϊ, Πανόρμου και Κωνσταντινουπόλεως.


Προτού ξεκινήσουν τα δύο κύρια μέρη της εργασίας, προηγείται μια σύντομη ιστορική αναδρομή του μικρασιατικού χώρου, σχετική κυρίως με το πολιτικό κλίμα της Τουρκίας, το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούσαν οι δύο λαοί, Έλληνες και Τούρκοι, ώστε να είναι πιο κατανοητά τα επόμενα κεφάλαια, τα οποία ασχολούνται με τις σχέσεις των δύο αυτών λαών, αποκλείοντας (στο μέτρο του δυνατού) τις πολιτικές και διπλωματικές σχέσεις τους.


ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ


Το 1922 συνιστά ένα εθνικό ορόσημο τόσο στην ελληνική όσο και στην τουρκική ιστορία. Η νεώτερη ελληνική ιστορία έχει χωριστεί ουσιαστικά σε δύο περιόδους, πριν και μετά τη χρονολογία αυτή. Γεγονός που ακόμα συζητείται και ερευνάται στις μέρες μας, συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη βιβλιογραφία από κάθε άλλο θέμα στην Ελλάδα. Αποτελεί εθνική ήττα και το άδοξο τέλος της Μεγάλης Ιδέας, η οποία αποτελούσε πολιτική επιδίωξη και συναισθηματικό δράμα για γενιές Ελλήνων. Κι όπως αναφέρει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Μελέτιος στον Ε. Βενιζέλο (στις 7/9/22) «… ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας, το ελληνικό κράτος και σύσσωμο το ελληνικό Έθνος έπεσαν […] σε μια βαθιά χαράδρα από την οποία καμία δύναμη δεν θα είναι ικανή να τους ανασύρει και να τους σώσει».


Από την άλλη μεριά (την απέναντι πλευρά του Αιγαίου), οι Τούρκοι θεωρούν ότι το 1922 αποτελεί την ημερομηνία – ορόσημο της εθνικής τους ολοκλήρωσης και απελευθέρωσης. Αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης πολιτικής δεκαετιών, προσεκτικών βηματισμών, η μικρασιατική καταστροφή είναι η «μέρα που το «εθνικό έδαφος εξαγνίστηκε, ο Άλλος (ο Έλληνας) εκδιώχθηκε από την αιώνια πατρίδα» (Τ. Artunkal, “La figure du grec dans les manuels scolaires tures” στο S. Vaner (επιμ.), “Le different greco – ture, Paris 1988, σελ. 225).


Το 1922, λοιπόν, συνιστά ένα εθνικό ορόσημο τόσο στην ελληνική όσο και στη τουρκική ιστορία, ένα ορόσημο σε μια διαδικασία νομιμοποίησης, ακόμα και αναδρομικής, της εθνικής αντιπαλότητας.1


Ο ελληνισμός της Μ. Ασίας, εγκατεστημένος εκεί από δύο χιλιάδες και πλέον χρόνια, ήταν πάντα στοιχείο που διακρίνονταν για την σε μεγάλο βαθμό δραστηριότητά του. Η δεινότητά του στο εμπόριο ήταν φημισμένη, όπως και η πολιτιστική του ανάπτυξη. Η περιοχή της Μ. Ασίας και ιδίως τα δυτικά της παράλια εποφθαλμούνταν από πολλούς κατά τη διάρκεια της ιστορίας της (Φράγκοι, Οθωμανοί κ.τ.λ.) για τα εύφορα εδάφη της και τη σημαντική γεωγραφική της θέση.


Από τον 10ο αι. μ.Χ. τα αλλεπάλληλα κύματα Οθωμανών εξ ανατολών και η εξάπλωσή τους στο μικρασιατικό χώρο, είχαν ως αποτέλεσμα τον εξισλαμισμό – βίαιο κατά κανόνα – ολόκληρων μαζών, στη μεγαλύτερή τους σύνθεση ορθοδόξων Χριστιανών.2

Ο πληθυσμός όμως που είχε έντονη την συνείδηση την ελληνική, παρέμεινε πιστός στις παραδόσεις και στην ιστορία του. Γι’ αυτό άλλωστε συναντάμε το φαινόμενο των κρυπτοχριστιανών ακόμα και σήμερα.3


Ο ξεσηκωμός το 1821, που στη προετοιμασία του, στους σκοπούς του και στην αποφασιστικότητα της διεξαγωγής του δεν έμοιαζε με τις προηγούμενες εξεγέρσεις του ελληνισμού εναντίον των καταχτητών, δεν άφησε ασυγκίνητους τους Έλληνες της Μ. Ασίας. Οι Έλληνες της Μ. Ασίας δέχθηκαν εξ’ αιτίας εκείνου του αγώνα, το βάρος των σφαγών, των ανελέητων διωγμών, και ποικίλων άλλων ταπεινώσεων. Οι Τούρκοι ήταν σίγουροι πώς οι μικρασιάτες Έλληνες, αν και δεν κρατούσαν όπλα στο χέρι, και δεν είχαν ανοίξει μέτωπο δικό τους, την ψυχή τους την είχαν στραμμένη στον αγώνα των αδελφών τους στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά.


Ο ΙΘ’ αι. επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την αποσυνθετική κρίση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκτός από τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το Μαυροβούνιο, η Σερβία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία ανακηρύχθηκαν επίσης ανεξάρτητα εθνικά κράτη, αποτέλεσμα των ρωσοτουρκικών πολέμων και ιδιαίτερα εκείνου του 1877-1878. Του τελευταίου αυτού πολέμου συνέπεια στάθηκε η επέκταση της Ελλάδας με τη προσάρτηση της Θεσσαλίας και του νομού Άρτας (1881). Από την πλευρά της Ελλάδας, η ιδέα της εθνικής ολοκλήρωσης συμπορευόταν στη φάση αυτή με τη Μεγάλη Ιδέα, που αναμφισβήτητα αντιμετώπισε ευνοϊκό κλίμα από την άποψη της εξωτερικής πολιτικής της για την εθνική υπόθεση.


Σ’ όλη αυτή την περίοδο ο Μικρασιατικός ελληνισμός δεν περνούσε συχνά δοκιμασίες. αντίθετα, οι δραστηριότητές του στον τομέα της οικονομίας αυξάνονταν και δημογραφικά αναπτύσσονταν, ιδιαίτερα στα δυτικά παράλια. Προβλέποντας στο εθνικό Κέντρο, έκανε ότι μπορούσε για την ανύψωση του βιωτικού και πολιτιστικού επιπέδου της ζωής του. Έκτισε εκκλησίες, ίδρυσε σχολεία (από Νηπιαγωγεία, ως Γυμνάσια και Διδασκαλεία) που επανδρώθηκαν με εξαίρετους δασκάλους, τελειοποιώντας την οργάνωση και λειτουργία των κοινοτήτων του μέσα σ’ ένα πνεύμα ανεξαρτησίας. Αυτό εκδηλώθηκε στις περισσότερες πόλεις και χωριά, στα βόρεια παράλια της Μ. Ασίας, στο εσωτερικό (περιοχή Καππαδοκίας) αλλά κυρίως στα δυτικά της παράλια.


Στην Τουρκία, αρχές του 20ου αι. πραγματοποιείται η έκφραση του τουρκικού εθνικισμού (στη 1η δεκαετία του) με την οργάνωση «Ένωση και Πρόοδος» που συγκεντρώνει τα πιο προοδευτικά και συγχρονισμένα στοιχεία της τουρκικής κοινωνίας.4 Το κίνημα αυτό στρέφεται ενάντια στο σουλτανικό καθεστώς εσωτερικά, και αρχικά σε μια πρώτη φάση επαναστάτησε (1908) κατά του Σουλτάνου Αβδούλ – Χαμίτ Β’, αναγκάζοντάς τον να επαναφέρει σε ισχύ το Σύνταγμα που είχε παραχωρήσει το 1876 και αναστάλει το 1878. Τον επόμενο χρόνο ξέσπασε φιλοσουλτανική επανάσταση, η οποία όμως απέτυχε.


Ο προσανατολισμός της «Ένωσης και Προόδου» δεν ήταν ριζοσπαστικός. Το σύνταγμα πάντως των Νεοτούρκων μιλούσε για ελευθερία, ισοτιμία, για εγκαθίδρυση κοινοβουλευτισμού, δημιούργησε αρκετές αυταπάτες στον Μικρασιατικό ελληνισμό. μερικοί μάλιστα έσπευσαν να το χαιρετίσουν ως γεγονός «χαρμόσυνου και ανεκτίμητου αξίας» και ως εγγύηση «ελευθερίας και ελευθέρας δράσεως».5 Δεν θ’ αργήσουν να αντιληφθούν ότι η αιχμή του νεοτουρκικού κινήματος στρεφόταν εναντίον των μειονοτήτων και ιδιαίτερα του ελληνισμού. Στο Συνέδριο των Νεοτούρκων στη Θεσσαλονίκη (Σεπτέμβριος 1911) «εξετάσθη το δυνατόν της τοιαύτης ή τοιαύτης βιαίας ή εθελουσίας απομακρύνσεως ολοκλήρου του ελληνικού πληθυσμού, από τα εδάφη της αφομοίωσης και συσσωμάτωσίς του εις το τουρκικόν σύνολον»6


Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος (5/18 Οκτωβρίου 1912), που ένωσε τους Έλληνες τους Σέρβους, τους Μαυροβούνιους και τους Βουλγάρους εναντίον των Τούρκων, είχε ως αποτέλεσμα ν’ απαλλαγούν από τον τουρκικό ζυγό των τελευταίων η υπόλοιπη Ήπειρος, η Μακεδονία και η Δ. Θράκη, και να παραχωρηθούν στα κράτη της Βαλκανικής Συμμαχίας.7


Μετά το 1914 (αλλά και αρκετά πριν) ο Μικρασιατικός ελληνισμός, σε σύνολο δύο εκατομμυρίων περίπου, ζούσε μέσα σε συνθήκες αδιάκοπης καταπίεσης και κατατρεγμών. Το ελληνικό κράτος από τη μεριά του δεν μπορούσε να αδιαφορήσει για την κατάσταση αυτή, συνεπώς, η αναμέτρηση μεταξύ των δύο χωρών, ήταν τουλάχιστον δύσκολο να αποφευχθεί. Η πρακτική του τρόμου, μόνιμο χαρακτηριστικό της οθωμανικής εξουσίας, σε βάρος υπηκόων ξένης γλώσσας, θρησκείας και πολιτισμού, πήρε στην περίοδο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ασυνήθιστες διαστάσεις. Ακόμη, όμως, μεγαλύτερη έξαρση παρουσίασαν οι διωγμοί του Θρακικού και Μικρασιατικού ελληνισμού στην περίοδο του πολέμου, με πρόσχημα τις ανάγκες και τις σκοπιμότητές του. Δεν είναι τυχαίο που αρχηγός τότε του τουρκικού στρατού ήταν ο Γερμανός Λίμαν Φον Σάντερς. Θεωρούσε τις ξένες εθνότητες, που ζούσαν στο έδαφος του τουρκικού κράτους, επικίνδυνες για τη διεξαγωγή του πολέμου και υπέδειξε τη λήψη καταλλήλων μέτρων. Ο Τ. Ενεπεκίδης εξάλλου, στο βιβλίο του αναφέρει κατηγορηματικά ότι «ο εμπνευστής και ρυθμιστής των διωγμών υπήρξε όχι το ανάκτορο του Γιλδίζ αλλά η Βίλχεμστράσσε εις το Βερολίνο».


Στη συνέχεια, αποσπάστηκε η ευθύνη των σχολείων από το Πατριαρχείο και τις τοπικές Μητροπόλεις, για να τεθούν αυτά κάτω από τον έλεγχο του τουρκικού Υπουργείου Παιδείας. Τότε η διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας στα ελληνικά σχολεία έγινε υποχρεωτική. Αφαιρέθηκε επίσης από το Πατριαρχείο και τις Μητροπόλεις το δικαίωμα να ρυθμίζουν τις εσωτερικές υποθέσεις της Εκκλησίας και των λειτουργών της, όπως και τις υποθέσεις των χριστιανών που αφορούν το οικογενειακό δίκαιο8.


Η Τουρκία από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα, βρίσκονταν σε μια κατάσταση διάλυσης. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία συρρικνώνονταν συνεχώς. Το ρόλο της συνείδησης του απειλούμενου με διάλυση τουρκικού Έθνους θα τον παίξει ο Μουσταφά Κεμάλ διακεκριμένος αξιωματικός του τουρκικού στρατού.9


Επίλογος: Αυτό ήταν το κλίμα και το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσονταν οι σχέσεις μεταξύ των εθνοτήτων στο χώρο της Μ. Ασίας. Στη συνέχεια αναλύονται οι σχέσεις αυτές (κυρίως μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων) στα δύο μέρη της εργασίας αυτής που ακολουθούν.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ


1. Σία Αναγνωστοπούλου, «Μικρά Ασία, 19ος αι. – 1919, οι ελληνορθόδοξες κοινότητες, Από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο Ελληνικό Έθνος». Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1997.


2. Ι.Κ. Βιγιατζίδης, «Εκτουρκισμός και εξισλαμισμός των Ελλήνων, Ιστορικαί μελέται», Θεσ/νίκη 1933, σελ. 3-60.


3. Ν. Ανδριώτης, «Κρυπτοχριστιανική Φιλολογία», Θεσ/νίκη 1953.
Ν. Α. Μηλιώρης, «Κρυπτοχριστιανοί», Αθήνα 1962, Sp. Vryonis, σελ. 363.


4. Εμ. Χ. Εμμανουηλίδης, «Τα τελευταία έτη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», Αθήνα 1924, σελ. 15.


Δ. Ζακυνθηνού, «Πολιτική Ιστορία της Νεοτέρας Ελλάδος», Αθήνα 1965, σελ. 93 (Αρχείο Κ.Μ.Σ., Φακ. Καισάρεια, αριθ. Καππαδοκία 4β).


5. Εφημ. Κων/πόλεως «Ταχυδρόμος» 12 Σεπτ. 1908, από επιστολή του ιερομονάχου Διονυσίου από την Καισάρεια Καππαδοκίας.


6. Α. Αιγίδης, «Η Ελλάς χωρίς τους πρόσφυγες», Αθήνα 1934, σελ. 15.


7. Συνθήκη του Λονδίνου (17/30 Μαϊου 1913).


Σ.Θ. Λάσκαρη, Διπλωματική Ιστορία της Ελλάδος 1821-1914», Αθήνα 11947, σελ. 225.


8. Α’ τόμος «ΕΞΟΔΟΣ» σελ. ξ’ (έκδοση Κ.Μ.Σ.).


9. R. Martan, “Histoire de la Tarquie” Pan’s, P.U.F. 1952, page 115.


A’ MEΡΟΣ – ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΠΟΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΤΟΝ ΜΑΪΟ ΤΟΥ 1919


Το κλίμα για τους μη μωαμεθανικούς πληθυσμούς, όπως προαναφέρθηκε, στις αρχές του 20ου αι. ήταν ιδιαίτερα δύσκολο. Ειδικά για τον ελληνικό πληθυσμό, ο οποίος βρίσκονταν μονίμως στο στόχαστρο της πολιτικής των Νεοτούρκων, που δεν ήταν άλλη από την πολιτική των εθνικών εκκαθαρίσεων. Μαζικές σφαγές, βασανισμοί, ατιμώσεις γυναικών, αρπαγές περιουσιών ήταν φαινόμενα συνηθισμένα που οι Έλληνες όλης της Μ. Ασίας ζούσαν και γνώριζαν καλά. Το χειρότερο όμως απ’ όλα ήταν τα περίφημα Τάγματα Εργασίας (Αμελέ Ταμπουρού). Σ’ αυτά αναγκάστηκαν να συμμετέχουν άντρες ηλικίας 20-45 ετών, όλοι τους χριστιανοί, με επίσημο σκοπό τη κατασκευή έργων οδοποιίας κυρίως, σε διάφορα μέρη της Τουρκίας. Στα Τάγματα αυτά πέθαναν εκατοντάδες χιλιάδες από τους εργάτες, εφόσον οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πανάθλιες και εξαντλητικές. Όλα τα παραπάνω ήταν μέτρα, που είτε προβλήθηκαν άλλες αφορμές γι’ αυτά, είτε όχι, εφάρμοζε το επίσημο Τουρκικό κράτος, με σκοπό τον αφανισμό του ελληνικού στοιχείου από την Τουρκία.


Παρ’ όλες τις κακοτυχίες του όμως ο Έλληνας της Μ. Ασίας φαίνεται να αντέχει και να υπομένει την κατάσταση αυτή. Δεν έχει άλλωστε άλλη επιλογή, εφόσον με κάθε τίμημα επιθυμεί να κατοικεί στη γη των προγόνων του και να τους τιμά, τηρώντας τα ίδια ήθη και έθιμα. Μέσα από τους αιώνες της υποδούλωσης, γνώρισε τον κατακτητή του και έμαθε να ζει μ’ αυτόν.


Οι σχέσεις των δύο λαών, σύμφωνα με το δείγμα των μαρτυριών που μελετήθηκε, είναι πολύ ομαλές. Έλληνες και Τούρκοι ζουν μαζί, στις ίδιες κοινότητες, ίδιες γειτονιές, δουλεύουν μαζί, συνεργάζονται με άψογο τρόπο και απόλυτη αρμονία. Δεν υπάρχει ούτε ένας ο οποίος φέρει διαφορετική άποψη. Σ’ όλες τις συνεντεύξεις ο Τούρκος αναφέρεται συχνά σαν «αδερφός», «φίλος» και «σύντροφος». Πάντα με καλά λόγια έχουν να χαρακτηρίσουν τους ανθρώπους εκείνους που άφησαν πίσω για πάντα μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Οι δεσμοί τους ήταν στενοί και δυνατοί πολλές φορές. Προβλήματα αποφεύγονταν να δημιουργηθούν ή δεν υπήρχαν καθόλου. Ο καθένας κοίταζε τη δουλειά του ξεχωριστά και δεν προσπαθούσε να ανακατευτεί με τις υποθέσεις του άλλου. Συνεπώς τα πράγματα βρίσκονταν στη θέση τους, σε μια – σχεδόν – φυσική τάξη.


Και οι δύο λαοί διακρίνονταν για τα αισθήματα σεβασμού και φιλοτιμίας που έδειχναν ο ένας στον άλλο. Δεν υπήρχε διάθεση ή πρόθεση κακόβουλη.


Από την άλλη πλευρά βέβαια, ο Έλληνα δεν ξεχνούσε ότι βρίσκονταν στη θέση του κατακτημένου και του υπόδουλου. Δεν είχε πραγματική ελευθερία. Ζούσε με τα δικαιώματα και τα προνόμια που του παραχωρούσε ο κατακτητής του. Το αντίστοιχο συμβαίνει και με τον Τούρκο, που γνωρίζει ότι είναι ο κατακτητής και ο αφέντης πλέον άλλου έθνους.


Αυτό σκίαζε τις σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων. Δεν γίνονταν φανερό, υπέβοσκε όμως στις συνειδήσεις όλων και τις δηλητηρίαζε. Η εικόνα του «βάρβαρου και άγριου» Τούρκου συνυπάρχει χωρίς προβλήματα απ’ ότι φαίνεται με την εικόνα του Τούρκου, του φίλου και αδελφού. Το ίδιο ισχύει και για την εικόνα του Έλληνα στη συνείδηση των Τούρκων» … Οι Τούρκοι ήταν βέβαια τα σκυλιά, αλλά οι Τούρκοι για τη Λωξάντρα ήταν μια έννοια πολύ μπερδεμένη. Οι Τούρκοι ήτανε μια μάστιγα της ανθρωπότητας, μια θεομηνία. Σαν να λέγαμε χολέρα, σεισμός […]. Τι σχέση είχανε όμως αυτά τα πράγματα με τον Αλή ή με τον αυγουλά της το Μουσταφά, που όταν έβγαζε καλαγκάθι ερχότανε και της γύρευε αγίασμα απ’ το Μπαλουκλί».1 Την ίδια εικόνα παίρνουμε και μέσα απ’ τα παιδικά χρόνια της Αλίκης Μάγης στο βιβλίο «Μέσα στις φλόγες» της Διδούς Σωτηρίου, καθώς και στο βιβλίο της «Ματωμένα Χώματα».


Συνεπώς, άλλες φορές πιο τυπικές κι άλλες φορές πιο ένθερμες κι αυθόρμητες, οι σχέσεις των δύο λαών μπορούν να χαρακτηριστούν πολύ καλές. Οι κοινωνικές επαφές ήταν ομαλές, που σπανίως έφταναν σε οριακό σημείο. Συνήθως αυτές οι εμπλοκές και προβλήματα προκαλούνταν από άτομα με εθνικιστικές τάσεις και φανατισμό, τόσο από το ένα μέρος όσο κι από το άλλο. Επίσης σπάνιο φαινόμενο αποτελούσαν οι έρωτες και οι γάμοι μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Πιο συχνά οι Έλληνες επέτρεπαν τον γάμο με άλλες χριστιανικές εθνότητες (π.χ. Αρμενίους, Φράγκους, Ιταλούς κ.τ.λ.) παρά με Τούρκους. Παρ’ όλα αυτά όμως, υπήρχαν φορές που συνέβαινε κι αυτό. Εκτός του ότι αναφέρεται σε ελάχιστες από τις μαρτυρίες που μελετήθηκαν, το συναντάμε και σε λογοτεχνικά βιβλία, όπως στα «Ματωμένα χώματα» που προαναφέρθηκε, και «Το νούμερο» του Η. Βενέζη.


Τελικά, Έλληνες και Τούρκοι δεν είχαν τίποτε να χωρίσουν σαν λαοί έως ενός σημείου. Είχαν κοινά χαρακτηριστικά και οι δύο, συνεπώς η συμβίωση μεταξύ τους ήταν εφικτή κι όμως ο πολιτικός ανταγωνισμός ανάμεσα στα αντίστοιχα εθνικά του κράτη τους έφεραν σε μια αντίθεση, η οποία από την εποχή των Βαλκανικών πολέμων και μετά, ουσιαστικά ήταν αναπόφευκτη.


2. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ, ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ


Είναι λογικό, μετά από αιώνες κοινής συμβίωσης, οι λαοί να ανταλλάσσουν μεταξύ τους πολιτιστικά στοιχεία. Μέσα από τις αφηγήσεις των προσφύγων αντλούνται πολλές πληροφορίες πάνω στο θέμα αυτό. Έλληνες και Τούρκοι παρουσίαζαν αρκετές διαφορές. Ας μη ξεχνάμε ότι ανήκαν και οι δύο σε διαφορετική θρησκεία, γεγονός το οποίο τους έφερνε μονίμως αντιμέτωπους. Η ιστορία τους, αν και κοινή από ένα σημείο και μετά, ήταν τελείως διαφορετική. Και ο τρόπος ζωής του καθενός ορίζονταν από τους δύο παραπάνω παράγοντες: θρησκεία και ιστορία. Σύμφωνα μ’ αυτά, ορίζονταν η θέση τους στο χώρο και στο χρόνο, καθώς και ο ρόλος που είχαν να διαδραματίσουν.


Η μακραίωνη όμως συμβίωση, όπως προαναφέρθηκε, είχε αμβλύνει αρκετές από τις παραπάνω διαφορές, και γεφύρωνε το χάσμα με τον τρόπο της. Με την πάροδο του χρόνου, ο ένας λαός άρχισες να σέβεται τον άλλο. Βάσει των μαρτυριών, οι Τούρκοι προσκυνούσαν τον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Όποτε γίνονταν πανηγύρια προς τιμή τους, πήγαιναν και χαιρετούσαν την εικόνα τους. Έπαιρναν αγιασμό και τον φιλούσαν. Τον χρησιμοποιούσαν σαν φάρμακο2 και το θεωρούσαν ιερό.


Εντυπωσιακή είναι η ιστορία που διαδίδονταν στην περιοχή της Απολλωνιάδας,3 και η οποία φαίνεται να είναι αληθινή. Εκεί, οι Τούρκοι κάποτε ξεκίνησαν την κατασκευή ενός τζακιού. Για να το κάνουν αυτό, γκρέμισαν μια από τις τέσσερις εκκλησίες της περιοχής, αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή. Στα θεμέλιά της λοιπόν, προσπαθούσαν να ανεγείρουν το δικό τους κτίσμα. Μόλις όμως αυτό χτίζονταν, αμέσως γκρεμιζόταν. Διαδόθηκε η φήμη ότι έφταιγε η κατεδάφηση της χριστιανικής εκκλησίας. Αποφασίστηκε λοιπόν, να μπει πάνω στον μικαρέ ένα χριστιανικό σημάδι, ένας σταυρός. Έκτοτε το τζαμί δεν ξαναγκρεμίστηκε.


Τέτοιου είδους αφηγήσεις οι οποίες είτε βασίζονται σε αληθινά γεγονότα είτε όχι, δείχνουν να έχουν μεγάλη απήχηση τόσο σε Έλληνες όσο και σε Τούρκους. Κάτι παρόμοιο αφηγείται η Δέσποινα Καλαϊτζή από τα Λύγδα του Οδεμάσιου.


Μεγάλες γιορτές, όπως τα Χριστούγεννα και ιδίως το Πάσχα, οι Τούρκοι, παίρνουν μέρος στους εορτασμούς. Η Κατερίνα Αραβανοπούλου – Αγγελίδου μας πληροφορεί ότι το «Πάσχα, τα παιδιά των Τούρκων παίρνανε αρνί …», ενώ ο Γιώργος Βουζουνάρος υποστηρίζει ότι οι Έλληνες πήγαιναν και γιόρταζαν μαζί με τους μωαμεθανούς το ραμαζάνι.


Τον Άγιο Ιωάννη, οι Τούρκοι στην Ιωνία τον αποκαλούσαν «Ντεντέ», δηλαδή άγιο, γιατί πιστεύανε στα θαύματά του. Οι χριστιανοί εκτός του «Ντεντέ», τον λέγανε «Αποκεφαλιστή». Χιλιάδες Ορθόδοξοι και πολλοί Τούρκοι, από την παραμονή και ανήμερα, πηγαίνανε στη «Χάρη του».4


Εκτός από τις θρησκευτικές εορτές όμως, υπήρχε και η εθνική εορτή των Ελλήνων, στις 25 Μαρτίου. Η γιορτή αυτή είχε βέβαια και το θρησκευτικό της σκέλος (είναι η μέρα του Ευαγγελισμού), κυρίως όμως αντιπροσώπευε την επανάσταση του 1821. Ο ελληνισμός της Μ. Ασίας, είχε βέβαια κι αυτός τον κρυφό πόθο και ελπίδα της απελευθέρωσης, κι όλες του τις προσδοκίες τις εξέφρασε μέσα από τον εορτασμό της ημέρας αυτής. Η κυρία Γεωργία Καλουμένη από τη Σμύρνη αναφέρει τα εξής σχετικά με το θέμα: «… οι Έλληνες είμαστε ορθόδοξοι. Αυτοί είχανε τους Πασάδες κι εμείς έχουμε το βασιλιά μας, καθένας είχε το δικό του». Και οι υπόλοιποι αφηγητές, αναφορικά με το θέμα αυτό, στο ίδιο επίπεδο κυμαίνονται. Υπήρχε ανοχή, και ο εορτασμός της ελληνικής εθνικής γιορτής γίνονταν ουσιαστικά δίχως περιορισμούς.


Επίσης, μεταξύ των άλλων κοινωνικοθρησκευτικών εκδηλώσεων υπήρχαν και οι γάμοι μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Φαινόμενο εξαιρετικά σπάνια, ήταν δύσκολο έως αδύνατο να πραγματοποιηθεί. Μια τέτοια περίπτωση περιγράφει σε λίγες γραμμές η Χρύσα Γόμπου από τη Σμύρνη. Στο μυθιστόρημα «Ματωμένα Χώματα» περιγράφεται ένας τέτοιος έρωτας, ο οποίος όμως είχε άδοξο τέλος. Το ίδιο συμβαίνει και στο βιβλίο του Η. Βενέζη «Το νούμερο». Αυτοί οι έρωτες και οι γάμοι, έπαιρναν πάντα μεγάλες διαστάσεις, το γεγονός έμενε στην ιστορία και κατέληγε σε μορφή μύθου. Διαδίδονταν εύκολα από στόμα σε στόμα, και τα άτομα που εμπλέκονταν στην ιστορία έπαιρναν μυθικές διαστάσεις.


Ουσιαστικά, το εμπόδιο για τους γάμους αυτούς, ήταν η πλήρης αντίθεση στις απόψεις των δύο λαών, στο θρησκευτικό τομέα, όπου ο γάμος με αλλόθρησκο –η, απαγορεύονταν ρητά, καθώς επίσης και το γεγονός ότι οι σχέσεις των δύο λαών ήταν σχέσεις κατακτητή και κατακτημένου.


Τέλος, στα λαϊκά παραμύθια της περιοχής της Ιωνίας5 δεν αναφέρεται ποτέ στη θέση του κακού ήρωα ο Τούρκος. Ουσιαστικά δεν υπάρχει και δεν αναφέρεται καθόλου. Ίσως επειδή δεν δόθηκε ουσιαστικά η αφορμή για να γίνει κάτι τέτοιο, ώστε να χρησιμοποιηθεί ο Τούρκος ως φόβητρο στα ελληνικά λαϊκά παραμύθια για παιδιά. Εάν υπήρχε κάτι τέτοιο, θα αναφέρονταν στο λαϊκό παραμύθι, εφόσον μέσα απ’ αυτό εκφράζονταν ο απλός κόσμος και έφερνε στην επιφάνεια τις φοβίες του, τις ελπίδες του και τους πόθους του. 


3. ΤΑ «ΠΡΟΝΟΜΙΑ» ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ


Μετά την άλωση της Σμύρνης από τους Οθωμανούς επί του Σουλτάνου Μωάμεθ του Α’ (1416) και την μετέπειτα κατάλυση του βυζαντινού κράτους από τον Μωάμεθ τον Β’ τον Πορθητή, παραχωρήθηκαν στον υποδουλωμένο ελληνισμό «προνόμια» τα οποία ίσχυαν μέχρι τη Συνθήκη της Λωζάνης.


Το κυριότερο των προνομίων ήταν η αναγνώριση στους Έλληνες Ορθοδόξους6 του δικαιώματος της εκλογής του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως και Οικουμενικού Πατριάρχου. Έτσι, δεν ήταν πλέον μόνο ανώτατος θρησκευτικός άρχοντας της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, αλλά και ο Εθνάρχης όλου του αλύτρωτου ελληνισμού. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αντιπροσώπευε απέναντι στην Υψηλή Πύλη τόσο την Ελληνική Εκκλησία όσο και την ομογένεια. Κατά συνέπεια, και οι επί μέρους μητροπολίτες και επίσκοποι δεν ήταν μόνο θρησκευτικοί αρχηγοί των επαρχιών της Μ. Ασίας (και του πανταχού ελληνισμού) αλλά και κυβερνήτες αυτών, όσον αφορά τους ελληνικούς πληθυσμούς τους.


Το σύνολο των ομογενών ανά επισκοπική επαρχία αποτελούσε την Κοινότητα, και πρόεδρος της ήταν ο Μητροπολίτης της. Το συμβούλιο της Κοινότητας το αποτελούσαν σύμβουλοι, συμπάρεδροι και πρόκριτοι, απαρτίζοντας τη Δημογεροντία. Στην περίπτωση της Σμύρνης, κοντά στη Δημογεροντία λειτουργούσε και ο θεσμός της Κεντρικής Επιτροπής, όπου μπορούσε κάθε Έλληνας Ορθόδοξος να εισέλθει, ανεξαρτήτου υπηκοότητας. Σε κάθε άλλη περίπτωση, τα μέλη της Δημογεροντίας έπρεπε να είναι οπωσδήποτε Οθωμανικοί υπήκοοι. Η Δημογεροντία και η Κεντρική Επιτροπή είχαν την εποπτεία των εσωτερικών θεμάτων των Ελλήνων Ορθοδόξων και των σχέσεών τους με το τουρκικό κράτος. 


Συνέπεια των δικαστικών προνομίων που το τουρκικό καθεστώς είχε παραχωρήσει στους αρχηγούς του ελληνισμού, αποτελούσαν τα Μικτά Δικαστήρια, για να επιλύσουν τις διαφορές των Χριστιανών Ελλήνων προς ομογενείς και αλλόθρησκους.


Τα ειδικά δικαστήρια που προορίζονταν για τους Έλληνες Ορθοδόξους, στα οποία προέδρευε ο Μητροπολίτης, ήταν δύο: i) To Πνευματικόν και το ii) Μικτόν. Η διαφορά τους βρίσκεται στη σύνθεση των επιτροπών τους (το πρώτο απαρτίζεται από αξιωματούχους της Εκκλησίας, ενώ το δεύτερο και από κληρικούς και από λαϊκούς, υπό την Προεδρία πάντοτε του Μητροπολίτη). Υπήρχε επίσης η Εκκλησιαστική Επιτροπή, υπεύθυνη για την εκδίκαση υποθέσεων, κυρίως μεταξύ κληρικών.


Ο Μητροπολίτης αντιπροσώπευε την Κοινότητα απέναντι στις τουρκικές αρχές. Αποτελούσε δηλαδή τον υπουργό των Εξωτερικών, ρυθμίζοντας τις διοικητικές σχέσεις της Ομογένειας, καθώς και τις διπλωματικές του υποθέσεις. Ήταν επίσης υπεύθυνος για την Παιδεία, σαν υπέρτατος διοργανωτής και επιθεωρητής των σχολών, πρόεδρος των εφορειών, των καθηγητών συλλόγων και πηγή για κάθε εκπαιδευτική κίνηση. Μεριμνούσε για την Κοινωνική Πρόνοια και Αντίληψη ως πρόεδρος των εφορειών, επόπτης των φιλανθρωπικών καταστημάτων, νοσοκομείων, βρεφοκομείων, ορφανοτροφείων κ.τ.λ. Φρόντιζε για τη Συγκοινωνία και το δίκτυό της, και όπως προαναφέρθηκε, επομίζονταν το έργο της Δικαιοσύνης.


Αυτά ήταν, σε λίγες γραμμές, τα κυριότερα δικαιώματα που είχε ο ελληνισμός της Μ. Ασίας συγκεντρωμένα στα χέρια του, και μ’ αυτά είχε επιτύχει τα τόσα έργα στην πορεία του μετά την υποδούλωσή του από το Οθωμανικό Κράτος, έως την ολοκληρωτική εκδίωξή του το 1922. Ειδικά στην περιοχή της Σμύρνης, όπου η ελληνική κοινότητα βρίσκονταν σε έξαρση δημογραφική, πολιτιστική και οικονομική, δίνοντας την ψευδαίσθηση της ελληνικής πόλης στην Ανατολή. Δεν είναι τυχαία άλλωστε η προσωνυμία της από τους Τούρκους ως Γκιαούρ – Ισμίρ (Σμύρνη η Άπιστη ή Σμύρνη των Απίστων).


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ


1. Μ. Ιορδανίδου, «Λωξάντρα», 30η εκδ. Αθήνα 1990, σελ. 45-46.


2. Ίδιο (Μ. Ιορδανίδου, «Λωξάντρα»).


3. Β. Δεληγιάννης «Ο Σταυρός επάνωσε μιναρέ» σελ. 446, περιοδ. «Μικρασιατικά Χρονικά» τόμος 8, 1959.


4. Στέλλα Επιφανίου – Πετράκη, «Λαογραφικά της Σμύρνης», σελ. 100, εκδ.: Το Ελληνικό Βιβλίο.


5. Κ. Π. Δεμερτζής, «Παραμύθια της Σμύρνης», εκδ.: ΠΑΤΑΚΗ.


Μ. Π. Δελησάββας, «Λαογραφικά Μάκρης και Λιβισίου Λυκίας Μ. Ασίας».


6. Λεωνίδας Ι. Φιλιππίδης, «Τα «προνόμια» και η ελληνική ορθόδοξος κοινότης Σμύρνης» σελ. 10, περιοδ.: «Μικρασιατικά Χρονικά», τόμος 2, 1939.


Β’ ΜΕΡΟΣ- ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΤΟΝ ΜΑΪΟ ΤΟΥ 1919


Μετά την αποβίβαση του ελληνικού στόλου στη Σμύρνη, αρκετά πράγματα άλλαξαν στις σχέσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Ήταν άλλωστε αναπόφευκτο, εφόσον εισέβαλαν σε έδαφος της Τουρκίας και αποτελούσαν την ακεραιότητά της, αναπτερώνοντας τις ελπίδες του ελληνισμού της Μ. Ασίας για ανεξαρτησία. 


Το πόσο ο ελληνισμός της Μ. Ασίας περίμενε να γίνει κάτι τέτοιο, φαίνεται από τις μαρτυρίες που αφορούν την ημέρα αυτή, στις 2 Μαϊου 1919, και περιγράφουν την υποδοχή του κόσμου απέναντι του πληρώματος του ελληνικού στόλου. Ο προορισμός της υνιοπομπής, όσο και η άφιξή της στη Σμύρνη ήταν άγνωστη στους πάντες, πλην την ιθυνόντων της εκστρατείας αυτής.1 Μόνο φήμες κυκλοφορούσαν στην πόλη της Σμύρνης. Αυτό δεν εμπόδισε τους κατοίκους της να δεχθεί τους στρατιώτες με άκρατο ενθουσιασμό. Σ’ όσες μαρτυρίες γίνεται λόγος για την υποδοχή του στόλου, θυμίζουν περισσότερο υποδοχή ηρώων και απελευθερωτικού στρατού. Σε λίγες μόνο μαρτυρίες αναφέρεται μια συγκράτηση και μια υποψία, όπως της Βιολέτας Αμοργιανού από το Αϊδίη.2


Σε κάποιες άλλες μαρτυρίες, αναφορικές με τον ελληνικό στρατό, εκφράζεται μια δυσαρέσκεια για περιστατικά που προκλήθηκαν εξ’ αιτίας του ελληνικού στρατού. Λόγου χάρη η Αγλαϊα Κοντού από τη Μαινεμένη3 πιστεύει ότι δυσαρεστήθηκαν οι Τούρκοι από τη συμπεριφορά των Ελλήνων στρατιωτών και αργότερα (το 1922) ξέσπασαν σε διωγμούς και αντίποινα. Την ίδια περίπου άποψη εκφράζουν κι άλλοι πρόσφυγες. Σίγουρα η συμπεριφορά των Ελλήνων στρατιωτών δεν ήταν αγγελική. Όμως οι Τούρκοι, είχαν μια συγκεκριμένη πολιτική εξόντωση του ελληνοχριστιανικού στοιχείου από το χώρο της Μ. Ασίας, που δεν μπορεί να συγκριθεί μ’ αυτή των Ελλήνων στρατιωτών, οι οποίοι είχαν μεμονωμένη συμπεριφορά.


Κανένας πάντως από τους πρόσφυγες δεν αρνείται τον ενθουσιασμό που επικρατούσε, την έξαρση των εθνικών αισθημάτων και την αναπτέρωση της ελπίδας που όλοι οι Έλληνες της Μ. Ασίας κρύβουν μέσα τους. Το γεγονός της απόδοσης αυτής χαιρετίστηκε και στον χώρο της μητροπολιτικής Ελλάδας. Ο τύπος αναφέρεται σ’ αυτή σαν το πρώτο βήμα για την «απελευθέρωση των υπόδουλων αδελφών μας στη Μ. Ασίας».4


Καθ’ όλη τη διάρκεια της ελληνικής κατοχής της Σμύρνης, την περίοδο 1919-1922, η διοίκηση της πόλης, καθώς και της ευρύτερης περιοχής της που καθόριζε η Συνθήκη των Σεβρών (η περιοχή που ορίζονταν από τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 περιλάμβανε: παραλιακά και δυτικά την περιοχή από το Αδραμύττιον έως και την Έφεσο. Ανατολικά απλώνονταν έως την κοιλάδα του Μαιάνδρου, το Σαλιχλί, το Κιρκαγάτς)9 τα πράγματα είχαν βελτιωθεί αισθητά. Έως τότε, η τουρκική εξουσία επέβαλε ένα καθεστώς περιοριστικό και ασφυκτικό. Σύμφωνα με τον George Horton, τον Αμερικανό Πρόξενο στη Σμύρνη κατά την περίοδο αυτή «η ελληνική διακυβέρνηση των Ελλήνων στη Μ. Ασία ήταν η μόνη πολιτισμένη και ενεργητική, που η χώρα αυτή είχε δει από τους ιστορικούς χρόνους […] γνωρίζω απόλυτα τι λέγω».5


Δεν αναφέρονται πουθενά διωγμοί τουρκικού πληθυσμού ή δημεύσεις περιουσιών αυτών. πράγμα που σημαίνει ότι κατά την περίοδο 1919-1922 και υπό τη διακυβέρνηση του ύπατου αρμοστή Σμύρνης Αρ. Στεργιάδη, υπήρχε σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι αυτά εφαρμόζονταν στην πράξη6.


Μετά τη σταθεροποίηση της κατάστασης στην περιοχή, που πραγματοποιήθηκε λίγο καιρό (λίγους μήνες) μετά την απόβαση, τίποτα δεν έδειχνε να έχει αλλάξει. Σύμφωνα με την πλειοψηφία των αφηγητών, τα πράγματα μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων δεν παρουσίαζαν ιδιαίτερες αλλαγές. Η ζωή των περισσοτέρων δείχνει να συνεχίζεται όπως είχε. Λίγοι ήταν αυτοί που δημιουργούσαν προβλήματα. Κυρίως από σκληροπυρηνικούς και φανατισμένους, που προέρχονταν και από τις δύο πλευρές, και προσπαθούσαν να παρασύρουν κι άλλους. Ο πρόσφυγας Ευάγγελος Γκάλας από το Κόλντερτ της Αιολίδας αναφέρει πως μετά την ελληνική εισβολή, διώξαν (οι Έλληνες κάτοικοι) τους Τούρκους της περιοχής τους. Η Μυρσίνη Καψάλη7 από την περιφέρεια του Μπαλούκεσερ μας πληροφορεί ότι μετά την εισβολή, οι Έλληνες υιοθέτησαν χωρίς να υπάρχει ουσιαστικά λόγος, μια υπεροπτική συμπεριφορά απέναντι στον τουρκικό πληθυσμό. Οι περιπτώσεις αυτές ήταν μεμονωμένες και όχι καθολικές. Σίγουρα πολλοί Έλληνες υπερέβαλαν στη συμπεριφορά τους απέναντι των Τούρκων, λόγω του ενθουσιασμού τους, δεν αντικατοπτρίζεται όμως σε τέτοια γεγονότα η σχέση των Ελλήνων και των Τούρκων. Τα παραπάνω συμβάντα δεν είναι αντιπροσωπευτικά της περιόδου 1919-1922.


Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού λοιπόν, συνέχισε να συμβιώνει αρμονικά και ομαλά, όπως συνέβαινε και προτύτερα. Το κλίμα μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ήταν ήπιο. Οι εργασίες, οι συνεργασίες, οι δουλειές ανάμεσά τους, συνέχιζαν να υφίστανται. Οι αλλαγές ήταν ελάχιστες, εφόσον δεν παρατηρούνταν συστηματικά κακοποιήσεις εις βάρος του τουρκικού πληθυσμού, παρά μόνο από τον ελληνικό στρατό όπως προαναφέρθηκε σε περιορισμένη κλίμακα (μεμονωμένα περιστατικά, που οφείλονταν σε πράξεις ακραίες και σε αντίποινα). Η αλληλοβοήθεια8 στις δύσκολες στιγμές που περνούσαν και οι δύο λαοί, εφόσον στην περιοχή της Μ. Ασίας για δεκαετίες η κατάσταση ήταν έκρυθμη και ασταθής, ήταν ιδιαίτερα έντονη. Πολύ πιθανό, να είχαν υποσυνείδητα καταλάβει το όλο «παιχνίδι» που παίζονταν πίσω από την πλάτη τους και εις βάρος τους, από ξένες δυνάμεις, που ήθελαν να ονομάζονται «προστάτριες», προκειμένου να εξασφαλίσουν τα δικά τους συμφέροντα στην περιοχή της Μ. Ασίας. Κι αυτό έφερνε τους δύο λαούς κοντά, εφόσον η μοίρα τους ήτανε έως τότε κοινή.


Όσο περνούσε όμως ο καιρός, πολλοί αφηγητές παρατηρούν ότι οι Τούρκοι είχαν αρχίσει να αγριεύσουν και να γίνονται περισσότερο επιθετικοί. Σε αρκετές μαρτυρίες αναφέρονται οι διαφορές μεταξύ «Νεότουρκων» και «Παλαιότουρκων». Οι πρώτοι ήταν εθνικιστές και έντονα επιθετικοί, ενώ οι δεύτεροι πιο ήπιοι. Γίνεται λόγος μάλιστα για φόβο που είχαν οι Παλαιότουρκοι στους Νεότουρκους. Ο διαχωρισμός αυτός, γίνεται με κριτήριο τον ασπασμό της ιδεολογίας του κινήματος του νεοτουρκισμού. Σύμφωνα μ’ αυτή, κάθε μη μουσουλμάνος στον μικρασιατικό χώρο, αποτελούσε επικίνδυνο εχθρό του τουρκικού κράτους, και έπρεπε είτε να αφομοιωθεί, είτε να απομακρυνθεί από το «πάτρια εδάφη».


Όσο περνούσε ο χρόνος, όλο και περισσότεροι Τούρκοι ασπάζονται την ιδεολογία αυτή, και άρχισαν να εχθρεύονται τον ελληνικό πληθυσμό σε βαθμό ανησυχητικό. Αρκετοί από τους αφηγητές σε οικογενειακούς φίλους Τούρκους, οι οποίοι στο τέλος απέκτησαν μια προδοτική στάση. Άλλοι, παράλληλα με τους πρώτους, αναφέρονται σε φίλους Τούρκους οι οποίοι παρ’ όλη τη σύγχυση που επικρατούσε εκείνη την εποχή, ούτε εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση, αλλά δεν δίστασαν να διακινδυνέψουν ακόμα και τη ζωή τους, προκειμένου να βοηθήσουν τους Έλληνες συντρόφους τους.


Οι σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων, καθώς πλησίαζε το 1922 και τα φοβερά γεγονότα που το χαρακτηρίζουν, άρχισαν να αποκτούν μια ένταση, σε άλλες περιπτώσεις ενεργετική, και σε άλλες επιβλαβή. Όσο περνούσε ο καιρός, το διήλημα «πατρίδα ή συνάνθρωπος» γίνονταν σίγουρα βασανιστικό τόσο για τους μεν όσο και για τους δε. Οι φιλίες, οι γνωριμίες, οι σχέσεις και οι επαγγελματικές επαφές πάντα έπαιζαν καταλυτικό ρόλο, προς τη μία ή την άλλη μεριά της πλάστιγγας.


Παρατηρείται λοιπόν, μια φθίνουσα πορεία στην ποιότητα των σχέσεων μεταξύ των δύο λαών, μετά την απόβαση του ελληνικού στόλου στη Σμύρνη. Η πορεία αυτή μπορεί να δικαιολογηθεί, λόγω των έντονων καταστάσεων που οι άνθρωποι ζούσαν καθημερινά, των προηγούμενων εμπειριών τους καθώς και της ιστορικής διαδρομής τους. Οι δυσκολίες που γνώρισαν ήταν φυσικό, άλλοτε να δημιουργούν εχθρικό κλίμα, κι άλλοτε φιλικό. Οι δύο πληθυσμοί είχαν μάθει σε τοπικό επίπεδο να συζούν για μεγάλο διάστημα σε πολλές περιπτώσεις αρμονικά, αλλά τα κράτη που εκπροσωπούσαν τα έθνη τους βρίσκονταν σε ανταγωνισμό για τα ίδια εδάφη. Η απόβαση στη Σμύρνη είχε σαν προοπτική να αλλάξει τους ρόλους του κυρίαρχου και του κυριαρχόμενου απότομα. ήταν φυσικό να δημιουργηθούν καχυποψίες και εντάσεις στις σχέσεις των δύο αυτών πληθυσμών.


ΑΙΤΙΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ


Σ’ αυτό το μέρος της μελέτης, γύρω από τις σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων στα δυτικά παράλια της Μ. Ασίας, γίνεται μια μικρή αναφορά και ανάλυση των αιτιών που οδήγησαν στην αλλοίωση των σχέσεών τους. Τα αίτια αυτά, είναι από τη φύση του θέματος πολλά σε εύρος και πολύπλοκα στη δομή τους. Παρατίθενται εδώ τα σημαντικότερα μόνο απ’ αυτά, τα οποία είναι τα εξής τέσσερα:


i) Για πολλές δεκαετίες πριν τη καταστροφή του 1922, το επίσημο τουρκικό κράτος είχε ξεκινήσει μια εκστρατεία παραποίησης της ιστορίας, εις βάρος της θέσης των Ελλήνων, πράγμα που συνεχίζει να κάνει και στις μέρες μας.10 Μ’ αυτόν τον τρόπο, «διαφώτιζε» τον τουρκικό πληθυσμό της Μ. Ασίας και του δημιουργούσε ψευδαισθήσεις όσον αφορά το παρελθόν του και τον ρόλο του στον μικρασιατικό χώρο. Η προπαγάνδα αυτή βασίζονταν στην παραπληροφόρηση και δημιουργούσε σύγχυση μεταξύ των πληθυσμών. Η έννοια «πάτρια εδάφη» είχε αρχίσει να παίρνει μια ιδιάζουσα σημασία για τον καθένα. Για τους μεν Έλληνες αποτελούσαν τις μακραίωνες εστίες τους, για τους δε Τούρκους ήταν εδάφη που είχαν κατακτήσει και ήταν πλέον δικά τους.


Μέσα στα πλαίσια της ίδιας προπαγάνδας, γίνονταν προσπάθειες να αυξηθεί το εθνικιστικό αίσθημα των Τούρκων με κάθε μέσο, προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός τους, που δεν ήταν άλλος από την εξαφάνιση ξένων εθνών από το χώρο της Μ. Ασίας. Έφτασαν μάλιστα σε σημείο να ωθούν τον Τουρκικό λαό, έναντι κάθε ξένου έθνους (και ιδιαίτερα του ελληνικού) αφήνοντας στη κρίση τους τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να τους αντιμετωπίσουν, δηλαδή να τους αφανίσουν ή όχι.11 Μοίραζαν όπλα σε απλούς πολίτες (Τούρκους) και δημιουργούσαν επεισόδια στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Κωνσταντινούπολη,12 μετά την απόβαση του ελληνικού στόλου στη Σμύρνη.


Το μιλλέτ των Νεοτούρκων, που το 1909 είχε δώσει τόσες ελπίδες στα έθνη της Μ. Ασίας, αναφέρθηκε13 πολύ γρήγορα. Με τη νέα πολιτική τους, «όχι μόνο αποκλείουν τους μη – μουσουλμάνους από την υπό διαμόρφωση τουρκική κοινωνία, αλλά πρωτίστως, εξουδετερώνουν όλου
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 11/09/2008 


59.               ______________ 
Οίκαδε


άρθρο του Γεωργίου Βλάχου στην Καθημερινή της 14ης/27ης Αυγούστου 1922 


Ενώ αι ελπίδες -ας τας είπωμεν ελπίδας- περί προσεχούς συγκλήσεως συνεδρίου εν Βενετία ελαττούνται, το φθινόπωρον έρχεται και έρχεται ο χειμών. Αν οιαδήποτε προς την κυβέρνησιν σύστασις προς τερματισμόν της εκκρεμότητος ήτο χθες περιττή, διότι είχε σκέψεις η κυβέρνησις υπό εκτέλεσιν, αίτινες ηδύναντο και να επιτύχουν, είχε δε και χρήματα ίνα δαπανά δια πολεμικούς σκοπούς, αφού δια πολεμικούς σκοπούς εδανείσθη, σήμερον πάσα όχι σύστασις, αλλά και πίεσις εκ μέρους και των φίλων αυτής είναι χρήσιμος, διότι και τα χρήματα λείπουν και των υπό εκτέλεσιν σκέψεων η σειρά ευρίσκεται εις το τέρμα της. Ηλπίζαμεν προ τινος ότι μία προς Κωνσταντινούπολιν στροφή της ελληνικής προσπαθείας θα ήτο δυνατόν να εκβιάση την λύσιω γνωρίζομεν πολλοί, αλλά δεν γνωρίζομεν όλοι, διατί δεν επέτυχεν ο εκβιασμός και πώς οι εν τω εξωτερικώ θορυβούντες εχθροί της Ελλάδος επείσθησαν ότι πρόκειται περί «μπλόφας» υπό των εν τω εσωτερικώ εχθρών αυτής. 


Ηλπίσαμεν έπειτα ότι οι εξαφνικά ακουσθέντες θερμοί λόγοι του πρωθυπουργού της Αγγλίας, οι δημοσία και παγκοσμίως κυρώσαντες την επί των ελληνικών δικαίων προστασίαν της θαλασσοκρατείρας, ήθελον μεταβληθή ταχέως και εν τη στενή προθεσμία της αντοχής των Ελληνικών πόρων εις εμπράγματον βοήθειαν. Ηλπίσαμεν αργότερα -και τότε ηλπίσαμεν κακώς- ότι προσεχής Διάσκεψις ήθελεν εν βία δυνηθή να εκτελέση τας επί του Ανατολικού αποφάσεις της’ αλλά και αυτή η κακή ελπίς ματαιούται.


Η Ελλάς λοιπόν απομένει μόνη με τον στρατόν της, με τους πόρους της και τους εχθρούς της. Μόνη, όπως προ μηνών, ότε επιστρέφουσα εκ της ξένης είχε πεισθή περί αυτού και απεφάσιζε, και απεφάσιζε καλώς, την αυθαίρετον προς την Κωνσταντινούπολιν πορείαν. Μόνη. 


Οι τυχόν έχοντες την διάθεσιν ν’ αναβλέψουν προς την πρώτην Νοεμβρίου και ν’ «αναμετρήσουν τας συνεπείας της», ας μας επιτρέψουν να παρατηρήσωμεν ότι έμειναν μόνοι, όχι μόνον οι πιστεύσαντες εις τους ισχυρούς των συμμάχους ααθενείς, αλλά και αυτοί οι ισχυροί.οι πιστεύσαντες εις αλλήλους. Μόνη λοιπόν η Ελλάς οφείλει να εκκαθαρίση την κατάστασιν. Και οφείλει να την εκκαθαρίση κατά τρόπον, όστις θ’ αποτελέση δι’ αυτήν λήξιν οριστικήν μιας σκληράς περιπετείας, δι’ εκείνους δε, οίτινες ηπάτησαν αυτήν και τον κόσμον. κόλαφον, του οποίου το ερύθημα δεν θ’ αποπλύνη η Ιστορία. 


Η Ελλάς οφείλει εν τάχει να προβή εις την διοικητικήν οργάνωσιν της Μικράς Ασίας, εις την παράδοσιν της χώρας εις τους γενναίους κατοίκους της, εις την σύντομον εκπαίδευσιν των ανδρών οίτινες θ’ αναλάβουν εν τω μέλλοντι την φύλαξίν της, και εις την πρόσκλησιν των Ισχυρών, όπως παραλάβουν “τον ελευθερωθέντα από των δεσμών της δουλείας” λαόν, ένα ακριβώς από τους λαούς περί ων εμερίμνων, όταν μαχόμενοι και έχοντες ανάγκην συμμάχων ελάλουν την γλώσσαν των ελευθεριών. Αλλά στρατον; Ποίος θα σώση τον στρατόν; Οι σύμμαχοι όμως δεν έχουν στρατών ανάγκην. Ας παραλάβουν τας σημαίας τας οποίας έστησαν εις τα πρόθυρα της Κωνσταντινουπόλεως όταν επλησίαζεν ο Έλλην ελευθερωτής και ας τας στήσουν εκεί όπου θα πλησιάση σφαγεύς ο Τούρκος. Όπως άλλοι, δεν επιμένομεν να έχωμεν την θέσιν ανευθύνου ,τιμητού των υπευθύνων πολιτικών ανδρών της χώρας. Οπως ουδείς άλλος, εζήσαμεν μετ’ αυτών ημέραν προς ημέραν τους μήνας Και τα έτη των προσπαθειών. 


Σήμερον φρονούμεν σπουδαίως ότι η περίοδος των προσπαθειών αυτών αίτινες έπρεπε να υπάρξουν, των θυσιών αίτινες έπρεπε να καταβληθούν, αν δεν έληξε, λήγει.


Γ.ΒΛΑΧΟΣ
 Σχόλιο από Σμύρνη | 17/09/2008 


60.               Συζήτηση στο βρετανικό Κοινοβούλιο στις 4 Αυγούστου 1922


Πρωθυπουργός (ο Lloyd George):


Από όσα είπε ο εντιμότατος και γενναίος βουλευτής του Central Ηull (πλωτάρχης Kenworthy) ελάχιστα είναι εκείνο που μπορώ να συμφωνήσω μ’ αυτά. Διατύπωσε όμως μια υπόδειξη που θα την αποδεχτώ, ότι δηλαδή θα ήταν ευκταίο πριν διακόψουμε τη συνεδρίαση να συζητήσουμε για τις υποθέσεις της Εγγύς Ανατολής. Η κυβέρνηση δεν έχει να αποκρύψει τίποτε από την πολιτική της. Συμφωνώ με την υπόδειξη του εντιμότατου και γενναίου φίλου… ότι είναι επιθυμητό περισσότερο από κάθε τι άλλο να αποκατασταθεί η ειρήνη στο τμήμα αυτό του κόσμου… Ο εντιμότατος και γενναίος βουλευτής του Central Ηull παρουσίασε στη Βουλή την εικόνα μιας φιλικής Τουρκίας που δυσαρεστήθηκε εξαιτίας της πολιτικής της κυβέρνησής μας… Φαίνεται (όμως) ότι λησμόνησε εντελώς την πρόσφατη ιστορία αυτής της χώρας. 


Λησμόνησε… τα Δαρδανέλλια (όπου οι Τούρκοι με τους Γερμανούς απόκρουσαν τους αγγλογάλλους κι εμπόδισαν την αποστολή βοήθειας προς την τσαρική Ρωσία, αυτό το αίτιο -ανάμεσα σε άλλα- συντέλεσε ίσως στη Ρωσική Επανάσταση). Υπάρχει και μια άλλη αυταπάτη… ότι η κατάληψη της Σμύρνης και το σχέδια της Συνθήκης των Σεβρών υπήρξαν αποκλειστικά έργο της Μεγάλης Βρετανίας. Προφανώς δεν έχει (ο Kenworthy) σαφή γνώση των γεγονότων. Όσα έγιναν εκεί υπήρξαν έργο επιτροπής που ορίστηκε από τις μεγάλες δυνάμεις (Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία και Βρετανία)… Καμιά παρέμβαση ποτέ δεν κάναμε στο έργο της Επιτροπής εκείνης.


Αφήσαμε τους αντιπροσώπους να διατυπώσουν τις υποδείξεις τους και εκείνοι -με βάση τα αντικειμενικά δεδομένα- υπόδειξαν ότι η. Σμύρνη και τα γειτονικά βιλαέτια έπρεπε να παραχωρηθούν στην Ελλάδα, γιατί ήταν ελληνικά ως προς τον πληθυσμό, τα οικονομικά συμφέροντα και την ιστορία… Η μόνη δύναμη που δε διατύπωσε γνώμη (δε συμφώνησε) ήταν η Ιταλία, για λόγους προφανείς’ η Ιταλία εκείνο τον καιρό διεκδικούσε τη Σμύρνη για λογαριασμό της… Είναι απόλυτα αληθινό ότι η Γαλλία άλλαξε από τότε γνώμη, για λόγους που είναι πασίγνωστοι αλλά αυτό δεν ήταν δική μας υπόθεση… Επιθυμώ να καταστήσω απόλυτα σαφές τούτο, ότι η πτώση του κ. Βενιζέλου (1 Νοέμβρη 1920) και η παλινόρθωση του βασιλιά Κωνσταντίνου, προκάλεσαν στη γαλλική κοινή γνώμη κάποια ψυχρότητα απέναντι στην Ελλάδα… Δυο φορές κάναμε προσπάθειες για να επιτευχθεί συμφωνία ειρήνευσης ανάμεσα στα ενδιαφερόμενα μέρη. Πρώτη φορά στο Λονδίνο όπου συμφωνήθηκαν σημαντικές τροποποιήσεις στη Συνθήκη των Σεβρών… (αλλά τελικά δεν αποδέχτηκαν οι Τούρκοι)… Διατυπώθηκε ως προκαταρκτικός όρος ότι έπρεπε να προηγηθεί ανακωχή… Η Ελλάδα δέχτηκε, η κυβέρνηση της Άγκυρας αρνήθηκε… Ο Κεμάλ επέμενε να προηγηθεi αποχώρηση του ελληνικού στρατού…. Ο ελληνικός στρατός απάντησε: Δεν μπορούμε να αφήσουμε τις θέσεις μας και το λαό μας πριν να μάθουμε ποιες εγγυήσεις ενσωματώθηκαν στη συνθήκη για την προστασία αυτού του λαού». Αυτό δεν ήταν παράλογο. Ο αξιότιμος και γενναίος βουλευτής δέχεται με απόλυτη ειλικρίνεια ότι έγιναν βιαιότητες από τους Τούρκους. Επέμενε με μεγάλη αγανάκτηση σε μια δυο περιπτώσεις βιαιότητας από την πλευρά των Ελλήνων. Αλλά δεν είδα τον ίδιο τόνο αγανάκτησης όταν αναφέρθηκε στις Τούρκικες βιαιότητες. Φύλαξε την οργή του μόνο για τους Έλληνες…


Αναρωτιέμαι αν ο εντιμότατος και γενναίος βουλευτής είδε την έκθεση της αμερικανικής αποστολής για τις βιαιότητες που διαπράχθηκαν στον Πόντο… Δεκάδες χιλιάδες γυναίκες και παιδιά εκτοπίστηκαν και δεκάδες χιλιάδες βρήκαν εκεί το θάνατο… 


Οι Έλληνες είχαν δικαίωμα να πουν: «Πριν αποσυρθούν τα στρατεύματά μας από τις γραμμές που καταλάβαμε… θέλουμε να έχουμε κάποια εγγύηση ότι δε θα συμβεί εκεί ό,τι έγινε στον Πόντο»... Δε μας συγχωρούσαν οι περιστάσεις να αφήσουμε το εμπόρια της περιοχής να τελεί κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας και ανωμαλίας. Αλλά οι Τούρκοι σκόπιμα επέμεναν σ’ αυτό. Επιπλέον ανέτρεψαν την ισορροπία των προτάσεων των Παρισίων κι έτσι απόδειξαν ότι δεν αξίζουν να τους εμπιστευτεί κανείς πλήρη κυριαρχία και εξουσία σε περιοχή όπως το βιλαέτι της Σμύρνης… Ο Τούρκος είναι ανατολίτης. Γνωρίζει πολλά.


Ίσως δε γνωρίζει πάντα την αξία του χρόνου, αλλά στη διπλωματία επιδιώκει πάντα να κερδίζει χρόνο. Στηρίζεται στην ελπίδα ότι η άλλη πλευρά θα ενδώσει πρώτη… Λησμονώ ποιος είπε ότι δεν υπήρξαμε δίκαιοι και προς τις δυο πλευρές (Έλληνες και Τούρκους). Δεν είμαι βέβαιος ότι υπήρξαμε. Τι συνέβη; Διεξάγεται πόλεμος ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα. Υπερασπίζουμε την πρωτεύουσα του ενός μέρους (την Κων/λη) ενάντια στο άλλο μέρος… Αν δεν ευρισκόμασταν εκεί, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι Έλληνες μπορούσαν μέσα σε ελάχιστες ώρες να καταλάβουν εκείνη την πρωτεύουσα… Υπάρχουν ακόμη ενδείξεις, ίσως όχι εντελώς αβάσιμες, ότι οι κεμαλικές δυνάμεις ανεφοδιάζονται από την Ευρώπη… Οτιδήποτε και αν συμβεί πρέπει να εξασφαλίσουμε αρκετή προστασία για τις μειονότητες στο τμήμα αυτό της Μικράς Ασίας… Εγγύηση δεν εννοώ το λόγο της Άγκυρας. Ο λόγος αυτός δόθηκε επίσης στην Αρμενία. Ποια ήταν τελικά η αξία του;… Συμφωνώ ότι υπήρξε εποχή που η Τουρκία ήταν ανεκτική και σε γενικές γραμμές επιεικής απέναντι στους αλλόφιλους και αλλόθρησκους. Αλλά σήμερα επικρατεί άλλο πνεύμα που εμπνέει πολλούς απ’ αυτούς που διευθύνουν την πολιτική της χώρας αυτής… 


Υπάρχει κάτι ακόμη που ειπώθηκε από τον εντιμότατο φίλο μου στον πολύ ενδιαφέροντα λόγο του. Ότι αναμφίβολα η Ελλάδα υποφέρει από τον ατυχή διχασμό ανάμεσα στους οπαδούς του Βενιζέλου και του Κωνσταντίνου, που παραλύει τις προσπάθειές της. Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή κατόρθωσε όσα κατόρθωσε. Διατήρησε στρατό, στρατό πολυάριθμο. Μου έχουν πει ότι υπάρχουν στρατιώτες που δεν έχουν επιστρέψει στα σπίτια τους εδώ και 12 χρόνια -χωρικοί που άφησαν τα χωράφια τους- και ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι ακόμα πρόθυμοι να συνεχίσουν τον αγώνα για να λευτερώσουν τους ομοεθνείς τους. Έχουν υποστεί οικονομικές θυσίες σχεδόν απίστευτες. Για να βγει η χώρα από τις οικονομικές δυσκολίες, επινοήθηκε το ευφυές εκείνο μέτρο, που διχοτόμησαν τα χαρτονομίσματα και το ένα κομμάτι τους διατηρήθηκε ως νόμισμα με αξία μισή ως προς την αρχική, ενώ το άλλο κομμάτι έγινε δάνεια αναγκαστικό για τις ανάγκες της πατρίδας. Αυτό είναι ένα τέχνασμα αντάξιο της εφευρετικότητας των Ελλήνων… Έγινε αγόγγυστα αποδεκτό από ολόκληρο τον πληθυσμό. Και αυτό έδωσε στους Έλληνες τη δυνατότητα να παρατείνουν ακόμη περισσότερο την παραμονή των παιδιών τους στο μικρασιατικό μέτωπο. Λαός που κατόρθωσε όλα αυτά αξίζει την εκτίμηση όλων μας, όλων των χωρών. Γι’ αυτό ειλικρινά πιστεύω ότι οτιδήποτε κι αν συμβεί οφείλουμε να φροντίσουμε να προστατευτούν οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Μικράς Ασίας σε περίπτωση οποιασδήποτε επανάληψης εκείνων των φρικτών επεισοδίων που έχουν καταισχύνει την ιστορία της χώρας αυτής.
————————————————-


Μαρτυρίες για τα αίτια της μεγάλης πυρκαγιάς στην Σμύρνη


«Η πυρκαιά τέθηκε σκόπιμα. Πολλοί Αμερικανοί πολίτες είδαν με τα ίδια τους τα μάτια τους Τούρκους τακτικούς στρατιώτες να βάζουν φωτιά σε σπίτια, κρατώντας κουρέλια βουτηγμένα σε βενζίνη. Η εξόντωση των χριστιανών που ακολούθησε, υπήρξε συστηματική… Πολλοί κατέφυγαν στις εκκλησίες όπου κάικαν ζωντανοί, όταν οι Τούρκοι της πυρπόλησαν.» (The London Times, 05/09/1922)


«Οι κεμαλικοί αποφάσισαν ότι η Σμύρνη θα γινόταν στο εξής πόλη καθαρά τουρκική. Οι γνώμες όλων συμπίπτουν: την πυρκαιά την άναψαν οι Τούρκοι, με την σύμπραξη του τακτικού τους στρατού…Οι Τούρκοι, μετά την λεηλασία της αρμενικής συνοικίας και τη σφαγή πολλών κατοίκων της, κατέφυγαν στην φωτιά, για να εξαλείψουν τα ίχνη των εγκλημάτων τους»
(Ρενέ Πουώ, Γάλλος συγγραφέας)


«Πυρκαιά ξέσπασε σε πολλά σημεία, άρα επρόκειτο για συστηματική πυρπόληση, που μπορούσε να γίνει μόνο βάσει συντονισμένου σχεδίου. Οι Τούρκοι πυρπόλησαν την Σμύρνη, αποσκοπώντας στην έξωση όλων όσων δεν ήταν μουσουλμάνοι ή Εβραίοι. Η φωτιά που κατέστρεψε την Σμύρνη, ήταν η φυσική αποκορύφωση των ενεργειών του φανατισμένου Τουρκικού Στρατού» (Ένορκη μαρτυρία του καθολικού ιερέα της Σμύρνης, αιδεσιμώτατου Τσαρλς Ντόμπτσον)
——————————————


A litany of shame
The next day in Constantinople, we learned that the treaty had been signed at Mudanya. The Major Powers had obliged the Greeks to hand over all of Eastern Thrace to the Turks, in order to stop Kemal.
The refugees from Thrace had already started to desert their villages. I left for Adrianople on the first train.
But the train stopped half way there, because the refugees were blocking the entire road, as far as the river Evros.
TWENTY MILES OF REFUGEES!


Μια λιτανεία ντροπής 


Tην επόμενη μέρα στην Κωνσταντινούπολη, μάθαμε ότι είχε υπογραφεί η συνθήκη των Μουδανιών.
Οι Μεγάλες δυνάμεις είχαν υποχρεώσει τους Έλληνες να παραδώσουν την Ανατολική Θράκη στους Τούρκους με σκοπό να σταματήσουν τον Κεμάλ. Οι πρόσφυγες από τη Θράκη άρχισαν να εγκαταλείπουν τα χωριά τους. Άφησαν την Αδριανούπολη με το πρώτο τραίνο. Αλλά το τραίνο σταμάτησε μεσοστρατίς, γιατί οι πρόσφυγες μπλόκαραν όλο το δρόμο κατά μήκος του Έβρου. Είκοσι μίλια προσφύγων.
Μια λιτανεία ντροπής…
A LITANY OF SHAME


Extract from the diary of Εrnest Hemingway
——————————————————-


Οι Έλληνες ήταν πρώτης τάξεως πολεμιστές και σίγουρα, κάμποσα σκαλοπάτια παραπάνω από το στρατό του Κεμάλ. Αυτή είναι η άποψη του Γουίτταλ. Πιστεύει ότι οι τσολιάδες θα είχαν καταλάβει την Άγκυρα – και θα είχαν τελειώσει τον πόλεμο αν δεν είχαν προδοθεί. 
Όταν ο Κωνσταντίνος ήρθε στην εξουσία όλοι οι Έλληνες αξιωματικοί που ήταν σε επιτελικές θέσεις υποβαθμίστηκαν αμέσως σε χαμηλότερα πόστα. Πολλοί απ’ αυτούς είχαν πάρει τα γαλόνια τους με ανδραγαθήματα στο πεδίο της μάχης. 
Ήταν έξοχοι πολεμιστές και σπουδαίοι ηγέτες. Αυτό δεν εμπόδισε το κόμμα του Κωνσταντίνου να τους διώξει και να τους αντικαταστήσει με αξιωματικούς που δεν είχαν ακούσει ποτέ τους να πέφτει ούτε μια ντουφεκιά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να σπάσει το μέτωπο.
Όλη τη μέρα τους έβλεπα να περνούν από μπροστά μου. Κουρασμένοι, βρώμικοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι. Και γύρω τους η σιωπή της ξαφνιασμένης Θράκης. Έφευγαν. Χωρίς μπάντες, χωρίς εμβατήρια, χωρίς καν περίθαλψη! Μόνο με μια βρώμικη κουβέρτα ο καθένας. Και με συντροφιά, βέβαια, τα κουνούπια της νύκτας. Αυτοί οι άνδρες ήταν οι σημαιοφόροι της δόξας, που πριν λίγο καιρό, λεγόταν Ελλάδα. Κι αυτή η εικόνα ήταν το φινάλε της δεύτερης πολιορκίας της Τροίας…
Ερνεστ Χεμινγουαίη, 1922
————————————-
Από… [ΕΔΩ]
 Σχόλιο από Σμύρνη | 17/09/2008 


61.               Τελικά, οι Λεβαντίνοι χάνουν τα πάντα


Πέμπτη, 25 Σεπτεμβρίου 2008, «Ο Φιλελεύθερος»

http://www.phileleftheros.com/main/main.asp?gid=474&id=579809 


Του Παναγιώτη Ήφαιστου*




Ο όρος «λεβαντίνος» συνυφαίνεται εννοιολογικά, με αλλοιωμένες και ρευστές συνειδήσεις, με εκφυλισμένες ιστορικές καταγωγές, με οπορτουνιστές εμπόρους, με πολιτικά δοσίλογους, με ικέτες αφεντών, με υπόδουλους και υποτελείς έναντι αντιτίμου ευζωίας, καλοπέρασης και πλουτισμού. Εύκολα αλλάζουν την ιστορική τους μνήμη για να γίνουν αρεστοί στον ισχυρό αφέντη, συνειδητά υιοθετούν αυτό που ο κατακτητής θέλει και γίνονται χαμαιλέοντας για να προσαρμοστούν σε κάθε κατάσταση, κάθε αφέντη και στις συνθήκες κάθε εποχής. Θα «προσαρμοστούμε στα συμφέροντα του άλλου» για να επιβιώσουμε ή θα κάνουμε «έντιμους συμβιβασμούς», λένε όταν τα βρούνε σκούρα. Στην οθωμανική Σμύρνη, λοιπόν, την κοσμοπολίτικη Σμύρνη των εμπόρων, των μικτών πληθυσμών και των ωφελιμιστικών συνυπάρξεων, είχαμε πολλούς λεβαντίνους, απομεινάρια της εδουάρδιας εποχής. Η συνέντευξη του Τζάιλς Μίλτον, Βρετανού ιστορικού και συγγραφέα, σε ελληνικό περιοδικό, είναι συγκλονιστική. Περιγράφει -το βιβλίο του «Χαμένος Παράδεισος Σμύρνη 1922» υποθέτω θα είναι ακόμη πιο συναρπαστικό- πώς οι λεβαντίνοι εξανεμίστηκαν. Εκδιώχθηκαν, σκοτώθηκαν, μετανάστευσαν στη Βρετανία, όπου όμως τους θεωρούσαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Παρά τους ευσεβείς τους πόθους πως θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στους νεοτούρκους, έχασαν, τελικά, τα πάντα. Σταχυολογώ μερικές φράσεις του Μίλτον: Η Συνθήκη της Λωζάν(α)νης νομιμοποίησε τελικά την εθνοκάθαρση και τη μεταφορά πληθυσμών από το ένα μέρος στο άλλο. Οι Αμερικανοί ξεκαθάρισαν πως αυτό που τους ενδιάφερε ήταν η θωράκιση των δικών τους συμφερόντων. «Οι Λεβαντίνοι δεν ενδιαφέρονταν ποιος κυβερνά τη Σμύρνη εφόσον οι ίδιοι μπορούσαν να συνεχίσουν να βγάζουν χρήματα». Ακόμη πιο επίκαιρο: «Εκπλήσσομαι από τον κυνισμό των Βρετανών και των Αμερικανών. Το ενδιαφέρον τους επικεντρωνόταν μόνο στις οικονομικές προοπτικές των εδαφών και δεν νοιάζονταν για τους τοπικούς πληθυσμούς». Τελικά, μας θυμίζει ο Μίλτον, «οι περισσότεροι Λεβαντίνοι έχασαν τις περιουσίες και τα σπίτια τους. Πολλοί από αυτούς δεν επέστρεψαν ποτέ και καταστράφηκαν μετά τον πόλεμο. Λίγοι από αυτούς επέστρεψαν, ειδικά αυτοί που είχαν καλές σχέσεις με την τουρκική διοίκηση. Οι περισσότεροι έχασαν τα πάντα». Μας επιστρέφουν στο μέλλον όλα αυτά. Ενδιαφέρουν ζωτικά κάποιο ταλαίπωρο λαό της Ανατολικής Μεσογείου του οποίου οι ηγέτες βάλθηκαν να καταστείλουν την ιστορική μνήμη, να καταργήσουν τα σύμβολά του, να αποδομήσουν τους αγωνιστές της ελευθερίας του, να τον προσαρμόσουν στο βάρβαρο εισβολέα και να το μετατρέψουν, εν γένει, σε νέο-λεβαντίνο μίας χρήσεως.
 Σχόλιο από μάγειρας | 25/09/2008 


62.               AYTO που δεν καταλαβαινω είναι γιατί πρέπει σώνει και καλά να είμαι αριστερός επειδή είμαι Μικρασιάτης. ΟΧΙ δεν ανήκω πουθενά. Λατρεύω την καταγωγή μου και δεν δεσμεύομει με ΧΑΖΟΜΑΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ.ΟΧΙ φίλε μου.Και πίστεψέμε τα ξέρω καλά τα πράγματα ,όσο μπορεί να τα ξέρει ένας ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ….
 Σχόλιο από MM | 05/12/2008 


63.               δε μου λέτε ; Οι Αφγανοι Δεν ειναι ανθρωποι; ε;


http://www.zougla.gr/news.php?id=52337
 Σχόλιο από Γάτος | 12/07/2009 


64.               Η φωτιά στην Σμύρνη καί η φωτιά στην Πάτρα


http://vripolidis.blogspot.com/2009/07/blog-post_12.html
 Σχόλιο από vripol | 12/07/2009 


65.               ———————————————————————
Ο κυνικός Καζαντζάκης για την Ελλάδα του 1922
———————————————————————


Από τις επιστολές του προς την γυναίκα του. Αυτός ζούσε στη Γερμανία εκείνη την περίοδο. 


Πηγή: Επιστολές προς Γαλάτεια, Τρίτη Έκδοση, Δίφρος, 1993




Επιστολή 32-9 Σ/βρη (1922)




… Τρομαχτικά μας έρχονται εδώ τα νέα από την Ελλάδα. Άραγε θα βάλουν γνώση τώρα οι άθλιοι Ρωμιοί; Άραγε θα ‘ναι, η καταστροφή τούτη, η απαρχή μιας αναγέννησης; Έτσι την παίρνω και την παραδέχομαι μ’ ευγνωμοσύνη. Η νίκη στο τωρινό καθεστώς θα ‘ταν ολέθρια για την Ελλάδα. Θα θεμέλιωνε τους σημερνούς άτιμους και θα νάρκωνε το λαό, που άλλο τίποτα δε ζητά. Τώρα, όμως, η μεγάλη δυστυχία θα τον τονώσει ή θα τον εξαφανίσει. Και τα δυο καλύτερα από την άθλια φτωχοζωή τη σημερνή του. Έτσι, με την καταστροφή, αναγεννήθηκε η Ρωσία κ’ η Γερμανία. Η Γαλλία με τη νίκη της έφτασε στην κορφή της ατιμίας, γιατί η νίκη στέριωσε το καπιταλιστικό καθεστώς που την κυβερνάει. Η σημερνή αυτή πικρή δοκιμασία της Ελλάδας μας μεγαλώνει την ευτύνη και κάνει πιο απαραίτητη μια έντονη προπαγάντα… 
Επιστολή 33
17 Σ/βρη
… Τα νέα από τη Σμύρνη είναι φρικώδη. Εσείς εκεί πέρα θα ξέρετε πολύ λίγα πράγματα, όσα θέλει η λογοκρισία. Εδώ, όμως, η καταστροφή γνωστοποιήθηκε όλη. Είμαι βέβαιος πως τώρα θ’ αρχίσει η σωτηρία. Πολύ αιματηρή, πανάκριβη, μα γι’ αυτό θα ‘ναι και γόνιμη… 


Επιστολή 33-
20-9-22


… Φοβάμαι πως όσα γράμματα Σου ‘στειλα τελευταία χάθηκαν. Σου ‘γραψα πως αντικρύζω τη φοβερή debacle της Ελλάδας, όσοι ζωντανοί τώρα θα φανούν: quand-meme πρέπει να δουλέψουμε, ακριβώς γιατί τόση αθλιότητα και αναντρία κυρίεψε τη ράτσα μας. Άλλωστε, καλά ξέρεις πως Ελλάδα είναι μερικοί, ελάχιστοι άνθρωποι. Η αξία της Ελλάδας είναι ανάλογη με την αξία τους, το πλήθος χρησιμεύει μόνο όπως χρησιμεύουν τα μηδενικά στις μονάδες… 


Επιστολή 37-
2 Oct.


Cherie, τα νέα εδώ της επανάστασης μας έρχονται με ασάφεια. Ανησυχώ μη γίνουν ταραχές και διατρέξεις κανένα κίντυνο. Αν έλειπε αυτό, θα ‘μουνα χαρούμενος. Δεν ξέρω ακόμα αν η επανάσταση αυτή είναι ανάγκη του λαού, «κάτωθεν» ή μήπως είναι πάλι η ανησυχία ορισμένων ανθρώπων που διατυπώνεται με τις μάζες. Πάντως είναι ένα φως. Είναι μια χλωμή ανταύγεια της ερχόμενης, μεγάλης δικής μας πυρκαγιάς.
…γραψε μου με λεπτομέρειες όχι τα γεγονότα…, μα την ψυχολογία του λαού. Αν έρθει ο Βενιζέλος θα τόνε δεχτεί πάλι ο ίδιος που τον έδιωχνε, με κραυγές χαράς. Έστω. Μα μήπως υπάρχει καμιά βαθύτερη αλλαγή; Μήπως η πείνα, το αίμα, η ντροπή, όργωσαν λίγο τη ψυχή του;
… Προπάντων τώρα που θα ‘ρθει πάλι ο Βενιζέλος και πρέπει να χτυπηθεί. Πρέπει να μη γίνουμε πάλι όλοι οι Ρωμιοί ραγιάδες. Εμείς θα ‘μαστε το ελεύτερο στόμα της Ελλάδας.
…Ίσως θα ‘πρεπε οι ελάχιστοι άνθρωποι που μένομε στην Ελλάδα να κάμομε και μεις διαμαρτυρία όχι ενώπιον του πολιτισμένου κόσμου (τέτιος σήμερα δεν υπάρχει), μα ενώπιον της αποστολής του Ανθρώπου, για τις σφαγές και ατιμίες Ελλήνων και Τούρκων στη Μ. Ασία. Μια σύντομη, απλή, όλο πόνο διαμαρτυρία…


Επιστολή 38-
15-10-22


…Ότι γράφεις για τη αθλιότητα του ρωμιού είναι φρικαλέο και σωστό. Όμως καθώς Σου ‘γραφα, μην ξεχνάς πως αυτοί δεν είναι η Ελλάδα. Η βρωμερή γενεά τούτη θα ψοφήσει και εμείς οι δυο-τρεις ας δουλέψομε να γίνει λίγο καλύτερη η ερχόμενη… Ας διατηρήσουμε την Ελλάδα καθαρή, εμείς τουλάχιστο, στην καρδιά μας. Θαμαστό τίμιο το φέρσιμό σου να μην υπογράψεις [σ. Διαμαρτυρία για τις σφαγές των Ελλήνων από τους Τούρκους, στη Σμύρνη]. Οι ατιμίες των ρωμιών στη Μ. Ασία είναι αντάξιες των Τούρκων. Εμάς πια ο Άνθρωπος μας ενδιαφέρει, χωρίς ετικέτες. Τον Άνθρωπο ατίμασαν στη Μ. Ασία Έλληνες και Τούρκοι…


Επιστολή 41-
Νοε 22


…Λέω πως και να χαθεί ένα Κράτος – άθλιο μάλιστα, σαν το Ελληνικό – δεν έχει καμιά σημασία. Πρώτα γιατί ίσως έτσι μόνο θα μπορέσει να λευτερωθεί μια λαμπρή, αλλοπρόσαλλη, ευφυέστατη ράτσα. Κ’ έπειτα γιατί, θέλοντας και μη, εκεί βαδίζει ο κόσμος. Να εξαφανιστούν οι πολιτικές μορφές που γεννούν το μίσος. Αν πάλι εξαφανιστούν οι Έλληνες, γιατί είναι ανάξιοι, τότε βλογημένη η ώρα του εξαφανισμού τους! Θ’ αδειάσουν τη λαμπρή αυτή γωνιά της θάλασσας που μολέβουν και θα ‘ρθουν άλλοι άνθρωποι να τιμήσουν τ’ όνομα του ανθρώπου.
Δεν ξέρω, καλά ή κακά, έχω ξεφύγει από απ’ τα σύνορα της ελληνικής πατρίδας. Ναι, είμαι από την ελληνική ράτσα και ο ξεπεσμός της είναι και δικός μου ξεπεσμός – γιατί τα στοιχεία που μου παρέχει και με τα οποία και μόνο μπορώ να δουλέψω εδώ στη γη, είναι ξεπεσμένα. Μα πάλι λέω, νιώθω πως η Κρητική μας ράτσα δεν είναι ελληνική. Φρικώδεις, βέβαια, είναι κ’ οι Κρητικοί, μα γιατί παρασύρθηκαν απ’ την Ελλαδική αθλιότητα. Βαθύτατα είναι γεροί, βάρβαροι, αγνοί, δημιουργοί…


…
Οι άνθρωποι στην Ελλάδα είναι ακόμα ολότελα απροετοίμαστοι ν’ ακούσουνε μια ιδέα και να ταραχτούν. Είναι μικροί, εμποράκοι, δασκαλάκοι, άναντροι. Σαν εσένα δεν ξέρω αν θα υπάρχουν τρεις σε όλον τον Ελληνισμό – να σηκωθούν κι ας μην είναι ολότελα σύμφωνοι, και να τιμήσουν μια ιδέα.
Συλλογούμαι πολύ να πάω στη Ρουσία. Αχ! Να ‘μαστε Ρούσοι! Να ένας λαός, που περσότερο από το ψωμί έχει ανάγκη την ιδέα…


Επιστολή 43


…να δημιουργήσουμε, από την λάσπη τούτη την ελληνική, το πρόπλασμα της Θεότητας. Από την ευτυχία, απ’ την δόξα και την καλοπέραση ποτέ δεν πλάθεται ο Θεός. Μόνο απ’ την ντροπή, την ατιμία και τα δάκρυα. Μια cause perdue είναι η Ελλάδα. Ας την αναλάβομε. Μόνο αριβίστες κ’ οι έμποροι αγαπούν τις σίγουρες υποθέσεις…


Επιστολή 44


…Οι 6 αντιπρόσωποι της Ελλάδας σκοτώθηκαν… Έπρεπε να σκοτωθούν απ’ το λαό, μα πάλι καλά που βρέθηκε ο Πλαστήρας να πει μια γενναία λέξη. Καλύτερα να χαθούμε παίζοντας τραγωδία, παρά να ζούμε παίζοντας οπερέτα. Εδώ η Ευρώπη όλη εξανέστη για τη βαρβαρότητα! Και για τις 50,000 που ξεσπιτώθηκαν καθώς και για τους χιλιάδες Τούρκους που σκότωσαν οι Έλληνες έμεινε απαθέστατη. Εγώ χάρηκα γιατί νομίζω πως τώρα θα καταλάβει ο Ρωμιός ότι κάτι σημαντικό συμβαίνει. Να χαθεί η Σμύρνη, η Πόλη, η Θράκη δεν τόνε νοιάζει. Μα να σκοτωθούν έτσι, σα σκύλοι, οι βοσκοί τους, που σύχναζαν στα Ντορέ, αυτό θα τους κάμει κατάπληξη και δέος. Και πάντα το δέος είναι χρήσιμο σ’ ένα τέτιο λαό…


Επιστολή 45-
22-11-22


…Όλη η αθλιότητα του ρωμιού. Αποζημίωσες, συκοφαντίες, οι ίδιοι που σώπαιναν και ζητωκραύγαζαν στο άλλο καθεστώς, τώρα προβαίνουν πάλι υπερασπιστές της επανάστασης. Είμαστε αμόρφωτοι, δειλοί, μικροί. Θα τρόμαζα που ανήκομε σε τέτια ράτσα, αν δεν ήξερα πως οι τίμιες ψυχές, ακριβώς σε τέτια περιοχή φυλετική, εντείνονται και δε διατρέχουν κανένα κίντυνο – από πείσμα, υπερηφάνεια, αηδία – να ξεπέσουν.


Επιστολή 47


…Μου λες να κατέβω στην Ελλάδα και να κηρύξω την επιστροφή των Ελλήνων στη Μ. Ασία. Αυτό δεν ανταποκρίνεται σε καμιά μου εσωτερική ανάγκη. Ξέρω πως πάντα ένας πολιτισμός γεννήθηκε από τα φρικτά αυτά, θανάσιμα ξεριζώματα. Αν σκοπό πρέπει να θέσομε: να μετουσιώνουμε την ύλη και να την κάνομε πνέμα – η δυστυχία αυτή των Ελλήνων αργότερα, ύστερα από γενεές, ένα από τα δυο αποτελέσματα θα φέρει: ή την καταστροφή του Ελληνισμού αυτού ή την ανάταση, την άνθιση, μέσα από τα αίματα και τα δάκρυα, μιας Κραυγής. Και τα δυο καλά. Να σπάμε τις βολικές συνήθειες, ν’ απαρνιόμαστε την ευτυχία είναι απαραίτητο, θαρρώ, προαπαιτούμενο κάθε ανάβασης.
Θα μου πεις: Είσαι μακριά και θεάσαι αναίστητα τα πλάσματα αυτά να χάνονται, δε βλέπεις την ατιμία, την πείνα, τους δρόμους γιομάτους από τα’ ανθρώπινα τούτα ερείπια. Ναι, είμαι μακριά και γι’ αυτό βλέπω με περσότερη διαύγεια και σε πλατύτερο κύκλο. Αν παρασυρθούμε από τις λεπτομέρειες, απ’ τις καθημερνές, όλο αίμα εικόνες, τότε μας είναι αδύνατο να τοποθετήσουμε όλη τούτη τη μεγάλη περιπέτεια του Ελληνικού γένους σ’ ένα χρονικό διάστημα ευρύτερο από τη μικρή ζωή μας. Εγώ βλέπω σε τούτες τις κυματοσυρμές των ανθρώπων έξω από την εποχή μου, πέρα από την κραυγή της καρδιάς μου και ξέρω πως πάντα η Ελλάδα από τέτιες βίαιες μετακίνησες και τέτια σμιγάδια Ευρώπης και Ασίας κατόρθωσε να πετάξει το άνθος της τέχνης και του νου. 
…………….


Επιστολή 62-
10-4-23


…Στη γειτονιά μου κατοικεί προ τεσσάρων μηνών ο μητροπολίτης Τραπεζούντος, ο Χρύσανθος. Σου το ‘γραψα; Τώρα κάτι μαγερεύουν αυτοί οι κύριοι – ο Νικολαΐδης μπαινοβγαίνει, συνεννοάται με μερικούς εδώ στο Μόναχο, δείχνουν τάσεις μπολσεβικικές και θέλει κι ο Χρύσανθος και ο Νικολαΐδης να πάνε στη Ρουσία. Ανυπομονώ να ξαναδώ το Χρύσανθο για να του μιλήσω λίγο όξω από κάθε επιφύλαξη. Θένε με όργανο το μπολσεβικισμό να γίνουν τσαρίσκοι της Ελλάδας. Αποτυχόντες βασιλικοί, αποτυχόντες δραγουμικοί, γελοίοι μυστικοπατριώτες, όμιλος Μεγάλων Αλεξάντρων, τώρα βρήκαν άλλο μονοπάτι. Θα τους προειδοποιήσω πως, αν τύχει και πάνε στη Ρουσία με τέτιο σκοπό, σε τρεις μήνες θα τουφεκιστούνε. Και θα μπορέσω να τους παράσχω αυτό τον έντιμο, επιτέλους, θάνατο…
 Σχόλιο από Καζαντζίδης | 03/09/2009 


66.               Συνταγματάρχης Γεώργιος Σπυρίδωνος, φανατικός αντιΒενιζελικός και αργότερα υπουργός Παιδείας της βασιλικής δικτατορίας με πρωθυπουργό τον Ιωάννη Μεταξά. Δεν μιλάμε δηλαδή για κάποιον που πέρασε στο Βενιζελικό στρατόπεδο ώστε και να είχε λόγους να αναφέρει τα παρακάτω.


Στην δίκη λοιπόν, ισχυρίστηκε ο ίδιος οτι προ της 1ης Νοεμβρίου ο Ελληνικός στρατός εκ της απόψεως οργάνωσης,εφεδρειών,ικανότητος στελεχών και πειθαρχίας ήταν απαράμιλλος.Μάλιστα τον συνέκρινε με τους ξένους στρατούς που είχε παρακολουθήσει στην Θεσσαλονίκη.Ακόμα είπε οτι ο στρατός υπέστη πολλές μεταβολές και εισχώρησαν στελέχη οχι και τόσο ικανά για διάφορους λόγους μερικά εκ των οποίων πήραν και ανώτερες διοίκησεις απο αυτες που κατείχαν σε παρελθόντα χρόνο.Μειώθηκε η μαχητικότητα και πρόσθεσε οτι οι δυνάμεις του Κεμάλ που μέχρι την 1η Νοεμβρίου ήσαν ομάδες μη συγκροτημένες,ισχυροποιήθηκαν και φάνηκαν μετα την ημερομηνία αυτη,οταν αλλαξε η πολιτική ηγεσία στην Ελλάδα.


πηγή: Τα φοβερά ντοκουμέντα. Ο εθνικός Διχασμός, Βενιζέλος και Κωνσταντίνος, Α. Κοτζιάς, εκδόσεις ΦΥΤΡΑΚΗΣ
Aπο τα πρακτικά της δίκης.
 Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | 07/09/2009 


67.  Από το βιβλίο του Γιάννη Καψή


ΧΑΜΕΝΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ


(ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ-ΛΙΒΑΝΗ) 1989


Ήταν παραμονές των εκλογών του 1920. Στην Αθήνα οι προεκλογικές συγκεντρώσεις διαδέχονταν η μια την άλλη. Τότε αποφάσισε να συγκροτήσει συλλαλητήριο και το ασήμαντο την εποχή εκείνη Κομμουνιστικό Κόμμα. Κι ήταν, πράγματι, ασήμαντο — είχε μόλις 1.200 μέλη κι ο «Ριζοσπάστης» 2.500 φύλλα κυκλοφορία. Τους λιγοστούς αυτούς οπαδούς τους θέλησαν να συγκεντρώσουν οι τότε ηγέτες του Κ.Κ.Ε. και αιφνιδιάστηκαν. Μια πραγματική κοσμοπλημμύρα κατέκλυσε την οδό Σταδίου από την Ομόνοια μέχρι το Σύνταγμα. Τι είχε συμβεί; Θα καταλάμβανε το Κ.Κ.Ε. την Εξουσία;


«Η αυταπάτη δεν διήρκεσε πολύ», γράφει ο άλλοτε γεν. γραμματέας του Κ.Κ.Ε., Ε.Σταυρίδης. «Το κύριον σύνθημα πού ηκούετο και εδόνει την ατμόσφαιραν ήτο «Κάτω ο πόλεμος». Τα καθαρώς κομμουνιστικά συνθήματα εύρισκαν πολύ περιωρισμένην απήχησιν. Το «Κάτω ο Βενιζέλος» όμως αντηχούσε πέρα ως πέρα… Από τα μπαλκόνια της οδού Σταδίου οι κύριες της αριστοκρατίας μας έρραιναν με άνθη. Και απορούντες διηρωτώμεθα: Πότε έγιναν κομμουνίστριες αυτές από τα μέγαρα;».


Το μίσος κατά του Βενιζέλου, η αντίθεση προς τη μικρασιατική εκστρατεία συναδελφώνει την Άκρα Δεξιά με τους Κομμουνιστές. Η συνεργασία τους θ’ αποδώσει γρήγορα καρπούς: την καταστροφή. Ο Ε. Σταυρίδης δεν αφήνει τη παραμικρή αμφιβολία. Άλλωστε, το αποτέλεσμα των εκλογών δίνει μια αδιάψευστη απόδειξη: Το Κομμουνιστικό Κόμμα έλαβε 100.000 ψήφους. Ασφαλώς δεν ήταν όλοι αυτοί κομμουνιστές. Ουδέποτε στις μετέπειτα εκλογές, το Κ.Κ.Ε. κατόρθωσε να συγκεντρώσει τόσες πολλές ψήφους. Το 1920 οι υποψήφιοί του ψηφίσθηκαν από τους Αντιβενιζελικούς.


Χάρη στο σφαιρίδιο διπλοψήφισαν — έριχναν άσπρο στην Ηνωμένη Αντιπολίτευση και το Κ.Κ.Ε. Αν δεν κέρδιζαν τις εκλογές ο Γούναρης και οι συνεργάτες του, ας κέρδιζαν οι κομμουνιστές. Οποιοσδήποτε, κι ο Σατανάς ακόμη, εκτός από το Βενιζέλο. Τόσο βαθύ ήταν το μίσος. Πώς ν’ απορεί λοιπόν κανείς για την κατάρρευση του Μετώπου; Αλλ’ οι κομμουνιστές ανέπτυξαν ουσιαστική δράση στο Μέτωπο κι οι συνέπειες της διάβρωσης του Στρατού μας δεν άργησαν να δώσουν αποτελέσματα. Πρέπει να ομολογηθεί, ότι ο φανατισμός και των δύο παρατάξεων ωφέλησε τους κομμουνιστές. Οι Βενιζελικοί έβριζαν τον Κωνσταντίνο και συμφωνούσαν μαζί τους κι οι κομμουνιστές. Αλλά και οι Αντιβενιζελικοί έβριζαν τον Βενιζέλο και αποκαλούσαν τη μικρασιατική εκστρατεία «αποικιακό πόλεμο» — σύνθημα που υιοθέτησαν αμέσως οι κομμουνιστές.


Το 1921 κυκλοφόρησε φυλλάδιο της «Ινπρεκόρ» — της υπηρεσίας Τύπου της Κόμιντερν — με άρθρο του Οσσίνσκυ, μέλους του Κ.Ε. του Κ.Κ. της Σοβ. Ένωσης, για τη μικρασιατική εκστρατεία. Τίτλος του ήταν: «Υπό το φως των πετρελαίων της Μουσούλης» και χάραζε τη «γραμμή», ότι ο Βενιζέλος οδήγησε το Στρατό μας στη γη της Ιωνίας, για να εξασφαλίσουν οι Άγγλοι τα πετρέλαια της Μουσούλης!


Τη γραμμή αυτή υιοθέτησαν κι οι «ινστρούχτορες» του Κ.Κ.Ε., που είχαν εισχωρήσει στις τάξεις του Στρατού μας. Και το «θαύμα» έγινε. Οι αξιωματικοί, εκείνοι που μοναδικό προσόν τους είχαν τον Αντιβενιζελισμό, τους επέτρεψαν να προπαγανδίζουν ελεύθερα τα συνθήματα τους. Ακόμη και πολλοί Αντιβενιζελικοί, αλλά τίμιοι αξιωματικοί και ακραιφανείς Έλληνες, δεν τόλμησαν ν’ αντιδράσουν.


Πώς να απαγορεύσουν συνθήματα αντιβενιζελικά; Το τριαδικό σύστημα, η συνωμοτική οργάνωση των κομμουνιστών μέσα στις τάξεις του Στρατού μας, εγκαταλείπεται. Ο συνωμοτισμός είναι περιττός. Η κομμουνιστική προπαγάνδα διεξάγεται ελεύθερα — έχει την ανοχή και τις ευλογίες της Κυβέρνησης της Αυτού Μεγαλειότητας. Το γνώριζε αυτό ο Κωνσταντίνος; Ασφαλώς όχι.


Και οι κομμουνιστές συνέχισαν το όργιό τους, που κορυφώθηκε με την απεργία των σιδηροδρομικών, που έγινε αφορμή να παραδοθεί όλο το συγκοινωνιακό δίκτυο στους κομμουνιστές. Και ιδού πώς:


Οι σιδηροδρομικοί των Σ.Ε.Κ. έκαναν απεργία, ζητώντας αύξηση των αποδοχών τους. Οι συγκοινωνίες μας παράλυσαν. Αλλ’ η χώρα βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση και η Κυβέρνηση εξέδωσε διάταγμα επιστράτευσης των σιδηροδρομικών. Και όσοι δεν επέστρεψαν στην εργασία τους συνελήφθηκαν και στάλθηκαν… στους σιδηρόδρομους της Μικράς Ασίας. Η Ιωνική γη, η χώρα των 6.000.000 Ελλήνων, ήταν για την Κυβέρνηση Γούναρη η Σιβηρία της Ελλάδας των 4.000.000. Η αποστολή τους είχε την έννοια «ποινής», στην εξορία. Και οι εξόριστοι αντέδρασαν ακολουθώντας τ’ αχνάρια των θυμάτων του τσαρισμού: Κήρυξαν την κοινωνική τους επανάσταση με το σύνθημα: «Κάτω ο πόλεμος». Η Κόμιντερν θα έπρεπε να ήταν ικανοποιημένη. Η Ελλάδα βάδιζε τα βήματα της τσαρικής Ρωσίας. 


Οι περισσότεροι από τους 300 σιδηροδρομικούς ήταν κομμουνιστές— πρωτεργάτες της απεργίας. Αλλά κι όσοι δεν ήταν, έγιναν μόλις δόθηκε η διαταγή της «εξορίας» τους. Από την ημέρα εκείνη οι σιδηρόδρομοί μας ήταν υπό τον έλεγχο των κομμουνιστών. Κι ο Σταυρίδης προσθέτει:


«Δύναται ν’ απορή κανείς τώρα, διατί κατέρρευσεν εκεί το μέτωπον, όταν τοιαύτα μέτρα ελαμβάνοντο από την Κυβέρνησιν; Οι 300 σιδηροδρομικοί εις το Μέτωπον, όχι μόνον έγιναν άριστοι σύνδεσμοι μεταξύ των ομάδων των κομμουνιστών εις το Μέτωπον, όχι μόνον μετέφερον πανταχού προπαγανδιστικό υλικόν, εφημερίδας, «μπροσούρας», αλλά και λιποτάκτας εβοήθουν πολλούς και ταξίδια κομμουνιστικών στελεχών μεταξύ των μονάδων και της Σμύρνης. Έφθασε το πράγμα εις σημείον, ώστε η Στρατιά Μικράς Ασίας να έχη εις τα χαρτιά της 60.000 λιποτάκτας. Οι πλείστοι έξ αυτών είχον σταλή ήδη εις την Ελλάδα με τα επίτακτα πλοία, όπου υπήρχον ναύται κομμουνισταί. Αλλά μεγάλας υπηρεσίας προσέφερεν εις τον Κομμουνισμόν το έπίτακτον πλοίο, «Έλση», μέσα εις το οποίον υπηρετούν εις ιατρός κομμουνιστής και μερικαί νοσοκόμοι κομμουνίστριαι. Τα στρώματα των κρεββατιών πάντοτε κάτι έκρυπτον».


Είναι αλήθεια, ότι ορισμένοι συγγραφείς, στρατιωτικοί, αναζητώντας τα αίτια της κατάρρευσης, αρνήθηκαν ή θέλησαν να μειώσουν τη σημασία της κομμουνιστικής προπαγάνδας. Είναι ευνόητο. Δεν αποτελεί προσπάθεια αποφυγής των ευθυνών τους. Απλούστατα, ακόμη και σήμερα δεν μπορούν να πιστέψουν, ότι διαπράχθηκαν τόσο εξοργιστικά σφάλματα. Άραγε όμως, ήταν μόνο σφάλματα;


Όσο κι αν ερευνήσει κανείς τα στοιχεία, που σήμερα υπάρχουν, όση προκατάληψη να έχει, δεν θα κατορθώσει να δώσει στην «εξορία» των 300 σιδηροδρομικών άλλο χαρακτηρισμό από το ότι ήταν ένα ολέθριο σφάλμα. Αλλά και τα μεγαλύτερα αποθέματα καλής πίστης δεν μπορούν να παρεμποδίσουν ένα παραλληλισμό της κατάρρευσης του μικρασιατικού Μετώπου, της αποσύνθεσης της Στρατιάς με τη διάλυση του τσαρικού Στρατού, την οποία υποδαύλισα ο Λένιν. Και τον Λένιν είχε στείλει στη Ρωσία ο ίδιος ο Κάιζερ ο φανατικός εχθρός του Κομμουνισμού για να υπονομεύσει το Μέτωπο, των μετόπισθεν, ακριβώς όπως υπονόμευσαν τα μετόπισθεν και οι 300 σιδηροδρομικοί. Είναι μια συμπτωματική ομοιότητα, την οποία, όμως, δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς.


Έτσι, ο Κομμουνισμός, προετοίμασε την κατάρρευση. Και οι πρώτοι, που έδωσαν το σύνθημα της φυγής, στη πρώτη μονάδα, που κατέρρευσε, ήταν δύο κομμουνιστές λοχίες του 41ου Συντάγματος. Από τη στιγμή εκείνη οι κομμουνιστές αναπτύσσουν εντατική δράση. Είχαν κατορθώσει, πάντοτε με το έμβλημα του Αντιβενιζελισμού να διεισδύσουν σ’ εμπιστευτικές θέσεις, σε επιτελεία, τηλεφωνικά κέντρα, μονάδες ανεφοδιασμού. Γνώριζαν την πραγματικότητα και φρόντιζαν να την εξογκώνουν. Στις κρίσιμες στιγμές, όταν μια λέξη ήταν αρκετή να κλίνει τη πλάστιγγα, έριχναν το δηλητήριό τους: — Εμπρός για τα σπίτια μας, παιδιά… Ας αφήσουμε τον Κεμάλ στη χώρα του.
Και το τμήμα, η μονάδα, το Μέτωπο ολόκληρο κατέρρεε
 Σχόλιο από Καψής | 16/10/2009

http://pontosandaristera.wordpress.com/2007/07/08/smirni/